FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ ÖRNEKLEM VE EVREN KAVRAMLARINA YÖNELİK METAFORİK ALGILARI VE KAVRAMSAL ANLAMALARI

Amaç: Bu araştırmada, fen bilgisi öğretmen adaylarının örneklem ve evren kavramlarına yönelik metaforik algıları ve kavramsal anlamalarının araştırılması amaçlanmıştır. Yöntem/Tasarım: Bu araştırmada, nitel araştırma desenlerinden olgu bilim araştırması kullanılmıştır. Araştırma grubu, uygun örnekleme yöntemi ile belirlenmiş olan 42 fen bilgisi öğretmen adayından oluşmuştur. Metafor formu ve iki açık uçlu sorudan oluşan form veri toplama araçları olarak çalışmada kullanılmıştır. Araştırma verileri içerik analizine tabi tutulmuştur. Bulgular: Araştırmanın bulgularına göre, fen bilgisi öğretmen adaylarının örneklem ve evren kavramlarına yönelik metaforlarının çeşitlilik arz ettiği görülmüştür. Örneklem kavramına yönelik metaforlar içerisinde öğrenci ve sınıf; evren kavramına yönelik ise okul ve dünya metaforları ön plana çıkmıştır. Öğretmen adayları, örneklem kavramına yönelik geliştirdikleri metaforlar için öne sundukları gerekçelerinde sınırlı/küçük parça ya da grup (f=21) ve evren kavramına yönelik öne sundukları gerekçelerinde ise büyük grup (f=34) kategorilerini en çok vurgulamışlardır.Araştırma bulgularına göre öğretmen adayları, örneklem kavramını % 30.95 oranında (f=13) tam ve doğru; büyük çoğunluğunun (f=27; % 64.29) kısmen kavradığı ve çok az bir kesiminin ise (f=2 % 4.76) yanlış kavradığı; evren kavramını ise % 21.43 (f=9)’u tam kavradığı, büyük çoğunluğu % 73.81 (f=31)’u kısmen kavradığı ve % 4.76 (f=2)’si ise yanlış kavradığı tespit edilmiştir. Özgünlük: Bu araştırmada örneklem ve evren kavramları üzerine odaklanılmıştır. İki kavram bir biri ile yakından ilişkili ve araştırma sonuçlarının yorumlanmasında önemli olduğundan birlikte ele alınmasının daha uygun olduğu kanaatine varılmıştır. İlgili literatür incelendiğinde fen bilgisi öğretmen adaylarının örneklem ve evren kavramlarına yönelik zihinsel yapılarını, kavramsal anlamalarını ve metaforlarını belirlemeye dair yapılan çalışmaların olmadığı görülmektedir. Bu araştırma ile literatürdeki bu boşluk bir nebze de olsa giderilmeye çalışılmıştır.

Science Teachers Candidates’ Metaphorical Perceptions and Conceptual Understandings related to “Sample” and “Population” Concepts

Purpose: In this study, it was aimed to investigate the science teacher candidates' metaphorical perceptions and conceptual understandings towards sample and population concepts. Method/Design: In this research, a case study, one of the qualitative research designs, was used. The research group consisted of 42 science teacher candidates determined by convenience sampling method. The metaphor form and the form with two open-ended questions were used in the study as data collection tools. Findings: According to the research findings, it came to the fore metaphors ‘student’ and ‘class’ for the concept of the sample and also metaphors ‘school’ and ‘world’ for the concept of the population. The teacher candidates emphasized the categories of “limited/small parts or groups” (f=21) and “large groups” (f=34) for the metaphors they developed for the concept of sample and population respectively. It was determined that teacher candidates have 30.95 % (f=13) full understanding., the vast majority of them (f=27; 64.29 %) partially understanding and only a few amount (f=2; 4.76 %) of them misunderstood related to sample concept. Additionally, they have full understanding 21.43 % (f = 9), majority of them partially understanding (f=31; 73.81 %) and a small amount of them (f=2; 4.76 %) misunderstood related to population concept. Originality: This research focused on the concepts of sample and population. Since the two concepts are closely related to each other and are important in the interpretation of the research results, it was concluded that it is more appropriate to be considered together. When the relevant literature is examined, it is seen that there are no studies to determine the mental structures, conceptual understanding and metaphors of science teacher candidates towards the concepts of sample and population. With this research, this gap in the literature has been tried to be removed to some extent.

