Yüksel BEŞİR, Süleyman AKBULUT

Doğu ladin ormanlarında Ips sexdentatus (Boern.)'un doğal düşmanlarının belirlenmesi

Ips sexdentatus (Boern.) Doğu Karadeniz Bölgesi'nde ladin ormanlarında zaman zaman kitle üremesi yaparak önemli ekonomik kayıplara neden olmaktadır. Bu zararlıya karşı yıllarca mekanik ve kimyasal mücadele yapılmasına rağmen yeterli başarı sağlanamamıştır.Bu çalışma ile, bölgede I. sexdentatus'un biyolojisi belirlenmiş ve 9 parazit ile 46 predator böcek türü tespit edilerek, predatörlerin biyolojik mücadeledeki potansiyeli ortaya konulmuştur. Thanasimus formicarius (L.), Rhizophagus dispar (Payk.), Platysoma oblongum (F.), Corticeus unicolor (Pill, and Mitterp.) ve Rhizophagus depressus (F.) predatörleri, bu bölgede diğer doğal düşmanlara göre I. sexdentatus'un mücadelesinde daha fazla etkiye sahip olabilecektir. Bölgede Coeloides spp. ve Dendrosoter middendorffii Ratz. türleri en çok bulunan parazitlerdir. Bu predator ve parazitlerin, I. sexdentatus populasyonunun ekonomik ve ekolojik olarak en az zararlı seviyede tutulması için kullanılması mümkün olabilir.

Investigatıon on natural enemies of Ips sexdentatus (Boern.) in oriental spruce forests

Ips sexdentatus (Boern.) is an important pest on spruce forest in Eastern Black Sea Region. Different control methods have been used to control this bark beetle for many years but results were not very satisfactory. In this study, the biology of I. sexdentatus was studied and its ten parasites and forty-six predator insect species were identified. Effectiveness of the predators in the biological control were also evaluated by the calculation of population density of each predator. Thanasimus formicarius (L), Rhizophagus dispar (Payk), Platysoma oblongum (F), Corticeus unicolor (Pill, and Mitterp.) and Rhizophagus depressus (F) were found to be relatively more effective in the contol of I. sexdentatus than others. In the region, Coeloides spp. and Dendrosoter middendorffii Ratz. were the most abundant parasite species as well. These predators and parasites can be used to keep the population of I. sexdentatus at less harmful level both economically and ecologically.

PDF

___

ALKAN, B. 1946: Kızılcahamam, Bolu (Abant) ve Düzce Ormanlarında Yapılan Entomolojik Araştırmalar, Orman ve Av, 18 (3-4): Ankara, 112-119, 139-146.
ALKAN, Ş.; AKSU, Y., 1990: Rhizophagus dispar Pk.'ın Ips sexdentatus ve Diğer Kabuk Böcekleri Üzerindeki Etkisi ile Biyolojik Mücadele Uygulamalarında Kullanılması Olanakları Üzerine Araştırmalar. Uluslararası Biyolojik Mücadele Sempozyumu, Kasım 1989, Antalya, Bildiriler Kitabı Baskı Tarihi: 1990, 120-123.
ANONYMOUS, 1999: Perforâdores de Pinos II, Ips sexdentatus Boern., (Coleöptero, escolıtido), Gobierno de Aragon, Departamento de Agricultura y Medio Ambiente, Publicaciones y Boletines, Informaciones Tecnicas de Sanidad Forestal.
ASTIASO, J.; LEYVA, E., 1970: Contribucion al conocimiento de la biologia y metodos de combate de Blastophagus sp. y Pissodes notatus. Bol. Serv. Plag. for., Madrid, 26:203-212
ATAMAN, O., 1967: Doğu Karadeniz Ladin Ormanlarında Ips sexdentatus Kabuk Böceği Tahribatı ve Mücadele Esasları. Teknik Bülten Dergisi, 6 (22), 79-89,
BARBEY, A., 1925: Traite D'Entomologie Forestierei. Berger-Levrault, Paris, 749 pp.
BESÇELİ, Ö., 1969: Büyükdüz Araştırma Ormanlarının Zararlı Böceklerinin Biyolojisi, Koruyucu Tedbirler ve Mücadelesi, Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları, Teknik Bülten Serisi No: 33, Ankara, 94 s.
BESÇELİ, Ö.; EKİCİ, M., 1969: Doğu Ladini (Picea orientalis L.) Mıntıkasında ips sexdentatus'un Biyolojisi ve Mücedelesi, Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları. Teknik Bülten Serisi No: 32, 15-17.
BEVAN, D., 1987: Forest Insects, A Guide to Insects Feeding on Trees in Britain. Forestry Commission, Handbook 1, London, 153pp.
ÇANAKÇIOĞLU, H.; MOL, T., 1998: Orman Entomolojisi, Zararlı ve Yararlı Böcekler. İ.Ü. Yayın No: 4063, Orman Fakültesi Yayın No: 451, İstanbul, 541 s.
ERDEM, R., 1976: Ormanın Faydalı ve Zararlı Böcekleri, İ.Ü. Orman Fakültesi Yayınları No: 2078, Orman Fakültesi Yayın No : 217, İstanbul, 227 s.
ESCHERICH, K., 1923: Die Forstinsekten Mitteleuropas, Bd. II. Paul Parey, Berlin, 633 pp.
FREUDE, H., HARDE, K.W. und LOHSE, G.A., 1981: Die Kâfer Mitteleuropas. Band 10. Goecke and Evers Verlag, Krefeld, 310 pp.
GAUSS, R., 1954: Der Ameisenbuntkâfer Thanasimus formicarius Als Borkenkaferfeind. Forstschutzstelle Südvvest/Ringingen, 417-429.
GREGOIRE, J-C., 1984: Dendroctonus micans in Belgium. The Situation Today, Biological Control of Bark Beetles, Proceedings, EEC Seminar, Brussels, 48-61.
KING, C.J.; FIELDING, N.J., 1989: Dendroctonus micans in Britain - its Biology and Control, Forestry Commision Bulletin 85, London, 11pp.
LODOS, N. 1991: Türkiye Entomolojisi. I. Cilt, Yaym No: 282, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, İzmir, 365 s.
POSTNER, M., 1974: Scolytidae (=Ipidae), Borkenkafer (In SCHWENKE, W.). Die Forstcshadlinge Europas, Band II, Verlag Paul Parey, Hamburg und Berlin, p. 334-482.
SCHIMITSCHEK, E., 1939-1940: Beitrage zur Forstentomologie der Türkei III. Die Massenvermehrung des Ips sexdentatus im Gebiete der orientalischen Fichte. Z.ang. Ent. 26 (4): 545-588; 27 (1): 84-113.
SCHROEDER, L.M., 1997: Impact of natural enemies on Tomicus piniperda offspring production. J.C. Gregoire, A.M. Liebhold, F.M. Stephen, K.R. Day, and S.M. Salom, editors, Interating cultural tactics into the management of bark beetle and reforestation pests, Usda Forest Service General Technical Report NE-236, 204-212.
SCHROEDER, L.M.; WESLIEN, J., 1994: Interactions between the phloem-feeding species Tomicus piniperda (Col.: Scolytidae) and Acanthocinus aedilis (Col.: Cerambycidae), and the predator Thanasimus formicarius (Coleoptera: Cleridae) with special reference to brood production. Entomophaga 39 (2), 149-157.
SEKENDİZ, O.A., 1991: Abies nordmanniana (Stev.) Spach.'ın Doğu Karadeniz Bölümü Ormanlarındaki Zararlı Böcekleri ile Koruma ve Savaş Yöntemleri, O.G.M. Yayınlarından No: 678, Sıra No: 73, Ankara, 200 s.
SELMİ, E., 1998: Türkiye Kabuk Böcekleri ve Savaşı. İ.Ü. Yayın No: 4042, İstanbul, 196 s.
TOSUN, İ., 1977: Akdeniz Bölgesi İğne Yapraklı Ormanlarından Zarar Yapan Böcekler ve Önemli Türlerin Parazit ve Yırtıcıları Üzerine Araştırmalar. O.G.M. Yayınlarından No: 612, Seri No : 24, İstanbul, 201 s.
YÜCEL, M., 1987a: Doğu Anadolu Sarıçam Ormanlarında Zarar Yapan Böcekler. Ormancılık Araştırma Enstitüsü Teknik Bülten No: 191, 22 s.
YÜCEL, M., 1987b: Sarıçam Ormanlarının Zararlı Böceklerden Korunması ve Mücadelesi. Sarıçam El Kitabı Dizisi 7, Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları, Muhtelif Yayınlar Serisi No: 67, 149-162.