Türkiye’de Enflasyonun Belirleyicilerinin VAR Yöntemi İle Analizi (2008-2019)

Çalışmanın amacı Türkiye için enflasyonun 2008 sonrası belirleyicilerini araştırmaktır. Değişkenler arasındaki ilişkiyi saptamak için 2008:1-2019:12 dönemini kapsayan aylık veriler zaman serisi analizi ile test edilmektedir. Johansen eşbütünleşme analizine göre, serilerin uzun dönemde eşbütünleşik olduğu görülmektedir. Granger nedensellik test sonuçları incelendiğine, TÜFE ile hampetrol ve doğalgaz fiyatları, reel efektif döviz kuru ve yurtiçi kredi hacmi arasında çift yönlü nedensellik ilişkisi tespit edilmektedir. Bununla birlikte, TÜFE’den para arzı ve politika faiz oranına doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisi mevcutken, ÜFE ile bankalarca mevduatlara verilen faiz oranından TÜFE’ye doğru tek yönlü nedensellik ilişkisinin varlığı ortaya çıkmaktadır. Ayrıca VAR analizi temelinde gerçekleştirilen etki-tepki fonksiyonları ve varyans ayrıştırması sonuçları değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Enflasyonun Belirleyicileri, Eşbütünleşme Analizi, Granger Nedensellik Testi, VAR Yöntemi

Analysis of Inflation Determinants in Turkey by VAR Method (2008-2019)

The aim of the study is to investigate the post-2008 determinants of inflation for Turkey. In order to determine the relationship between the variables, monthly data covering the period 2008:1-2019:12 are tested with time series analysis. According to Johansen cointegration analysis, it is seen that the series are cointegrated in the long run. When the Granger causality test results are examined, a bidirectional causality relationship is determined between consumer price index (CPI) and crude oil and natural gas prices, real effective exchange rate and domestic credit volume. However, while there is a unidirectional causality relationship from CPI to money supply and policy interest rate, there is an unidirectional causality relationship from PPI and interest rate given to deposits by banks to CPI. The results of impulse-response functions and variance decomposition based on VAR analysis reveal the interaction level of the series more clearly.

Keywords:

Determinants of Inflation, Cointegration Analysis, Granger Causality Test, VAR Method,

PDF

___

Andrade, P., G. Jordi, H. Le Bihan, and J. Matheron. (2018). The Optimal Inflation Target and the Natural Rate of Interest. NBER Working Paper 24328, National Bureau of Economic Research, Cambridge, MA.
Arslan, İ., Yapraklı, S . (2011). Banka Kredileri ve Enflasyon Arasındaki İlişki: Türkiye Üzerine Ekonometrik Bir Analiz (1983-2007). İstanbul University Econometrics and Statistics e- Journal , 0 (7) , 88-103 .
Aydoğan E. (2004). 1980’den Günümüze Türkiye’de Enflasyon Serüveni. Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Yönetim ve Ekonomi Dergisi. Cilt. 11, S. 1. S. 91-110.
Ayvaz G., E, Uysal, D . (2014). Türkiye’de Döviz Kurlarındaki Değişme ile Enflasyon Arasındaki İlişki(1983-2012). Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD) , 5 (9) , 141-156
Ball, L. M. (2014). The Case for a Long-Run Inflation Target of Four Percent. IMF Working Paper 14/92, International Monetary Fund, Washington, DC.
Bashir F., Nawaz S., Yasin K., Khursheed, J. Khan, and M. J. Qureshi, (2011). Determinants of inflation in Pakistan: An Econometric Analysis Using Johansen Cointegration Approach. Australian Journal of Business and Management Research, vol. 1, no. 5, pp. 71-82, 2011.
Bayraktutan Y. ve Arslan İ.(2003). Türkiye’de Döviz Kuru, İthalat Ve Enflasyon İlişkisi: Ekonometrik Analiz (1980-2000), Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi , 5 (2)
Berber, M. Artan, S. (2004). Enflasyon ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği, Discussion Paper, No. 2004/21, Turkish Economic Association, Ankara
Blanchard, O. J., G. Dell’Ariccia, and P. Mauro. (2010). Rethinking Macroeconomic Policy.” Journal of Money, Credit, and Banking 42 (s1): 199-215.
Deniz, P., Tekce, M., Yilmaz, A. (2016). Investigating the Determinants of Inflation: A Panel Data Analysis. International Journal of Financial Research. Vol. 7. No. 2 10.5430/ijfr.v7n2p233.
Eftekhari M. S.. ve Kiaee, Hasan. (2018). Determinants of Inflation in Selected Countries, Journal of Money and Economy Vol. 10, No.2.
Gül, Ekrem ve Ekinci, Aykut(2006). Türkiye’de Enflasyon ve Döviz Kuru Arasındaki Nedensellik İlişkisi:1984-2003. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C:6, S:1, ss.91-105.
Granger, C. W. J. (1969). Investigating causal relations by econometric models and cross- spectral methods”, Econometrica, 37, 424-438.
Granger, C. W. J. and Newbold P; (1974). “Spurious Regressions in Econometrics. Journal of Econometrics, 2 (2), pp.111-120.
Gujurati, D. (1999). Basic Econometics, Mc Graw Hill, Literatür Yayıncılık, Third Edition, İstanbul.
Johansen, S. (1988). Statistical Analysis Of Cointegration Vectors”, Journal of Economic Dynamics and Control, 12 (2-3), 231-254.
Johansen, S. and K. Juselius (1990). Maximum Likelihood Estimation and Inference on Cointegration with Applications to Demand for Money” Oxford Bulletin of Economics and Statistics 52, 169-210.
Karaca, O. (2003). Türkiye'de enflasyon - büyüme ilişkisi: zaman serisi analizi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 4 (2), 247-255. ss.
Kearney, C. and Monadjemi, M. (1990). Fiscal Policy and Current Account Performance: International Evidence on The Twin Deficits. Journal of Macroeconomics, Elsevier, vol. 12(2), pages 197-219.
Kiley, M., and Roberts J. (2017). Monetary Policy in a Low Interest Rate World.” Brookings Papers on Economic Activity 48 (1): 317-96.
Krugman, P. (2014). Inflation Targets Reconsidered. In ECB Forum on Central Banking, Conference Proceedings, 110–122. Frankfurt am Main: European Central Bank.
Lim C. Y. ve Sek K. S. (2015). An Examination on the Determinants of Inflation. Journal of Economics Business and Management, Vol. 3, No. 7, July 2015.
Erkam, S . (2008). Enflasyon ve Enflasyon Belirsizliği: Türkiye Örneği. Sosyoekonomi, 7 (7).
MacKinnon, J. G. (1996). Numerical Distribution Functions for Unit Root and Cointegration Tests”, Journal of Applied Econometrics, 11, 601-618.
Eğilmez M. ve Kumcu E. (2003). Ekonomi Politikası Teori ve Türkiye Uygulaması Om Yayınevi-İstanbul 2003, ss. 113-114.
Martin R. and Veerachamy P. (2015). A Study on Determinants of Inflation in Rwanda from 1970-2013, Int. Journal of Management and Development Studies 4(4): 390-401 (2015) ISSN (Online): 2320-0685. ISSN (Print): 321- 1423
Mohanty, M. S. and M. Klau, (2001). What determines inflation in emerging market economies?. BIS Papers No 8.
Öksüzler O. Ve İpek E. (2011). Dünya Petrol Fiyatlarındaki Değişimin Büyüme ve Enflasyon Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi), Cilt: 7, Sayı: 14.
Petek, A. ve Çelik, A. (2017). Türkiye’de Enflasyon, Döviz Kuru, İhracat ve İthalat Arasındaki İlişkinin Ekonometrik Analizi (1990-2015). Finans Politik & Ekonomik Yorumlar; Istanbul, 54(626), 69–87.
Peron, P. (1989). Testing for a Unit Root in a Time Series with a Changing Mean. Princeton University and C.R.D.E, Economic Research Program, Research Memorandum No: 347.
Raza, H., Ahmed, F., Hussain, A. and Lal, I. (2013). Determinant of Inflation in Pakistan: An Econometrics Analysis, Using Johansen Co Integration Approach. European Journal of Business and Management, 5(30): 115-122.
Sever, E., Mızrak, Z . (2007). Döviz Kuru, Enflasyon ve Faiz Oranı Arasındaki İlişkiler: Türkiye Uygulaması. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 7 (13) , 264-283 .
Sims, C. A. (1980). Macroeconomics and Reality. Econometrica. 48(1). 1-48.
Suliman, K. M. (2003). The Determinants of Inflation in Sudan. AERC Research Work in Progress, May.
Taban S. ve Şengür M. (2016). Türkiye’de Enflasyonun Kaynağının Belirlenmesine Yönelik Ekonometrik Analiz. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi. Sayı: 47. ss. 47-64.
Wang C. (2015). Inflation and Inflation Determinants in China. Tallinn University of Technology School of Economics and Business Administration Department of Finance and Economics, Master Thesis.