Kuşkayası (Otlukbeli - Erzincan) Manganez Yatağının Jeolojik Yerleşimi ve Jeokimyasal Özellikleri
Otlukbeli’nin kuzey kesimlerinde en altta Liyas yaşlı Kelkit formasyonuna ait volkano-tortul kayaçlar bulunur. Bunların üzerine Malm-Alt Kretase yaşlı mikritik kireçtaşlarından oluşan Hozbirik Yayla Kireçtaşları gelmektedir. Otlukbeli melanjı bindirme fayıyla bu kireçtaşlarını üzerine itilmiş olup Apsiyen-Albiyende oluşmuş ve yerleşmişlerdir. Tüm bu birimleri Kampaniyen yaşlı Sarıhan granitoyidi kesmektedir. Yörenin en genç birimi konglomera, kumtaşı ve şeyl ardalanmasından oluşan Sırataşlar formasyonudur. Yöredeki Mn cevherleşmeleri Otlukbeli melanjı içindeki radyolaritlerle birlikte yerleşmiştir. Bu cevherleşmelerden en önemlisi Kuşkayası yatağıdır. Damar şekilli yatağın uzunluğu 180 m, kalınlığı da ortalama 2m olup, 40 m den fazla dalım gösterdiği saptanmıştır. Başlıca cevher mineralleri braunit, poliyanit, pirolüsit, psilomelan, biksibit ve manganittir. Ana ve eser element içeriklerine göre hazırlanan jeokimyasal diyagramların yorumlanması, yatağın hidrotermal kökenli olduğunu ortaya koymaktadır. Yatakta halen ticari olarak 12.000 ton dan fazla manganez bulunmaktadır.
Anahtar Kelimeler:
Erzincan, Otlukbeli, Kuşkayası Manganez Yatağı, Hidrotermal
Geolocıgal Settıng And Geochemical Characterıstıcs Of Kuşkayası Manganese Deposıt, Otlukbeli, Erzincan, Türkiye
İn the northern parts of Otlukbeli the volcaniclastic rocks which belong to Liassic aged Kelkit Formation, are found on the bottom. These rocks are overline by the Hozbirik Yayla limenstones which are formed by micritic limenstones of Malm-Lower Cretoceaus. The Otlukbeli Melange has been trusted on these limenstones and was formed and located in the Aptian and Albian. All o these units are cross cut by the Sarıhan granitoid of Campanian age. Youngest unit of the area is the Sarıtaşlar Formation, which composed of conglomerate,sansstone and shale alternation. The Mn mineralizationsin the area are found in the radiolarites within the Otlukbeli Melange. The most important of these mineralizationsis the Kuşkayası ore deposit. The vein shaped deposit is 180 m. İn length, 2 m. İn average thickness and has a width more than 40 m. in dip direction. The major ore minerals are braunite, pyrolusite, psilomelane, bixibite and manganite. The interpretation of geochemical diagrams prepared for major and trace elements contens revealed that the ore deposits was hydrothermal in origin. At present he ore deposits contains commercially more than 12.000 tons of Mn.
___
- Ağar, Ü., 1977, Demirözü (Bayburt) ve Köse (Gümüşhane) Bölgesinin Jeolojisi. KTÜ Dok. Tezi, Trabzon.
- Akdeniz, N., Şahintürk, Ö. ve Yakar, H., 1997, Pulur Bölgesinin Stratigrafisi ve Tektoniği (Bayburt-Doğu Pontidler). MTA Dergisi 119, 1-22.
- Altıparmak, S., Angılı, A. ve Can, A., 1982, Demirözü Permo-Karbonifer Yaşlı Birimlerin Çökel Ortamı ve Taşkömürü oluşumları. MTA Rap No: 298 (Yayınlanmamış) Ankara.
- Aslan, Z., 1998, Saraycık-Sarıhan Granitoyidleri (Bayburt) ve Çevre Kayaçlarının Petrografisi, Jeokimyası ve Petrolojisiyle, Sarıhan Granitoyidinin Jeokrolonojik İncelenmesi. KTÜ Fen Bil. Ens.Dok. Tezi, 221 s. Trabzon.
