Çanakkale-Altınoluk Kurşun-Çinko Cevher Oluşumlarının Maden Jeolojisi
Çanakkale, Altınoluk Papazlık Pb-Zn cevherleşmesi, Fındıklı formasyonuna özgü amfibol gnays ve mermerler içerisinde, genelde yan kayaçlar ile uyumlu, yer yer de fay zonlarında yan kayaçları kesen konumlarda izlenir. Cevher mineralleri; galenit, pirit, kalkopirit, sfalerit, pirotin, altın, hematit, rutil, ilmenit ve ornatma ürünlerinden oluşmaktadır. Cevher örnekleri; 89->10000 ppm Pb, 129->10000 ppm Zn, 24-4136 ppm Cu, 0,31-6,79 % Fe, 71-2479 ppm Mn, 189-51430 ppb Ag ve 0,6-76513 ppb Au içermektedir. Cevher ve yan kayaç örneklerinde yapılan jeoistatistik çalışmalarda, bazik kayaçlara ve karbonatlara karşılık gelen; Ti, Cr, Mg, Ca, Sr, Al, olası geç hidrotermal evreye karşılık gelen; Na, K, Rb, Ba ve cevherleşmeye karşılık gelen; Pb, Cu, Ag, Fe, Co, ±Mn, ±Ni, ±Zn ve ±Au element birliktelikleri saptanmıştır. Cevher ve yan kayaçlar da saptanmış bulunan kısmen yüksek oranlardaki; Cr, Ti, Ni ve Co element içerikleri, metamorfizma öncesi istifin olası volkanosedimanter özelliğine işaret etmektedir. Bu çalışmada cevherleşmenin birincil kaynağının, SEDEX Eksalatif Sedimanter Tip türdeki bir zenginleşmeyi anımsattığına ait veriler elde edilmiş ve daha sonraki metamorfizma ve deformasyonların, cevherin bugünkü konumunu almasında etkin olabileceği savı özgünleşmiştir. Ayrıca, bölgede yüzeyleyen granitik kayaçlara özgü geç hidrotermal evre element gelişlerinin olası etkilerinin, cevherleşmede kısıtlı oranlarda dahi olsa izler taşıdığı vurgulanmıştır.
Anahtar Kelimeler:
Çanakkale, Altınoluk, Fındıklı Formasyonu, Pb-Zn, SEDEX, Maden Jeolojisi.
Mining Geology of the Lead-Zinc Ore Mineralizations of Altınoluk, Çanakkale
Çanakkale Altınoluk Papazlık Pb-Zn mineralization is observed in amphibole-gneiss and marbles of Fındıklı Formation, generally concordant with the host rocks and in fault zones which intersect the host rocks. Ore minerals composed of galena, pyrite, chalcopyrite, sphalerite, phyrrothite, gold, hematite, rutil, ilmenite and other ores of replacement products. Ore samples include; 89 - >10000 ppm Pb, 129 - >10000 ppm Zn, 24 – 4136 ppm Cu, 0.31 – 6.79 % Fe, 71 – 2479 ppm Mn, 189 – 514.30 ppb Ag and 0.6 – 76513 ppb Au. From the geostatistical studies performed on ore and host rock samples; element assemblages of Ti, Cr, Mg, Ca, Sr, Al represent the basic rocks and carbonates, Na, K, Rb, Ba represent the possible late hydrothermal stage, and Pb, Cu, Ag, Fe, ±Mn, ±Ni, ±Zn, ±Au represent the mineralization. High ratio of Cr, Ti, Ni and Co element contents which are determined in the ore and hostrocks indicate the probable volcano-sedimentary characteristic of pre-metamorphism succession. In this study, the obtained data point out the primary source of the mineralization can be supposed to SEDEX type Exhalative Sedimentary Type enrichments. Further metamorphism and deformations may lead to the present position of mineralizations. In addition, the effects of late hyrothermal stage elements derived from granitic rocks exposed around the region, can carry traces though in limited ratios on mineralizations
Keywords:
Çanakkale, Altınoluk, Fındıklı Formation, Pb-Zn, SEDEX, Mining Geology.,
___
- Anderson, G.M. 1975. Precipitation of Mississippi Valley type ores. Econ. Geol., 70; 937-942.
- Ayhan, Y., Ünlü, T. ve Sayılı, S. 1992.
- Keban (Elazığ) kurşun-çinko cevherleşmelerinin kökenine bir yaklaşım: Ön çalışma. M.T.A. Dergisi 114, s. 47-70, Ankara.
- Bingöl, E. 1968. Contribution a’l’ etude geologique de laportie centrale et sud. Est du Masif de Kazdağ (Turquie). These Fac. Sci. Univ., 189 p., Nancy (Fransa).
- Bingöl, E. 1969. Kazdağ Masifi’nin merkezi ve güneydoğu kısmının jeolojisi. M.T.A. Enst. Dergisi, Sayı 72, s. 110-123, Ankara.
- Bingöl, E., Akyürek, B. ve Korkmazer, B. 1973. Biga Yarımadası’nın jeolojisi ve Karakaya formasyonunun bazı özellikleri. Cumhuriyetin 50. Yılı Yerbilimleri Kongresi Tebliğleri, M.T.A., s. 70-77, Ankara.
- Birgi, Ş.E. 1943. Avcılar ve Altınoluk(Papazlık) kurşun madenleri hakkında iptidai rapor. M.T.A. Rapor No: 1455 (yayınlanmamış).
- Çetinkaya, N., Karul, B., Yenigün, K. ve Önal, R. 1983. Türk-Alman projesi Biga Yarımadası metalik madenler (Pb-ZnCu) arama projesi raporu. M.T.A. Rapor No: 7745 (yayınlanmamış).
- Dönmez, M., Aksoy, E.A., Genç, Ş.C., IlgarAtıcı, Y., Eyüpoğlu, M., Acar, Ş. ve Yavaş, F. 2005. Biga Yarımadası’nda Eosen yaşlı denizel ignimbiritlerin varlığı. 58. Türkiye Jeoloji Kurultayı, bildiri özleri kitapçığı, s. 278.
- Duru, M., Pehlivan, Ş., Şentürk, Y., Yavaş, F. and Kar, H. 2004. New results on the lithostratigrapy of the Kazdağ Massif in nortwest Turkey. Turkish journal of Earth Sciences’ A special issue commemorating, Okan Tekeli’, pp. 177- 186.
- Edwards, R. and Atkinson, K. 1986. Ore deposit geology and its influence on mineral exploration. Chapman and Hall, 466 p., London-New York.
- Giordano, T.H. and Barnes, H.L., 1981. Lead transport in Mississippi Valley type ore solutions. Econ. Geol., 76; 2200-2211.
- Göksu, E. 1955. Edremit-Kalabak köyü bölgesinde yapılan detay jeoloji ve prospeksiyon etüdleri hakında rapor. M.T.A. Rapor No: 2267 (yayınlanmamış).
- Gözler, M.Z., Ergül, E., Akçaören, F., Genç, Ş., Akat, U. ve Acar, Ş. 1984. Çanakkale Boğazı doğusu Marmara Denizi güneyi Bandırma- Balıkesir- Edremit ve Ege Denizi arasındaki alanın jeolojisi ve komplikasyonu. M.T.A. Rapor No: 7430 (yayınlanmamış).
- Guilbert, J.M. and Park, C.F. 1986. The geology of ore deposits. W.H. Freeman and Company, 985 p., New York.
- Gustafson, L.B. and Williams, N. 1981.
- Sediment-hosted stratiform deposits of copper, lead and zinc. Skinner, B.J.(ed.). Econ. Geol. 75. anniversary volume, 139-178, Amsterdam.
- ISSN: 1016-9172
- Başlangıç: 1977
- Yayıncı: TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası
Sayıdaki Diğer Makaleler
Çanakkale-Altınoluk Kurşun-Çinko Cevher Oluşumlarının Maden Jeolojisi
Yıldız İlbars, Taner Ünlü, Sönmez Sayılı
Boğaçay (Antalya) Kıyı Ovası’nın Mühendislik Jeolojisi Değerlendirmeleri
Eskipazar Sarı Travertenleri için Kütlesel Bozunma ve Bozunma Sınıflaması
Kırıkkale Katı Atık Deponi Alanı’nın Jeolojik-Jeoteknik İncelemesi