Kırsal Alanlarda Koruma Sorunları: Bursa Cumalıkızık Köyü Örneği

Geleneksel yaşamın ve yöresel sanatın göstergesi olan kırsal alanların tarihi, kültürel ve mimari değerleriyle korunması gereklidir. Kırsal mirasın gelecek kuşaklara aktarılması için öncelikli olarak koruma sorunlarının teşhisi yapılmalıdır. Sorunların tespitine dayalı olarak rehabilitasyon çalışmaları planlanmalıdır. Bu doğrultuda kırsal alanlarda geleneksel mimarlık ürünlerinin özgün dokusuyla korunup yerel halkıyla yaşaması sağlanmalıdır. Sorunların temelinde kırsal yerleşimlerin bakımsızlığı ve terk süreci oldukça etkilidir. Kırsal kalkınma, kırsal sürdürülebilirlik ve kırsal turizm konuları araştırılarak çalışmanın önemi vurgulanmıştır. Çalışmanın devamında koruma sorunlarına ilişkin bilgiler verilerek literatür taraması yapılmıştır. Koruma sorunları kırsal alanlarda genel başlıklar halinde toplumsal, ekonomik, mimari ve yasal sorunlar olarak ortaya koyulmuştur. Bu bağlamda çalışmanın esas kısmını oluşturan Bursa Cumalıkızık köyü ve çevresi çalışma alanı olarak seçilmiştir. Ardından çalışma alanında gözlemlenen kırsal mimariye ilişkin koruma sorunları problem olarak belirlenmiştir. Koruma sorunları belirlenirken alan çalışması ve alanda yapılan tespitler etkili olmuştur. Cumalıkızık köyü özelinde koruma sorunlarının temelinde mimari sorunlar öne çıkmaktadır. Ekonomik sıkıntılarla birleşen sorunlar alanın fiziki yapısında bozulmaları ve eskimeyi artırmaktadır. Çalışmanın sonuç kısmında alana ilişkin koruma sorunlarına yönelik değerlendirmeler yapılarak öneriler verilmiştir. Ortaya koyulan önerilerin kırsal alana olan katkıları ve başka kırsal yerleşimlere örnek teşkil etmesi bakımından önemli olmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Kırsal Mimari, Koruma, Cumalıkızık Köyü

Protection Problems in Rural Areas: The Case of Bursa Cumalıkızık Village

Rural areas, which are indicators of traditional life and local art, should be protected with their historical, cultural, and architectural values. In order to transfer the rural heritage to the next generations, first of all, conservation problems should be diagnosed. Rehabilitation studies should be planned based on the detection of problems. In this direction, it should be ensured that traditional architectural products in rural areas are preserved with their original texture and live with the local people. The neglect of rural settlements and the abandonment process is very effective at the root of the problems. Rural development, rural sustainability, and rural tourism issues were investigated and the importance of the study was emphasized. In the continuation of the study, a literature review was made by giving information about conservation problems. Conservation problems have been put forward as social, economic, architectural, and legal problems under general headings in rural areas. In this context, Bursa Cumalıkızık Village and its surroundings, which constitute the main part of the study, were chosen as the study area. Then, the conservation problems related to rural architecture observed in the study area were determined as a problem. The field study and the determinations made in the area were effective in determining the conservation problems. Architectural problems come to the fore on the basis of conservation problems in Cumalıkızık Village. Problems combined with economic problems increase the deterioration and obsolescence in the physical structure of the area. In the conclusion part of the study, evaluations were made about the conservation problems related to the area, and suggestions were given. The proposals put forward are important in terms of their contribution to the rural area and setting an example for other rural settlements.

Keywords:

Rural Architecture, Conservation, Cumalikizik Village,

PDF

___

Ahunbay, Z. 2019. Kırsal Peyzajın Korunması ile İlgili İlkeler, ICOMOS Uluslararası Anıtlar ve Sitler Günü 2019 Yılı Etkinlikleri – Kırsal Mimari Miras Sempozyumu, Eskişehir, 1-2.
Akıncıtürk, N. 2002. 700 yıllık Cumalıkızık Köyü yapısal Sorunlarının Fiziksel boyutu, Uludağ Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt 7, Sayı 1.
Aktaş, Z. 2019. Orta Karadeniz Bölümü’ nde Kırsal Mimarinin Koruma Sorunlarının Samsun İli Özelinde İncelenmesi, ICOMOS Uluslararası Anıtlar ve Sitler Günü 2019 Yılı Etkinlikleri – Kırsal Mimari Miras Sempozyumu, Eskişehir, 17-21.
Batman, Z. P., Adıgüzel, E., & Tüzel, F., 2017. Bursa Cumalıkızık Örneği Kırsal Turizm Kullanımları Çerçevesinde Ulaşım Değerlerinin İncelenmesi, Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 19(2), 30-39.
Erdem, A. 2019. Boyabat Köylerinde Kırsal Mimari ve Koruma Sorunları, ICOMOS Uluslararası Anıtlar ve Sitler Günü 2019 Yılı Etkinlikleri – Kırsal Mimari Miras Sempozyumu, Eskişehir, 3-5.
Eres, Z. 2016. Türkiye’de Geleneksel Köy Mimarisini Koruma Olasılıkları, Ege Mimarlık, 8-13.
Güleç, M. 2011. 700 Yıllık Tarihi Geçmişe Sahip Bursa Cumalıkızık Köyü Alan Araştırmasının Sosyolojik Analizi, Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20, 1, 35-49.
Güler, K. 2019. Tarihi Kırsal Yerleşmelerin İnsansızlaşmaları: Nedenleri, Etkileri ve Yeniden Kullanım Olasılıkları, ICOMOS Uluslararası Anıtlar ve Sitler Günü 2019 Yılı Etkinlikleri – Kırsal Mimari Miras Sempozyumu, Eskişehir, 6-13.
Kaya, N. T. 2016. Kırsal Mimarlık Mirasının Korunmasında Turizmin Rolü: Cumalıkızık Köyü Örneği. Ege Mimarlık, 1(92), 28-31.
Naycı, N. 2012. Datça-Bozburun Bölgesi Geleneksel Kırsal Yerleşimlerinin Mimari Özellikleri ve Koruma Sorunları, TÜBA-KED 10, 81-105.
Pekerşen, Y., Güneş, E. ve Seçuk, B., 2019. Kültürel Miras Turizmi Değerlerinin Korunması ve Sürdürülebilirliği Kapsamında Yerel Halkın Tutumu: Cumalıkızık Örneği, Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(3): 350-368.
Perker, Z. S., & Akıncıtürk, N., 2011. Geleneksel Cumalıkızık evlerinde ahşap konut sistemi. Uludağ University Journal of The Faculty of Engineering, 16(1).
URL-1, https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/bursa/gezilecekyer/cumalikizik-koyu , (Erişim Tarihi:10.01.2021).
URL-2, https://www.google.com/maps/place/Cumalıkızık, (Erişim Tarihi:10.01.2021).
Yıldız, F. 2019. Kırsal Mimaride Koruma Sorunları: Mardin Alımlı Köyü Örneği, Fatih Sultan Mehmet Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
Yılmaz, S. 1999. Bursa Cumalıkızık Köyü’ nün Tarihi Değerlerinin Korunması Üzerine Bir İnceleme, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.