Ekonomik rasyonalizmin dinsel güdüsü dünyevi asketikizmden bireysel seçim mantığı çıkar uyumuna ve en yüksek faydaya geçiş
Özellikle, Orta Çağ Katolikliğinin yükümlülüklerine bağlanmamış ve eskinin dinsel sınırlamasından kendisini özgür kılmış olan puritanlar ve kilise karşıtları, para kazanma ve çok katı bir şekilde çalışma içeriğindeki dünyevi ilgileri reddeden vahiy buyruklarının dışına çok çabuk çıkmışlardır. Dünyevi çilekeşlikte dinsel doyum bulmuşlar, kendilerini tanrıya adama ruh haliyle çalışmışlar, böylece tüm zamanlarında günlük işlerini ve ruhlarını koruma gayretlerini birleştirmişlerdir. Max Weber’e göre, sanayi devriminden bir asır sonra pek çoğu dindarlık ve arınma yolu olarak dünyevi çilekeş ruh halini kaybetmiştir. Adam Smith’den sonra hemen herkes bencil dürtülerin özverili güdülerden çok daha güçlü olduğuna inanmış ve çıkarcılığı kötülük ya da günahkarlık olarak görmemiştir. Ekonomik sahada toplumsal uyuma dayanan bu bireyci ve çıkarcı mekanizma, J.S.Mill tarafından geliştirilen metafizik bir kavram olan faydayla birleştirilmiştir. Neo-klasik iktisatçılara göre, her faktör sahibi ürünün maliyetini en aza indirmeyi ve gelirlerini de en yükseğe çıkarmayı isterken tüketici de faydayı en yükseğe çıkartacak şekilde kendi tüketimini tasarlar.
Especially puritans and nonconformists who unbound to the medieval catholic obligations and being free from old religious restriction and then they went very easily beyond apocalyptic prescritions which rejected worldly interests such as gain money and worked austerely. They found religious satisfaction in worldly asceticism and worked in the mood of devotion, and their time had been merged between daily business and save soul efforts. According to Max Weber, one century later industrial revolution majority of them lost their mood of worldly ascetic as the way of piety and purity. Since Adam Smith everyone believed that the egoistic impulses are stronger than the altruistic motives and self-seeking is not mean of wickedness or sinful- ness. This individualistic and self-seeking mechanism which depend on the social harmony in economic sphere, joined with utility that a metaphysical concept was advanced by J.S.Mill. According to the neo-classic economics, each employer of factors seeks to minimize the cost of his product and to maximize his own return, and each consumer plans his consumption to maximize utility.
___
- Blayney I.W. (1957), The Age of Luther : The Spirit of Renaissance- Humanism, New York
- Bottner L. (1932), The Reformed Doctrine of Predestination, Phila- delphia
- Brubaker R. (1984), The Limits of Rationality : An Essay on the Social and Moral Thought of Max Weber, London
- Cohen C.L. (1986), God’s Caress : The Psychology Of Puritan Religious Experience, New York
- Forell G.W. (1964), Faith Active in Love : An Investigation of Principles Under Lying Luther’s Social Ethics, Minnepolis Freytag G. (1910), Martin Luther, Chicago
- Kooman W.J. (1954), By Faith Alone : The Life of Martin Luther, London KMŞ (2004), Kutsal Kitap Eski ve Yeni Antlaşma İncil), İstanbul : Kitab-ı Mukaddes Şirketi (Tevrat, Zebur,
- Lecky W.E.H. (1955), History of the Rise and Influence of the Rationa- lism in Europe, New York
- Marshall A. (1951). Principles of Economics, New York
- McGrath A.E. (1990), A life of John Calvin : A Study of the Shaping of Western Culture, Cambridge
- Menger C. Principles of Economics New York, 1976
- Mill J.S. (2008). Özgürlük Üstüne, İstanbul
- Mill J.S. (1986). Faydacılık, İstanbul
- Mill J.S. (2006). Principles of political economy with some of their applications to social philosophy, Indianapolis
- Niebuhr H.R. (1957).The Social Sources of Denominationalism, New York
- Oberman H.A. (1985), Luther : Man Between God and the Devil, New Heaven
- Poggi G. (1983), Calvinism and Capitalist Spirit : Max Weber’s Protes- tant Ethic, Amberst
- Russel B. (1983). Batı Felsefesi Tarihi, İstanbul
- Schmidt A.M. (1960), John Calvin and Calvinist Tradition, New York
- Schneider H. (1958), Puritan Mind, Ann Arbor
- Smith A. (2001). Milletlerin Zenginliği, İstanbul
- Ulutan B. (1978). İktisadi doktrinler tarihi, İstanbul
- Watson P.S. (1947), Let God be God. An Interpretation of the Theology of Martin Luther, Philadelphia
- Weber M. (1984), The Protestant Ethic And The Spirit of Capitalism, London
- Warner W.W. (1930). The Wesleyan Movemen in the Industrial Revo- lution, New York
- Weber M. (1978), Economy And Society, California
- Weber M. (1964), The Sociology of Religion, London
- Weber M. (1947), The Theory of Social and Economic Organization, New York
- Weber M. (1950), General Economic History, New York
- Yılmaz F. (2009). Rasyonalite İktisat özelinde bir tartışma, İstanbul
- ISSN: 1304-0235
- Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
- Yayıncı: Kare Yayıncılık