Ön barsağın ventral duvarında beliren trakeobronşiyal divertikül, özefagotrakeal septum adı verilen mezenşimle solunum ve sindirim tüplerine ayrılır. Böylece, ön barsağın ventralinden solunum sistemi gelişirken, dorsalinden özefagus gelişir. Özefagus gelişimini incelemek amacı ile yapılan bu çalışmada, 13, 15, 17, 19 günlük prenatal ve 3 günlük neonatal sıçan özefagusu doku örnekleri ışık ve elektron mikroskop seviyesinde incelendi. Işık mikroskop için alınan parafın kesitler hematoksilen-eozin ve periodik asit Schiff ile boyandı. Elektron mikroskop için alman yarı ince kesitler Toluidin mavisi ile boyanırken, ince kesitler uranil asetat-kurşun sitrat ile kontrast boyamaya tabi tutuldu. Kesitler ışık ve elektron mikroskopta incelendi. Gebeliğin 13. gününde mezenşim içinde gelişmekte olan özefagusun oldukça küçük ve kapalı bir lümene sahip olduğu, epitelin 2-3 hücre tabakasından oluştuğu izlendi. Prenatal 15.günde özefagotrakeal septum ile ayrılan özefagus epiteli 2-3 hücre tabakasından oluşmakla birlikte, yer yer proliferasyon göstererek çok katlı epitele dönüşmeye başladığı tespit edildi. 17 günlük fetusta çok katlı epitel hücrelerinin birbirlerine interdigitasyonlarla bağlandıkları, lüminal epitel hücrelerinin keratinizasyon gösterdiği saptandı. Gelişimin 19.gününde özefagusun çok katlı yassı epitelinin bazal hücrelerinin düzenli bir dizilim gösterdiği belirlenirken, neonatal 3 günlük sıçanlarda özefagus duvarını oluşturan tunika mukoza, tunika submukoza ve tunika muskularis tabakalarının belirginleştiği, bu yapısı ile erişkin özefagusuna yakın bir görünüm sergilediği belirlendi.

Summary: During embriyonal development, tracheo-bronchial diverticle that appears in the ventral wall of foregut is separated into respiratory and digestive tubes by esophagotracheal septum. So the respiratory system develops from the ventral part of the foregut whereas the esophagus develops from the dorsal part. Therefore the present study was designed to determine the morphological features of the esophagal development during pre- and neonatal life in rat. To do this, rat embriyos were obtained on days 13, 15, 17 and 19 of the pregnancy, and 3 day old neonatal rats were also obtained. Esophagal tissue samples from these groups were processed for both light and electron microscopy. Paraffin sections taken for light microscopy were stained with Hematoxylin-Eosin and periodic acid Schiff. Semi-thin araldite sections were stained with toluidin blue and ultra-thin sections from the areas that were selected from semi-thin sections were stained with uranyl acetate-lead citrate. Electron micrographs were takes from the appropriate areas of the ultra-thin sections using a JEOL-100 C electron microscope. On day 13 of pregnancy, esophagus having a very narrow lumen, strated to develop in mesenchym, and it also had 2-3 layered epithelium. On day 15, esophagal epithelium that was separated by esophagotracheal septum also had 2-3 cell layer, however, multilayered epithelium was evident in some regions of the epithelium. 17 day old prenatal esophagus had multilayered epithelium with interdigitations between its cells, and it had a keratinized cell layer in the apical region. On day 19 of development, basal cells of the squamous epithelium were regularly arranged whereas the 3 day old neonatal esophagus had the appearance of mature rat esophagus that had mocusa, submucosa and muscle layers.