Taşıma Kapasitesi ve Oturma Miktarının Hesaplanmasında Yaygın Kullanılan Yöntemlerin Mersin Arıtma Tesisi Temeli Örneğinde Uygulanması

Bu çalışmada, Mersin İli Kanalizasyon Projesi çalışmaları kapsamında planlanan arıtma tesisinin yer alacağı temel alanında yüzeyleyen kil birimin taşıma kapasitesi ve oturma miktarının belirlenmesine yönelik hesaplamalar yapılmış ve bu amaçla yaygın biçimde kullanılan yöntemler karşılaştırılmıştır. 20 adet sondaj kuyusunun verileri kullanılmış ve bu kuyularda Standart Penetrasyon (SPT) ve Presiyometre deneylerinin (MPT) yanı sıra, sondajlardan alınan örselenmiş ve örselenmemiş örnekler üzerinde gerekli laboratuvar deneyleri gerçekleştirilmiştir. Temel alanının taşıma kapasitesi, Presiyometre, Terzaghi, Hansen, Meyeroff ve Skempton yöntemleri ile belirlenmiştir. Oturma miktarının belirlenmesinde Presiyometre Yöntemi’nin yanı sıra, anlık oturma ve konsolidasyon oturmaları hesaplanmıştır. Daha sonra, temel alanını oluşturan kil birimi için değişik yöntemlerle belirlenen taşıma kapasiteleri ve oturma miktarları karşılaştırılmıştır. Temelin taşıma kapasitesinde Presiyometre, Terzaghi ve Meyeroff yöntemleri nispeten birbirlerine yakın değerler verirken, sadece kohezyona bağlı hesaplama yapan Skempton Yöntemi ile en düşük değerler elde edilmiştir.  Oturma hesaplamalarında ise Presiyometre Yöntemi en düşük değerleri vermiş olmakla beraber, âni oturma ve konsolidasyon oturması değerleri nispeten daha yüksek çıkmıştır.  Oturma sürecinin uzun süreli olduğu zeminlerde konsolidasyon oturmasının hesaplanmasında, odeometre deneyinin tercih edilmesi, presiyometre ile oturma hesaplaması yönteminin kullanılmasında dikkatli davranılması önerilmektedir.

___

  • ASTM (American society for testing and materials)., 1994. Annual book of ASTM Standarts-Section 4, Construction, V. 0408 Soil and Rock; Building Stones. ASTM Publication, 978 s.
  • Baquelin, F., Jezequel, JF., Shields, DH., 1978. The Pressuremeter and Foundation Engineering. Trans Tech Publications, Clausthal-Zellerfeld, Germany.
  • Clarke, B.G., 1995. Pressuremeters in Geotechnical Design (1. Edition). Chapman&Hall, 2-6 Boundary Row, London SE1 8HN. UK.
  • Craig, R.F., 1974. Soil Mechanics. Longman, England.
  • Genç, D., 2008. Zemin Mekaniği ve Temeller (1. Baskı). Jeoloji Mühendisleri Odası Yayını, yayın no:100, Ankara, 848 s.
  • Gürsoy, N., Kayabaşı, A., 1995. Mersin Belediyesi Kanalizasyon Projesi Arıtma Tesisleri Zemin Araştırma Sonuçları, yayın no:95-4.
  • Hansen, J.B., 1961. The Bearing Capacity of Sand Tested by Loading Circular Plates. 5 th Int. Conf. Soil Mech. Found. Eng. Vol.1, Paris.
  • Harr, M.E., 1966. Fundamentals of Theoretical Soil Mechanics. McGraw-Hill, New York.
  • Kumbasar, V., Kip, F., 1992. Zemin Mekaniği Problemleri (5. Baskı). Çağlayan Basımevi, İstanbul, 614 s.
  • Leonards, G.A., 1962. Foundation Engineering. McGraw Hill, Tokyo, 113 pp.