Siyasi Kimlik Olarak Vatandaşlık: Türkiye’de ve Dünya Devletlerinde Anayasal Vatandaşlık Tanımları
Modern devletlerde bireyle devlet arasındaki ilişki vatandaşlık olarak adlandırılır. Ulus devletler çağında vatandaş anayasacılık hareketinin temel konularından biri olmuştur. Vatandaşlığa ilişkin temel ilke ve kurallar anayasal hükümlerle düzenlenmiştir. Günümüze gelinceye kadar anayasalar vatandaşlığı siyasi kimlik, hukuki statü, hak sahipliği, sosyal ve kültürel kimlik, katılımcılık boyutlarıyla düzenlemiştir. Bu makalede vatandaşlığın siyasi kimlik boyutunun nasıl şekillendiğini, Türkiye’nin ve diğer devletlerin anayasalarında nasıl bir içeriğe kavuşturulduğu ele alınacaktır. Son yıllarda gündeme gelen demokratik yöntemlerle yeni bir anayasa yapmaya yönelik çalışmalar TBMM içinde kurulan Anayasa Uzlaşma Komisyonu ile sonuçlandırılmak istenmişse de 2011-2013 yılları arasında faaliyet gösteren Komisyon faaliyetleri bir uzlaşı metni ortaya çıkmadan sona ermiştir.
Anahtar Kelimeler:
Vatandaşlık, anayasa, anayasal reform, siyasi kimlik, anayasa yapımı
Citizenship As Political Identity: Definitions Of Citizenship In The Constitutions Of Turkey And World States
The relation between individual and state is called citizenship in modern states. In the age of nation states, citizenship has been a major topics of constitutionalist movement. The contemporary constitutions regulate basic principles and rules on citizenship and stipulate sections and provisions on political identity, legal status, right ownership, social and cultural identity and participatory capacity of citizens. In this article, after focusing on the formation of citizenship as political identity in the constitutions of Turkey and other countries, ethnicity and equality based approaches for the construction of citizen identity will be examined and Constitution Reconciliation Commission’s work on definition of citizenship be evaluated
Keywords:
Citizenship, constitution, constitutional reform, political identity, constitution making,
___
- • Aybay, Rona, “Tebaa-i Osmani’den T.C. Yurttaşına Geçişin Neresindeyiz?”, 75 Yılda Tebaadan Yurttaşa Doğru, içinde, der. Artun Ünsal, Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul, 1998 .
- • Aydın, Mehmet Akif (2014), Türk Hukuk Tarihi, Beta Yayınları, 12. Baskı.
- • Aydın, Suavi (2009), “Amacımız Devletin Bekaası”, Demokratikleşme Sürecinde Dev- let ve Yurttaşlar içinde, TESEV Yayınları, 3. Baskı, İstanbul.
- • Barın, Taylan (2014), Türkiye’nin Yeni Anayasa Arayışı: 2011-2013 TBMM Anayasa Uzlaşma Komisyonu Tecrübesi, AKP, CHP, MHP ve BDP’nin Anayasa Önerileri, XII Levha Yayınları, İstanbul.
- • Bellamy, Richard (2008), Citizenship, A very Short Introduction, Oxford University Press.
- • Bulut, Nihat (2008), “Türkiye’de Temel Hak ve Özgürlüklerin Gelişimi Açısından 1909 Anayasa Değişikliklerinin Önemi”, Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Der- gisi, Cilt: XII, Sayı: 1-2, ss. 1-15.
- • Buss, Terry F., Redburn, F. Stevens ve Guo, Kristina (2006) Modernizing Democracy: Innovations in Citizen Participation, M. E. Sharpe Publications, Armonk, New York.
- • Can, Osman (2011), “Türk Anayasal Düzeninde İktidar Haritası, Felaketler ve Ders- ler”, Uluslararası Anayasa Kongresi, Memur Sendikaları Konfederasyonu, Ankara.
- • Caniklioğlu, Meltem Dikmen (1996), Sivil Toplum ve Türkiye’deki İzdüşümleri, Seç- kin Yayınları, Ankara.
- • Çavuşoğlu, Naz (2012), “Yeni Bir Anayasa için Somut Öneriler: ‘Yurttaşlık’/‘Vatandaşlık’” Anayasa Hukuku Dergisi, Cilt:1, Sayı: 1, İstanbul, ss. 405-429.