PDF

___

Afacan, Ö. (2011). Fen bilgisi öğretmen adaylarının ‘fen’ ve ‘fen ve teknoloji öğretmeni’ kavramlarına yönelik metafor durumları. e-Journal of New World Sciences Academy, 6(1), 1242-1254.
Amir, A., Mnadler, D., Hauptman, S. & Gorev, D. (2017). Discomfort as a means of pre-service teachers’ professional development- an action research as part of the ‘Research Literacy’ course. European Journal of Teacher Education, 40(2), 231-245.
Anılan, B.(2017). Fen bilimleri öğretmen adaylarının kimya kavramına ilişkin metaforik algıları. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 5(2), 7-28.
Akarsu, B. (2014). Hipotezlerin, değişkenlerin ve örneklemin belirlenmesi [Determination of hypotheses, variables and sampling]. Metin, M. (Editör). Kuramdan uygulamaya eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri [Scientific research methods in education from theory to practice] (ss. 21-43). Ankara: Pegem Akademi.
Ayas, A. (2014). Kavram öğrenimi. Çepni, S. (Editör, 11. baskı). Kuramdan uygulamaya fen ve teknoloji öğretimin (ss.173-202). Ankara: Pegem Akademi.
Aydın, F. & Eser-Ünaldı, Ü. (2010). Coğrafya öğretmen adaylarının ‘coğrafya’ kavramına ilişkin algılarının metaforlar yardımıyla analizi. International Online Journal of Educational Sciences, 2(2), 600-622.
Aydın, S. (2014). Olgu bilim araştırması [Phenomenological science research]. Metin, M. (Editör). Kuramdan uygulamaya eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri [Scientific research methods in education from theory to practice] (ss. 287-311). Ankara: Pegem Akademi.
Beldağ, A. & Geçit, Y. (2017). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin ‘coğrafya’ kavramına ilişkin algları: Bir olgu bilim araştırması. Doğu Coğrafya Dergisi, 22(37), 99-112.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri [Scientific reseacrh methods] (2. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
Cameron, L. (2002). Metaphors in the learning of science: a discourse focus. British Educational Research Journal, 28(5), 673-688.
Cerit, Y. (2008a). Öğretmen kavramı ile ilgili metaforlara ilişkin öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 693-712.
Cerit, Y. (2008b) Öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin müdür kavramı ile ilgili metafolara ilişkin görüşleri. Eğitim ve Bilim, 33(147), 3-13.
Deniş-Çeliker, H. & Akar, A. (2015). Ortaokul öğrencilerinin doğaya ilişkin metaforları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(2), 101-119.
Derman, A. (2014). Lise öğrencilerinin kimya kavramına yönelik metaforik algıları. Turkish Studies-International Periodical for The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(5), 749-776.
Dönmez-Usta, N. & Ültay, N. (2015). Okul öncesi öğretmen adaylarının kimya metaforlarının karşılaştırılması üzerine bir çalışma. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 7(02), Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/ksbd/issue/16219/169875
Durmuş, E. & Baş, K. (2016). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının coğrafya kavramına yönelik metaforik algıları. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26(1), 75-92.
Ekiz, D. (2003). Eğitimde araştırma yöntem ve metotlarına giriş: Nitel, nicel ve eleştirel kuram metodolojisi. Ankara: Anı Yayıncılık.
Evan, C., Waring, M. & Christodoulou, A. (2017). Building teachers’ research literacy: integrating pracitce and research. Research Papers in Education, 32(4), 403-423.
Geçit, Y. & Gençer, K. (2011). Sınıf öğretmenliği 1.sınıf öğrencilerinin coğrafya algılarının metafor yoluyla belirlenmesi (Rize Üniversitesi örneği). Marmara Coğrafya Dergisi, 23, 1-19.
Gemici, Ö. (2012). Fen ve teknoloji eğitiminde kavram öğretimi. Taşkın, Ö. (Editör., 2. baskı). Fen ve teknoloji öğretiminde yeni yaklaşımlar (ss. 125-148). Ankara: Pegem Akademi.