- Bamba, T., 1984, The Tokkoro Belt, a tectonic unit of the central axial zone of Hokkaido. Hokkaido University Scientific Journal Series 4,21-75.
- Bergougnan, H., 1987, Elides Geoloques dans l’est Anatolien, Universite P., et M. Curie Memories des Sciences de la Terre, these de doctorat etat, Paris, p.606.
- Bonatti, E., Zerbi, M., Kay, R. and Rydell, H.,S., 1976, Metalliferous Deposits Aphenine Ophiolites. Geology Society of America Bulletin, 87, 83-94.
- Boström, K., 1983, Genesis of Ferromanganese Deposits-Diacnoctic Criteria for Recent and Old Deposits: Rona, P., A., and etc. Ed., Hydrothermal Precesses at Seafloor Spreading Center., Nato Conference Series IV, Marine Sciences,12, 473-489
- Choi, J., H. and Hariya Y., 1992, Geochemistry and Depositional Environment of Mn-oxide Deposits the Tokkoro Belt, Northeastern Hokkaido, Japan. Economic Geology, 87, 1265-1274.
- Crerar, D.,A., Namson, J., Chyi, M.,S., Williams, L. and Feigenson, M.,D., 1982, Manganiferous Cherts of the Franciscan Assemblage: 1. General Geology, Ancient and Modern Analogues and Implications for Hydrothermal Convection at Oceanic Spreasding Centers. Economic Geology, 77, 519-540.
- Gedikoğlu, A., Van, A., Eyüboğlu, I. ve Yalçınalp, B., 1985, Doğu Karadeniz Bölgesi Cevherleşmelerine Bir Örnek: Ocaklı(Maçka-Trabzon) Manganez Zuhuru. Jeoloji Mühendisliği, 25, 23-37.
- Korkmaz, S., ve Baki, Z., 1984, Demirözü (Bayburt) Güneyinin Stratigrafisi. TJK Kurultayı Bülteni,5, 107-115.
- MTA, 1965, Türkiye Manganez Yatakları. MTA Yayın,120, Ankara.
- Nicholson, K., 1992, Contrasting Mineralocigal – Geochemical Signatures of Manganese Oxides: Guide to Metallogenesis. Economic Geology, 87, 1253-1264.
- Okay, A. and Şahintürk, Ö., 1997, Geology of the Eastern Pontides, in A.G. Robinson ed., Regional end Petroleum Geology of the Black Sea and Surrounding Region, American Association of Petroleum Geologist (AAPG) Memoir No.68, p.291-311.
- Oygür, V., 1990, Çayırlı (Haymana-Ankara) Manganez Yatağının Jeolojisi ve Kökeni Üzerine Görüşler. MTA Dergisi,110, 29- 44.
- Özer, E., 1983, Bayburt yöresinin Jeolojisi ve Mikrofasiyes İncelemesi. KTÜ Yük, Lis. Tezi, Trabzon.
- Pelin, S., 1977, Alucra (Giresun) Güneydoğu Yöresinin Petrol Olanakları Bakımından Jeolojik İncelemesi. KTÜ Yayın No: 87, 103 s. Trabzon
- Robinson, A., G., Banks, C.,J., Rutherford, M., M. and Hirst J. P. P., 1995, Stratigraphic and Structural Development of the Eastern Pontides Turkey. Journal of the Gelocigal Society, 152, 861-872.
- Rona, P., A., 1982, Polymetallic Sulphides at Seafloor Spreading Centers: A Global Overview, Marine Thecnic Society Journal, 16, 81-86.
- Roy, S., 1992, Environments and Processes of Manganese Deposition, Economic Geology, 87,1218-1236.
- Yalçınalp, B. ve Taşhan, E., 1999, Değirmendere Vadisi (Maçka-Trabzon) Manganez Cevherleşmelerinin Jeolojik Konumu, Mineralojik ve Jeokimyasal Özellikleri. Türkiye Jeoloji Kurultayı Bildiriler Kitabı, 215-222, Ankara.
- ISSN: 1016-9172
- Başlangıç: 1977
- Yayıncı: TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası