İnternet tabanlı harita üretiminde karar destek sistemleri ve coğrafi bilgi sistemi destekli alternatif yaklaşım: müsabaka yöntemi
Gelişen internet ve yapay zekâ teknolojileri ile oluşturulan yeni sistemlerin birbirleri arasında ilişki kurulması önemli bir ihtiyaç haline gelmiştir. Günümüzde bu sistemlerin kullanılması ile güncel ve doğru bilginin, internet kullanıcıları tarafından erişilebilir olması sağlanmaktadır. Bu aşamada, Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) veri tabanı ilişkilerini kullanarak analiz ve değerlendirme ile kullanıcılara destek sağlarken, doğru karar verme sürecinde ise Karar Destek Sistemleri (KDS) karar vericilere en ideal sonuçları vermektedir. Bu iki sistem incelendiğinde birbirleri ile benzerlikler bulunmasına rağmen; bu sistemlerin bir arada değerlendirildiği tek bir sistem bulunmamaktadır. Bu durum, kullanıcıların doğru bilgi ve analiz sonuçlarına ulaşmasında problem olmaktadır. Bu çalışmada, yaygın kullanılan karar verme algoritmalarına alternatif olarak Müsabaka Yöntemi adı altında yeni bir algoritma geliştirilerek; CBS ile KDS’nin bütünleştirilmesi sağlanmıştır. Böylece, önerilen yaklaşım ile karar verme aşamasında ölçütler için anket yapılmasına ve hedef gruplarına gerek kalmadan, elde edilen öznitelik verileriyle güncel ve doğruluğun daha hassas olduğu sonuçlara ulaşılması hedeflenmiştir. Bu çalışmada, İstanbul ilinde yer alan 39 ilçede bulunan nüfus bilgisi, ilçe yüzölçümü, eğitim kurumları ve ilçelerin sahip olduğu ulaşım ağı vb. bilgiler kullanılarak Müsabaka Yöntemi geliştirilmiştir. Ayrıca, 28 ölçüt baz alınarak ikili karşılaştırmalar yapılmış, avantaj ve dezavantaj durumu analiz edilmiş ve renklendirilmiş puan haritası üretilmiştir. Sonuç olarak, çalışma sonuçlarının internet tabanlı harita ile kullanıcılara hızlı bir şekilde servis edilmesi sağlanmıştır.
Anahtar Kelimeler:
Coğrafi bilgi sistemi (CBS), Karar destek sistemleri (KDS), Müsabaka yöntemi, İkili karşılaştırma, İnternet tabanlı harita, Tematik puan haritası
An alternative approach supported by decision support systems and geographical information system for producing internet based map: competition method
Establishing relation between new systems, which are created with developing internet and artificial intelligence technologies, has become an important requirement. In today with the use of these systems, the actual and accurate information are provided to be accessible by internet users. In this step, while Geographical Information System (GIS), which uses database relation, supports to the users with analysis and assessment; Decision Support Systems (DSS) give the most ideal results for decision makers in the correct decision making process. Although these two systems are similar when they are examined, there is no available unique system, which assesses them together. This situation has been a problem to get accurate information and analysis results for users. In this study, integration of GIS and DSS has been provided by developing a new algorithm called competition method as an alternative to the other algorithms, which are commonly in use. Therefore, it is aimed with this proposed method to obtain updated and more accurate results by means of attribute data, which are obtained without requiring making surveys and getting target groups for criteria used in the decision process. In this study, the competition method has been developed by using information such as population information, district area, educational institutions, transportation network etc. for 39 districts of Istanbul. In addition, pairwise comparisons were made based on 28 criteria, then advantage and disadvantage status were analyzed and colored score map was produced. As a result; the investigation results have been served to the users quickly with an internet-based map.
Keywords:
Geographical information system (GIS), Decision support systems (DSS), Competition method, Pairwise comparison, Internet-based map, Thematic score map,
___
- Anbaroğlu, B. (2017). Gönüllü Coğrafi Bilgi: Mekânsal Bilişim Çalışmalarına Web 2.0 Devrinde Yeni Bir Yaklaşım. Harita Dergisi, 158, 1-9.