Gutman, M. & Genser, L. (2017). How pre-service teachers internalize the link between research literacy and pedagogy. Educational Media International, 54(1), 63-76.
Güneş, C. & Tezcan, R. (2019). Metafor nedir, ne değildir? Kılcan, B. (Editör, 2. baskı). Metafor ve metaforik çalışmalar için bir uygulama rehberi. Ankara: Pegem Akademi.
Gürbüzoğlu-Yalmancı, S. & Aydın, S. (2013). Öğretmen adaylarının biyoloji kavramına yönelik metaforik algıları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(21), 208-223.
Harman, G. & Çökelez, A. (2017). Okul öncesi öğretmen adaylarının kimya, fizik ve biyoloji kavramlarına yönelik metaforik algıları. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Dergisi, 46, 75-95.
Karasar, N. (2008). Bilimsel araştırma yöntemi [Scientific research method] (18. baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık.
McMillan, J. H., & Schumacher, S. (2010). Research in education: Evidence-based inquiry (7th Ed.). Boston: Pearson Education.
Mete, Y. A. (2013). Okul uygulamasına dersine yönelik öğretmen adayı, öğretmen ve okul yöneticilerinin sahip oldukları metaforlar. Öğretmen Eğitimi ve Eğitimcileri Dergisi, 2(2), 249-274.
Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2nd Ed.). California: Sage Publications.
Milli Eğitim Bakanlığı [MEB] (2018). Fen bilimleri dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8.sınıflar). Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
Ophoff, J. G., Wolf, R., Schladitz, S. & Wirtz, M. (2017). Assessment of educational reseacrh literacy in higher education: Construct validation of the factorial structure of an assessment instrument comparing different treatments of omitted responses. Journal for Educational Research Online, 9(2), 37-68.
Özdaş, F. & Çakmak, M. (2018). Öğretmen adaylarının öğretmenlik uygulaması dersine ilişkin metaforik algıları. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 7(4), 2747-2766.
Öztürk, Ç. (2007). Sosyal bilgiler, sınıf ve fen bilgisi öğretmen adaylarının ‘coğrafya’ kavramına yönelik metafor durumları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 55-69.
Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (Çev. M. Bütün & B. Demir, 3. edition). Ankara: Pegem akademi (Orijinal yayın tarihi 2001).
Saban, A. (2004). Giriş düzeyindeki sınıf öğretmeni adaylarının öğretmen kavramına ilişkin ileri sürdükleri metaforlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 135-155.
Saban, A. (2008). İlköğretim 1. kademe öğretmen ve öğrencilerinin bilgi kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeler. İlköğretim Online, 7(2), 421-455.
Saban, A. (2009). Öğretmen adaylarının öğrenci kavramına ilişkin sahip olduğu zihinsel imgeler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 281-326.
Soysal, D. & Afacan, Ö. (2012). İlköğretim öğrencilerinin ‘fen ve teknoloji dersi’ ve fen ve ‘teknoloji öğretmeni’ kavramlarına yönelik metafor durumları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(19).287-306.
Vadeboncoeur, J. A. & Torres, M. N. (2003). Constructing and reconstructing teaching roles: A focus on generative metaphors and dichotomies. Discourse: Studies in the Cultural Politics of Education, 24(1), 87-103.
Yazıcı, Ö. (2013). Coğrafya öğretmenlerinin ‘çevre’ kavramına ilişkin algıları: Bir metafor analizi çalışması. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(5), 811-828.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (7. baskı). Ankara: Seçkin yayıncılık.
Yıldız, D., Kılıç, M. Y., Gülmez, D. & Yavuz, M. (2019). Öğretmenlerin araştırma okuryazarlığı becerileri: ölçek geliştirme çalışması [Research literacy skills of teachers: scale development study]. Turkish Journal of Educational Studies, 6(1), 45-65.
Watson, J. M. & Moritz, J. B. (2000). Developing concepts of sampling. Journal for Research in Mathematic Education, 31(1), 44-70.