- • Çoşkun, Vahap (2009) “Cumhuriyet Anayasalarında Vatandaşlık”, Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Sayı: 16-19, Yıl: 2007-2008, Diyarbakır, ss. 1-21.
- • Çoşkun, Vahap (2009) “Anayasal Vatandaşlık”, Toplumsal Barışın İnşası Sivil Bir Anayasa Arayışı, Heinrich Böll Stiftung Derneği, İstanbul, ss. 81-87.
- • Delanty, G. (2000), Citizenship in a Global Age, Society, Culture, Politics, Open Uni- versity Press, Buckingham.
- • Erdoğan, Mustafa (2003), Türkiye’de Anayasalar ve Siyaset, 4, Baskı, Liberte Yayın- ları, Ankara.
- • Fişek, Hicri (1961), Anayasa ve Vatandaşlık, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ya- yınları, Ajans Türk Matbaası, Ankara.
- • Fung, Archon (2004) Empowered Participation, Princeton University Press, Prince- ton, New Jersey.
- • Harris, Jose (2004), “Nationality, Rights and Virtue: Some Approaches to Citizenship in Great Britain”, Lineages of European Citizenship: Rights, Belonging and Partici- pation in Eleven Nation-States (Der. Richard Bellamy, Dario Castiglione ve Emilio Santoro) içinde, Palgrave MacMillan, New York, ss. 73-91.
- • Hekimoğlu, Mehmet Merdan (2007), Uluslararası İnsan Hakları Hukuku Açısından Azınlık Hakları ve Türkiye, Detay yayıncılık, Ankara.
- • Howard, Marc Morjé (2009), The Politics of Citizenship in Europe, Cambridge Uni- versity Press, New York.
- • Shah, Anwar (2007), Participatory Budgeting, World Bank Publications, Washington D.C..
- • Simon, Rita, J. ve Brooks, Alison (2009) Rights and Responsibilities of Citizenship the World Over, Lexington Books, Lanham.
- • Smith Graham (2009), Democratic Innovations: Designing Institutions for Citizen Participation, Cambridge University Press, New York.
- • Skinner, Quentin (1998), Liberty Before Liberalism, Cambridge University Press, Cambridge.
- • Tanör, Bülent (2004), Osmanlı-Türk Anayasal Gelişmeleri, 10. Baskı, Yapı Kredi Ya- yınları, İstanbul.
- • TESEV (2012) Yeni Anayasa Sürecini İzleme Raporu 1 (Ekim 2001-Ocak 2012), (Ed. Ferhat Kentel, Levent Köker ve Özge Genç), TESEV Demokratikleşme Programı, TE- SEV Yayınları, İstanbul.
- • TESEV (2012) Yeni Anayasa Sürecini İzleme Raporu 2 (Şubat 2912-Haziran 2012), (Ed. Mehmet Uçum ve Özge Genç), TESEV Demokratikleşme Programı, TESEV Ya- yınları, İstanbul.
- • Topuzkanamış, Şafak Evran (2013), Vatandaşlık Üzerine bir Tez, Oniki Levha Yayın- cılık, İstanbul.
- • TBMM Zabıt Ceridesi, (1924) Cilt 8/1.
- • Türkiye Diyanet Vakfı (2007), İslam Ansiklopedisi, Cilt 34, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul.
- • Waldrauch, Harald (2005), “Acquisition of Nationality”, Acquisition and Loss of Na- tionality: Policies and Trends in 15 European States Vol. 1. Comparative Analyses, (Der. Bauböck, Rainer, Eva Ersboll, Kees Groenendijk ve Harald Waldrauch) içinde, Amsterdam University Press, Amsterdam, ss. 121-175.
- ISSN: 2148-6883
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2014
- Yayıncı: İstanbul Medipol Üniversitesi
Sayıdaki Diğer Makaleler
Avrupa Vatandaşlığı’nın Konsepti ve Evrim Kavramı
Esra AĞRALI, Gerçek Şahin YÜCEL
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında Vicdani Ret
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Karar İncelemesi Hiro Balani/İspanya
Sağlık Hukukunda Kişisel Verilerin Korunması ve Hasta Mahremiyeti
Bosna-Hersek Anayasası’nın Değiştirilemez Hükümleri Üzerine Bir Değerlendirme
Siyasi Kimlik Olarak Vatandaşlık: Türkiye’de ve Dünya Devletlerinde Anayasal Vatandaşlık Tanımları