- Arslan, V., & Yılmaz, G. (2010). Karar destek sistemlerinin kullanimi için uygun bir model geliştirilmesi. Journal of Aeronautics and Space Technologies, 4(4), 75-82.
- Aydın, G., & Erdoğan, A. (2011). Web tabanlı bir mekânsal karar destek sistemi tasarımı ve geliştirilmesi. Elektrik-Elektroik-Bilgisayar Sempozyumu.
- Chen, W., He, B., Zhang, L., & Nover, D. (2016). Developing an integrated 2D and 3D WebGIS-based platform for effective landslide hazard management. International Journal of Disaster Risk Reduction, 20, 26-38.
- Coutinho-Rodrigues, J., Simão, A., & Antunes, C. H. (2011). A GIS-based multicriteria spatial decision support system for planning urban infrastructures. Decision Support Systems, 51(3), 720-726.
- Demireli, E. (2010). TOPSIS çok kriterli karar verme sistemi: Türkiye’deki kamu bankaları üzerine bir uygulama. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi 5(1), 101-112.
- Durduran, S. S., & Sarı, F. (2011). Konya ilinde meydana gelen bisiklet kazalarinin karar destek sistemleri yardimiyla web tabanli mekânsal analizi. Selçuk Üniversitesi Mühendislik, Bilim ve Teknoloji Dergisi, 26(1), 23-32.
- Erden, T., & Coşkun, M. Z. (2011). Coğrafi bilgi sistemleri ve analitik hiyerarşi yöntemi yardimiyla itfaiye istasyon yer seçimi. TMMOB Karita ve Kadastro Mühendisleri Odası 13. Türkiye Bilimsel ve Teknik Kurultayı, 301.
- González, A., Donnelly, A., Jones, M., Chrysoulakis, N., & Lopes, M. (2013). A decision-support system for sustainable urban metabolism in Europe. Environmental Impact Assessment Review, 38, 109-119.
- Grossman, T. A., Mehrotra, V., & Özlük, Ö. (2007). Lessons from mission-critical spreadsheets. Communications of the Association for Information Systems, 20(1), 60.
- İrfan, M., Koj, A., Sedighi, M., & Thomas, H. (2017). Design and development of a generic spatial decision support system, based on artificial intelligence and multicriteria decision analysis. GeoResJ, 14, 47-58.
- Karacasu, M. (2007). Kentiçi Toplu Taşıma Yatırımlarının Değerlendirilmesinde Karar Destek Modeli (ELECTRE Yöntemi) Kullanımı. Ulaştırma Kongresi, 155-164.
- Laudon, K. C., & Laudon, J. P. (2006). Management information system. Pearson Education.
- Malczewski, J. (1999). GIS and multicriteria decision analysis. John Wiley & Sons.
- Ömürbek, N., & Şimşek, A. (2014). Analitik hiyerarşi süreci ve analitik ağ süreci yöntemleri ile online alişveriş site seçimi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 12(22), 306-327.
- Santos, L., Coutinho-Rodrigues, J., & Antunes, C. H. (2011). A web spatial decision support system for vehicle routing using Google Maps. Decision Support Systems, 51(1), 1-9.
- Taşbaş S., Karadağ., & Kösemli M., (2015). Spatial decision support system for urban renewal. Yönetim Bilişim Sistemleri Dergisi, 1(1). 50-63.
- Uyan, M., Çay, T., & Akçakaya, O. (2013). A spatial decision support system design for land reallocation: a case study in turkey. Computers and Electronics in Agriculture, 98, 8-16.
- Yao, X., Zhu, D., Yun, W., Peng, F., & Li, L. (2017). A WebGIS-based decision support system for locust prevention and control in China. Computers and Electronics in Agriculture, 140, 148-158.
- URL-1: https://istanbulharitasi360.com/istanbul-ilce-haritasi#.XJpLH1UzZhE, (Erişim Tarihi: 16 Nisan 2019).
- ISSN: 2147-1339
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2012
- Yayıncı: TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası