Yunus AKYÜREK

9420

MUÂVİYE B. EBÎ SÜFYÂN'IN SİYASÎ KARARLARINDA KELBKABİLESİNİN ROLÜ

Arap dâhilerinden olduğu varsayılan Muâviye b. Ebî Süfyân aynı zamanda tarihteki en başarılı siyaset adamlarından birisidir. Kureyş'in siyasî ve idarî tecrübeye sahip Benû Ümeyye ailesine mensubiyeti, kişisel becerileri, Halife Osman'ın mülayim yapısından ve akrabalarına olan düşkünlüğünden istifade etmeyi bilmesi ve hadiseleri kazan-kazan prensibine göre okuyarak konjonktürel stratejiler geliştirmesi başarısındaki temel faktörlerdir. Emevîler devletini kurduktan sonraki uygulamalarıyla farklı bir panorama ortaya koyduğu ise ortadadır.İktidar serüveninde onu başarılı kılan temel etkenlerden birisi de insan unsurudur. Bu anlamda valisi olduğu Suriye'de önemli nüfuza sahip olan Kahtânî kökenli kabilelerden ve bunlar arasında bilhassa siyasî tecrübe, nüfus, askerî yeterlilik gibi özellikleriyle ön plana çıkan Kelb kabilesinden faydalandığı görülür. Yine Adnânî menşeli Kaysîlere de asabiyet kaynaklı muhtemel problemlere karşı denge politikası çerçevesinde mühim payeler vermiştir. Ancak Kelb başta olmak üzere bölgedeki kabilelerin Ümeyye ailesine verdikleri bu tarihi desteğin karşılıksız olmadığı muhakkaktır.

The Role of Kelb Trıbe in Muawiya b. Abu Sufyan's Political Decisions

The Role of Kelb Trıbe in Muawiya b. Abu Sufyan's Political Decisions Muawiya b. Abu Sufyan, supposed to be one of the Arabic geniuses is also one of the most successful politicians that history has ever witnessed. His family having political and administrational experience as a part of the leading society of the Peninsula, Quraysh; his personal skills; knowing how to take advantage of Khalifa Osman's mild nature and his fondness of his relatives; improving cyclical strategies by observing events according to win-win principal can be listed as basic factors in his success. It is a fact that he staged a different panorama with his practices after establishing Umayyad government.Another basic factor making him successful in his ruling adventure is human factor. In this respect, he made use of both Kahtani oriented tribes that have significant power in Syria where he is the governor, especially of Kelb tribe which stands out among other Qahtani oriented tribes with its political experience, population, and military sufficiency. He also gave important distinctions to Adnani oriented Qaysi tribe within his balance policy framework against possible aggression problems. It is indisputable that the support given to Umayya family by Kelb and other tribes was mutual.
PDF

___

  • » Apak, Adem, Ana Hatlarıyla İslâm Tarihi-3 (Emevîler Dönemi), Ensar Neşriyat, İstanbul, 2013. --------, Erken Dönem İslâm Tarihinde Asabiyet, Ensar Neşriyat, İstanbul, 2016.
  • » 'Aynî, Ebû Muhammed Mahmûd b. Ahmed b. Mûsâ, 'Umdetu'l-Kârî Şerhu Sahîh-i Buhârî, nşr. Dâru İhyâi't-Turâsi'l-'Arabî, Beyrut, ty., I-XXV.
  • » Ağırakça, Ahmet, "Gassânîler", DİA, Ankara, 1996, XIII, 397-398.
  • » Avcı, Casim, "Kudâa", DİA, Ankara, 2002, XXVI, 308-309. -------, "Me'rib", DİA, XVI, Ankara, 2004, 187-188.
  • » Aycan, İrfan, Saltanata Giden Yolda Muaviye bin Ebî Süfyan, Ankara Okulu Yayınları, Ankara, 2014. ----------, "Muâviye b. Ebî Süfyân", DİA, Ankara, 2005, XXX, 332-334.
  • » Belâzurî, Ahmed b. Yahyâ b. Câbir, Ensâbu'l-Eşrâf, thk. Süheyl Zükkâr, Riyâd ez-Ziriklî, Beyrut, 1996, I-XIII. ---------------, Futûhu'l-Buldân, Beyrut 1988.
  • » Beyhakî, Ahmed b. el-Hüseyin b. Ali Ebû Bekir, Delâilü'n-Nübüvve, thk. Abdülmu'tî Ka'acî, Kâhire, 1969, I-VII.
  • » Câhız, Ebû Osmân Amr b. Bahr b. Mahbûb, el-Beyân ve't-Tebyîn, Beyrut, 2002, I-III.
  • » Diyârbekrî, Hüseyin b. Muhammed b. Hasen, Târîhu'l-Hamîs fî Ahvâli Enfesi'n-Nefîs, Beyrut, ty., I-II.
  • » Ezrakî, Ebu'l-Velîd Muhammed b. Abdillâh b. Ahmed, Ahbâru Mekke ve Mâ Câe Fîhâ Mine'l- Âsâr, thk. Rüşdî es-Sâlih Melhas, Beyrut, ty., I-II.
  • » Fayda, Mustafa, "Câbiye", DİA , Ankara, 1992, VI, 538. ----------, "Kahtân", DİA, Ankara, 2001, XXIV, 202.
  • » Halebî, Ali b. Burhâniddîn, es-Sîretu'l-Halebiyye fî Sireti'l-Emîni'l-Me'mûn, nşr. Dâru'lMa'rife, Beyrut, 1980, I-III.
  • » Harman, Ömer Faruk, "Arîm", DİA, Ankara, 1991, III, 373-374.
  • » Halife b. Hayyât, Ebû Amr Halîfe b. Hayyât eş-Şeybânî, Târîhu Halîfe b. Hayyât, thk. Ekrem Ziyâ el-Umerî, Beyrut, 1977.
  • » Isfahânî, Ebu'l-Ferec Alî b. Hüseyn b. Muhammed el-Kureşî, el-Ağânî, thk. Abdülemîr Alî Mü- hennâ - Semîr Yûsuf Câbir, Beyrut, 1986, I-XXV.
  • » Ibn Abdilberr, Ebû Amr Yûsuf b. Abdillâh b. Muhammed el-Kurtubî, el-İstî'âb fî Ma'rifeti'lAshâb, thk. Ali Muhammed el-Becâvî, Beyrut, 1992, I-IV.
  • » Ibn Abdirabbih, Ebû Ömer b. Ahmed b. Muhammed, Kitâbu 'Ikdi'l-Ferîd, Beyrut, 1983, I-VIII.
  • » İbn 'Asâkir, Ebu'l-Kâsım Ali b. el-Hasen b. Hibetullâh, Târîhu Dımaşk, thk. Amr b. Garâme elAmrî, Beyrut, 1995, I-LXXX.
  • » İbn Hacer, Ebu'l-Fazl Ahmed b. Ali b. Hacer el-Askalânî, el-İsâbe fî Temyîzi's-Sahâbe, thk. Ali Muhammed el-Becâvî, Beyrut, 1992, I-VIII. ----------------, Fethu'l-Bârî Şerhu Sahîh-i Buhârî, thk. Muhammed Fuâd Abdulbâkî, Beyrut, 1959, I-XIII.
  • » İbn Hanbel, Ebû Abdillâh Ahmed b. Hanbel eş-Şeybânî el-Mervezî, el-Müsned, thk. Şuayb Arnavut, Müessesetü Kurtuba, Kâhire, 1955, I-VI.
  • » İbn Hazm, Ebû Muhammed Ali b. Ahmed b. Said ez-Zâhirî, Cemheretu Ensâbi'l-'Arab, thk. Komisyon, Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye, Beyrut, 1983.
  • » İbn Hıbbân, Ebû Hâtim Muhammed b. Hıbbân b. Ahmed, es-Sîretü'n-Nebeviyye ve Ahbâru'lHulefâ', tsh. Hâfız Seyyid Aziz Bey, Beyrut, 1996, I-II.
  • » İbn Hişâm, Abdülmelik b. Hişâm b. Eyyûb el-Himyerî, es-Sîretü'n-Nebeviyye, thk. Mustafa esSekkâ, İbrahim el-Ebyârî, Abdülhafîz eş-Şelebî, Mısır, 1955, I-II.
  • » İbn Kesîr, Ebu'l-Fidâ' İsmail b. Ömer el-Kureşî, el-Bidâye ve'n-Nihâye, thk. Abdullâh b. Abdilmuhsin et-Türkî, Dâru Hicr, yy. 1997, I-XXI.
  • » İbn Kuteybe, Ebû Muhammed Abdullah b. Müslim b. Kuteybe ed-Dineverî, el-İmâme ve'sSiyâse, thk. Ali Şîrî, Beyrut, 1990, I-II. --------------------, el-Ma'ârif, thk. Servet Ukkâşe, Kahire 1992.
  • » İbn Sa'd, Ebû Abdillâh Muhammed b. Sa'd b. Munî' el-Hâşimî, et-Tabakâtü'l-Kübrâ, thk. İhsân Abbâs, Beyrut 1968, I-VIII.
  • » İbn Seyyidi'n-Nâs, Ebu'l-Feth Muhammed b. Muhammed b. Muhammed, 'Uyûnu'l-Eser fî Funûni'l-Meğâzî ve'ş-Şemâili ve's-Siyer, Beyrut, 1993, I-II.
  • » İbnü'l-Esîr, Ebu'l-Hasen İzzüddîn Alî b. Muhammed b. Muhammed eş-Şeybânî, el-Kâmil fi'tTârîh, thk. Ömer Abdüsselâm Tedmurî, Beyrut,1997, I-X. -----------------, Üsdü'l-Gâbe fî Ma'rifeti's-Sahâbe, thk. Ali Muhammed Muavviz, Âdil Ahmed Abdulmevcûd, Beyrut, 1994, I-VIII.
  • » Kalkaşandî, Ebu'l-Abbâs Ahmed b. Ali, Nihâyetu'l-Ereb fî Ma'rifeti Ensâbi'l-'Arab, thk. İbrâhim el-İbyârî, Beyrut, 1980.
  • » Kastallânî, Ebu'l-Abbâs Ahmed b. Muhammed b. Ebî Bekr, el-Mevâhibu'l-Ledünniyye bi'lMinahi'l-Muhammediyye, Kahire, ty., I-III.
  • » Kehhâle, Ömer Rıza, Mu'cemu Kabâili'l-'Arabi'l-Kadîmeti ve'l-Hadîseti, Beyrut 1994, I-V.
  • » Kılıç, Ünal, Tartışmaların Odağındaki Halîfe Yezîd, Kayıhan Yayınları, İstanbul, 2013.
  • » Minkarî, Nasr b. Muzâhim, Vak'atu Sıffîn, thk. Abdusselâm Muhammed Hârûn, Kâhire 1962.
  • » Nuveyrî, Şihâbuddîn Ahmed b. Abdulvehhâb b. Muhammed, Nihâyetu'l-Ereb fî Funûni'lEdeb, nşr. Dûru'l-Kütüb, Kahire, 2002, I-XXXIII.
  • » Özkuyumcu, Nadir, "Kelb (Benû Kelb)", DİA, Ankara, 2002, XXV, 203-204.
  • » Safedî, Ebu's-Safâ Salâhuddîn Halîl b. İzziddîn Aybeg b. Abdillâh, el-Vâfî bi'l-Vefeyât, thk. Ahmed Arnavut-Türkî Mustafa, Beyrut, 2000, I-XXIX.
  • » Suyûtî, Celâluddîn Abdurrahmân Ebî Bekr, Târîhu'l-Hulefâ', thk. Hamdi Demirtaş, yy. 2004.
  • » Süheylî, Ebu'l-Kâsım Abdurrahmân b. Abdillâh b. Ahmed, er-Ravdu'l-Unuf fî Şerhi Sîreti'nNebeviyyeti, Beyrut, 1991, I-VII.
  • » Şâmî, Muhammed b. Yûsuf es-Sâlihî, Sübülü'l-Hüdâ ve'r-Reşâd fî Sîreti Hayri'l-'Ibâd, thk. Âdil Ahmed Abdulmevcûd, Ali Muhammed Muavviz, Beyrut 1993, I-XII.
  • » Taberî, Ebû Ca'fer Muhammed b. Cerîr b. Yezîd, Târîhu'r-Rusül ve'l-Mülûk, thk. Muhammed Ebu'l-Fazl İbrâhim, Beyrut, 1967, I-XI.
  • » Terzi, Mustafa Zeki, "Ordu", DİA, Ankara, 2007, XXXIII, 357-362.
  • » Tomar, Cengiz, "Şâm", DİA, Ankara 2010, XXXVIII, 311-315.
  • » Vâkidî, Muhammed b. Ömer Ebû Abdillâh, el-Megâzî, thk. Marsden Jones, Beyrut, 1989, IIII.
  • » Yâkût el-Hamevî, Şihâbuddin Ebû Abdillâh Yâkût b. Abdillâh, Mu'cemu'l-Buldân, nşr. Dâru Sâdır, Beyrut, 1995, I-VII.
  • » Yıldız, Hakkı Dursun, "Arap", DİA, Ankara, 1991, III, 273-276. ----------, "Dahhâk b. Kays", DİA, Ankara, 1993, VIII, 409-410.
  • » Zehebî, Şemsuddin Ebû Abdillâh Muhammed b. Ahmed b. Osmân, Târîhu'l-İslâm ve Vefeyâtu'l-Meşâhiri ve'l-A'lâm, thk. Ömer Abdüsselâm et-Tedmürî, Beyrut, 1993, I-LII. ----------, Siyeru A'lâmi'n-Nübelâ, thk. Şuayb el-Arnavut Riyasetinde Komisyon, Dımaşk, 1985, I-XXV.
İSTEM-Cover
  • ISSN: 1304-0618
  • Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
  • Başlangıç: 2003
  • Yayıncı: N.E.Ü.İlahiyat Fakültesi İslam Tarihi ve Sanatları Bölümü
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

GERMANOVİÇ'İN HZ. MUHAMMED İLE İLGİLİ BAZI İDDİALARI ÜZERİNE

Mustafa ÖZKAN

İSLAM'IN ARİFESİNDE ARAP PUTPERETSLİĞİ GERİLİYOR MUYDU?

Michael LECKER

HZ. PEYGAMBER'İN İLTİFAT ETTİĞİ BAZI HANIM SAHÂBÎLER VE İLTİFAT ŞEKİLLERİ

Sümeyye EKER

ANTEP (AYINTAB) MEVLEVÎHÂNESİ'NİN MİMARİ OLARAKİNCELENMESİ VE DEĞERLENDİRİLMESİ

Mustafa GÜLER

MUÂVİYE B. EBÎ SÜFYÂN'IN SİYASÎ KARARLARINDA KELBKABİLESİNİN ROLÜ

Yunus AKYÜREK

KONYA SULTAN SELİM CAMİİ'NİN KALEM İŞİ TEZYİNATINDA BULUNAN NAKKAŞ İMZALARI

Ali Fuat BAYSAL