YARGILAMANIN YENİLENMESİ SONUCUNDA BERAAT VEYA CEZA VERİLMESİNE YER OLMADIĞI KARARININ VERİLMESİ HALİNDE TAZMİNAT İSTEMİ (CMK m. 323/3)
Yargılamanın yenilenmesi kanun yolu, olağanüstü bir kanun yolu olup, sınırlı sayıda belirtilen nedenlere dayanılarak, kesinleşmiş bir hükmün iptal edilip suç konusu olayın yeniden yargılanmasını ifade eder. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun (CMK) 311. ila 323. maddeleri arasında hem lehe hem de aleyhe olmak üzere yargılamanın yenilenmesi müessesesi düzenlenmiştir.
Kanun’da, yargılamanın yenilenmesi sonucunda, eski hükmün iptal edilip yeni bir hükmün kurulmasının, belli başlı sonuçlan öngörülmüştür. Bu sonuçlardan bir tanesi olan Devletin tazminat sorumluluğu 5271 sayılı CMK’nın 323/3. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre; “yargılamanın yenilenmesi sonucunda beraat veya ceza verilmesine yer olmadığı kararının verilmesi halinde, önceki mahkûmiyet kararının tamamen veya kısmen infaz edilmesi dolayısıyla kişinin uğradığı maddî ve manevî zararlar bu Kanunun 141 ilâ 144 üncü maddeleri hükümlerine göre tazmin edilir. ”
Hem 1985 yılında imzaladığımız İHAS 7 No’lu Ek Protokol’ün 3. maddesinin gereğinin yerine getirilmesi hem de hukuk devleti ilkesinin yüceltilmesi adına böyle bir tazminat sorumluluğunun kabul edilmesi önemli bir kazanımdır.
CMK m. 323/3’te öngörülen tazminat sorumluluğunun şartları bakımından aynı kanunun 141 ila 144. maddelerine atıf yapılmıştır. Biz de bu sebeple ve konunun daha iyi anlaşılmasını sağlamak amacıyla CMK m. 323/3’te öngörülen tazminat sorumluluğuna ilişkin şartları esasa ve usule ilişkin olmak üzere ikiye ayırmak suretiyle inceleyeceğiz. Esasa ilişkin şartlara, yargılamanın yenilenmesi kurumunun karakteristik özelliklerinden; usule ilişkin şartlara ise daha çok CMK’nın 141 ila 144. maddeleri arası düzenlemelerinden ulaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler:
yargılamanın yenilenmesi, beraat, ceza verilmesine yer olmadığına karar verilmesi, tazminat sorumluluğu
The renewal of proceeding is an extraordinary remedy, which is based on a limited number of stated reasons, which means that a finalized judgment is annulled and the court orders a new trial. The Law No. 5271 on Criminal Procedure (CMK) Articles 311 to 323 regulates the procedure for the renewal of proceedings, both in favor of and against the defendant.
As a result of the renewal of the proceedings, the revocation of the former provision and the establishment of a new provision have certain consequences in the Law. The State's compensation liability regulated under article 323/3 is one of these consequences. According to this “In the event that a decision is made that no acquittal or punishment is given as a result of the renewal of the proceedings, the material and moral damages suffered by the person due to the execution of the previous conviction decision in full or in part, shall be compensated in accordance with the provisions of Articles 141 to 144 of this Law.”
Both the fulfillment of the requirements of Article 3 of the Protocol No. 7 to the ECHR we signed in 1985 and the adoption of such a compensation liability for the glorification of the principle of the rule of law is an important achievement.
Articles 141 to 144 of the same law have been referred to in accordance with the requirements of the compensation liability stipulated in Article 323 paragraph 3 of the Law. For this reason, we will examine the conditions for compensation liability by categorising them as substantial and procedural conditions. While substantial conditions are elicited from the characteristics of the institution of the renewal of the judiciary, the procedural conditions are revealed through the Articles 141 to 144 of the CMK.
___
- AKYÜREK, Güçlü, Yargılamanın Yenilenmesi, Seçkin Yayıncılık, 3. Baskı, Ankara: Haziran 2018.
- AŞKIN, Uğur, Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminatta Rücu Sorunu, İnönü Ünv. Hukuk Fak. Dergisi, C . 9, S. 2, Y. 2018. AYCI, Emrullah, Ceza Yargılamasında Koruma Tedbirleri, Adalet Yayınevi, Kasım 2014.
- BAKIM, Sevi, “Ceza Muhakemesi Hukukunda Yargılamanın Yenilenmesi”, Prof. Dr. Nur CENTEL’e Armağan, MÜHF-HAD, C . 19, Y. 2013.
- BAYTAR, Serdal, “Koruma Tedbirlerinden Doğan Zararın Karşılanması”, TBB Dergisi, Sa. 61, Y. 2005.
- BEKRİ, Nedim, Yakalama Ve Tutuklama Nedeniyle Tazminat Düzenlemesinin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Ve Avrupa İnsan Haklan Mahkemesi Kararları Açısından Değerlendirilmesi, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, Mayıs 2013, Sa. 1.
- CANOGLU, Veysel Candan, Ceza Muhakemesi Hukukunda Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat Davalan, Ocak 2017, Ankara, Seçkin Yayıncılık.
- CENTEL, Nur/ZAFER, Hamide, Ceza Muhakemesi Hukuku, Beta Yayıncılık, 15. Baskı, Eylül 2018.
- EREM, Faruk, “Muhakemenin Yenilenmesi Hakkında Genel Bilgiler”, AÜHFD, S. 1-4, C . 19, Ankara 1992.
- GÖKÇEN, Ahmet/ BALCI, Murat/ ALŞAHİN, Mehmet Emin/ ÇAKIR, Kerim, Ceza Muhakemesi Hukuku, Adalet Yayıncılık, 3. Baskı, 2018.
- GRAUHAN, Hans Firedrich, Deutsche Richterzeitung(DRZ), Alman Ceza Muhakemesi Kanununda 1975 yılında Yapılan Değişiklikler, (Ter: Feridun YENİSEY).
- GÜNAY, Erhan, Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat ve Hâkimlerin Hukuki Sorumluluğu (Tazminat) Davaları, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara: Nisan 2018.
- HAKERİ, Hakan, Haksız Yakalama Ve Tutuklananlara Tazminat Verilmesi, Ankara, Seçkin Yayıncılık, 1999.
- İSTE, Onur, Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat, Marmara Ünv. SBE, Kamu Hukuku Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2009.
- KARAKURT, Ahu, “Ceza Muhakemesi Hukukunda Muhakemenin Yenilenmesi”, Dokuz Eylül Ünv. Sosyal Bilimler Ens. Kamu Hukuku Programı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir 2008.
- KARGI, Halil İbrahim, Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat, Selçuk Ünv. Sbe Kamu Hukuku Programı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2010.
- KAVAK, A. Ceza Muhakemesi Hukukunda Yargılamanın Yenilenmesi,Ceza Hukuku Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 16, Ağustos 2011, Sayfa Aralığı: 209-239.
- McDONALD Elisabeth, The Admissibility of Acquittal Evidence in Criminal Trials: Toward Reform, 34 Victoria U. Wellington L. Rev. 639 (2003).
- NİŞANCI, Dilaver, Ceza Muhakemesinde Yargılamanın Yenilenmesi, Adalet Yayınevi, Ankara 2018.
- ÖZBEK, Veli Özer/DOĞAN, Koray/ BACAKSIZ, Pınar/ TEPE, İlker, Ceza Muhakemesi Hukuku, Seçkin Yayıncılık, 11. Baskı, İzmir: Eylül 2018.
- ÖZTÜRK, Bahri/ KAZANCI, Behiye Eker/ GÜLEÇ, Sesim Soyer, Ceza Muhakemesi Hukukunda Koruma Tedbirleri, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Eylül 2017.
- ÖZTÜRK, Bahri-TEZCAN, Durmuş- GEZER, Özge- KIRIT, Yasemin- AKCAN, Esra- ÖZAYDIN, Özdem-TÜTÜNC Ü, Efser Erden- VILLEMIN, Derya Altınok- TOK, Mehmet Can, (Ed. Bahri ÖZTÜRK) Ceza Muhakemesi Hukuku, 12. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara: Eylül 2018.
- RUDSTEİN, David S., Double Jeopardy and the Fraudulently-Obtained Acquittal, 60 Mo. L. Rev. 607 (1995).
- SOTGIU, G., La Revisione Dei Giudicati Penali, Roma 1933. SOYASLAN, Doğan, Ceza Muhakemesi Hukuku, 6. Baskı, Yetkin Yayıncılık, Ankara: 2016.
- ŞAHİN, Cumhur/ GÖKTÜRK, Neslihan, Ceza Muhakemesi Hukuku II, Seçkin Yayıncılık, 7. Bası, Ankara: Şubat 2018.
- TALAS, Serdar, “Ceza Muhakemesi Hukukunda Yargılamanın Yenilenmesi”, İstanbul Ünv. Sosyal Bilimler Ens. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2004.
- TANGAL, Murat, Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat, Dokuz Eylül Ünv. SBE, Kamu Hukuku Programı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
- UNGAN, Abdulkadir, Haksız fiil Tazminatı ile Koruma Tedbirlerine Aykırılıktan Doğan Tazminat, Seçkin Yayıncılık, Aralık 2017.
- ÜNVER, Yener/ HAKERİ, Hakan, Ceza Muhakemesi Hukuku, 14. Baskı, Ankara 2018, Seçkin Yayıncılık.
- YALVAÇ, Gürsel, Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat, Ceza Hukuku Ve Kriminoloji Dergisi, C . 3, S. 2, 2015.
- YENİSEY, Feridun/ NUHOĞLU, Ayşe, Ceza Muhakemesi Hukuku, 6. Baskı, Seçkin Yayıncılık, 2018.
- YENİSEY, Feridun/ NUHOĞLU, Ayşe, Yargılamanın Yenilenmesi Muhakemesi, Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 9, Sayı: 123, Şubat 2015, Sayfa Aralığı: 7-35.
- YURTCAN, Erdener, Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) Şerhi, 8. Bası, Adalet Yayınevi, Ankara 2017.
- http://www.anavasa.gov.tr/icsavfalar/kararlar/kbb.html (e.t. 25.01.2019).
- https://karararama.vargitav.gov.tr/YargitavBilgiBankasilstemciWeb/ (e.t. 25.01.2019).
- https://mevzuat.tbmm.gov.tr/mevzuat/faces/kanimmaddeleri?pkanun lamo=23594&pkanunnumarasi=5271 e.t.25.1.2019.
- https://mevzuat.tbmm.gov.tr/mevzuat/faces/kanunmaddeleri7pkanun lamo=192947&pkanunnumarasi=6684 e.t. 25.1.2019.
- www.kazanci.com.tr (e.t.28.01.2019)
- ISSN: 2757-7082
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2016
- Yayıncı: İSTANBUL MEDENİYET ÜNİVERSİTESİ > HUKUK FAKÜLTESİ