TÜRK TİCARET KANUNU’NDA DÜZENLENEN SUÇLAR VE KABAHATLER İLE BUNLAR İÇİN ÖNGÖRÜLEN CEZAİ YAPTIRIMLARIN HUKUKİ NİTELİĞİ- I

Türk Ticaret Kanunu’nda hukuki sorumluluk yanında, cezai sorumluluk halleri de düzenlenmiştir. Hukuki sorumluluğun temel yaptırımı esas itibariyle bir tazminatın ödenmesi iken, cezai sorumluluk hallerinin gerçekleşmesi durumunda hapis cezası ve adli para cezası, kabahatler için ise idari para cezası yaptırımları öngörülmüştür. İdari para cezası ve adli para cezası ayırımı aslında suç ve kabahat ayırımı ile doğrudan ilişkilidir. Kamu otoritesi, ihlal edilen hukuki değerin ağırlığına göre idari yaptırım olarak idari para cezası, ceza yaptırımı olarak da adli para cezasını devreye sokmaktadır. Adli para cezası bir ceza yargılaması gerektirir. Süresi içinde ödenmediği takdirde hapis cezasına çevrilmektedir. Bunlardan hangisinin tercih edileceği daha çok ülkelerin ceza politikası ile ilgilidir. Ticaret Kanunu’nda düzenlenen suçlar ve kabahatler incelendiğinde, kanun koyucunun iki önemli amacı olduğu anlaşılmaktadır. Bunlardan birisi, kamuyu aydınlatma ve şeffaflık ilkelerinin sağlanması, diğeri ise şirket sermayesinin korunması ilkesinin sağlanmasıdır. Bu makalede, Türk Ticaret Kanununda suç ve kabahat olarak düzenlenmiş olan fiil ve işlemler ele alınarak, bunlar için öngörülmüş olan cezai ve idari yaptırımların hukuki niteliklerine göre tasnifi yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Ticari suçlar ve cezalar, adli para cezası, idari para cezası, ticaret şirketlerinin cezai sorumluluğu, Ticaret Kanunu’nda cezai sorumluluk.

In addition to legal liability, criminal liability cases are also regulated in the Turkish Commercial Code. While the basic sanction of legal liability is essentially the payment of a compensation, in the case of criminal liability cases, imprisonment and judicial fines are imposed as well as administrative fines. The distinction between administrative fines and judicial fines is actually directly related to the distinction between crime and misdemeanor. The public authority imposes administrative fines as administrative sanctions and judicial fines as penal sanctions, depending on the severity of the violated legal value. A judicial fine requires a criminal proceeding.If not paid within the time limit, it is converted to a prison sentence. Which of these will be preferred is more related to the penal policy of the countries. When the crimes and misdemeanors regulated in the Commercial Code are examined, it is understood that the legislator has two important purposes. It appears that one of them is the provision of public disclosure and transparency principles, and the other is the principle of capital maintenance. In this article, the acts and transactions that the subject has regulated as a crime in the Turkish Commercial Code will be discussed and the criminal sanctions foreseen for them will be classified according to their legal characteristics.

Keywords:

Commercial crimes and penalties, judicial fines, administrative fines, criminal liability of commercial companies, criminal liability in the Commercial Code.,

PDF

___

AKTAN, Coşkun Can, Anayasal İktisat, İstanbul 2002.
ARTUK, Mehmet Emin/GÖKÇEN, Ahmet/ÇAKIR, Kerim, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 13. Baskı, Ankara 2019.
ARTUK, Mehmet Emin/ AKCAN, Esra Alan, “Mukayeseli Hukuk ve Türk Ceza Hukukunda Güvenlik Tedbirleri”, İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl: 2016, C. 3, S. 2.
ARTUK, Mehmet Emin/YILMAZ, Erkam, “Teorik Açıdan Güvenlik Tedbirleri”, Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 7, S. 2, Yıl: 2020.
ASLAN, Yasin, “Tüzel Kişilerin Cezai Sorumluluğu”, Ankara Barosu Dergisi, Yıl: 68, S. 2010/2.
AYATAR KIZILYAR, Sema, “Ceza Yaptırımı ile İdari Yaptırım Ayırımı”, Journal of Yaşar University, 2013, C. 8, Özel Sayı.
AYDIN, Murat, Ceza Muhakemesinde Yetki ve Görev Meselesinde Bazı Sorunlara İlişkin Değerlendirmeler, SDÜ Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 3. S. 1, 2013.
AYHAN AYGÖRMEZ, Gülsün, “Alman Ekonomi Ceza Hukukuna Giriş I”, Ceza Hukuku Dergisi, S. 14, 2010
AYTEKİN İNCEOĞLU, Asuman, “Ekonomik Suçlar”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 19, S. 1, Haziran 2020.
BAHTİYAR, Mehmet, Ticari İşletme Hukuku, 19. Baskı, 2018 İstanbul.
CAN, Sibel, “İdari Para Cezası”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, 2017, S. 29, s. 418.
CENTEL, Nur, “Ceza Hukukunda Tüzel Kişilerin Sorumluluğu- Şirketler Hakkında Yaptırım Uygulanması”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 65 (4) 2016.
CİN ŞENSOY , Şehnaz, “Ekonomik Suç Kavramı ve Ekonomik Suçların Kriminolojik Özellikleri”, Çetin Özek Armağanı, İstanbul 2004.
ÇETİN, S. H., Türk Ceza Kanunun’ da Adli Para Cezası, Ankara 2012. ÇOLAK, Haluk/ALTUN, Uğurtan, “Kısa Süreli Hapis Cezaları, Seçenekli Yaptırımlar ve İnfaz Rejimleri”, TBB Dergisi, S. 67, 2006.
ÇOLAK, Haluk/ALTUN, Uğurtan, Bir Yaptırım Türü Olarak Para Cezalarının Teori ve Uygulamadaki Analizi, TBB Dergisi, S. 69, 2007. (Para Cezaları) DEMİRBAŞ, T., İnfaz Hukuku, 3. Baskı, Ankara 2013.
DOĞAN, Koray, “Tüzel kişilerin İdari Para Cezası Sorumluluğunda İsnadiyet Sorunu”, DEÜ Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 17, S. 1, 2015, (Basım yılı Şubat 2016).
DOĞRUSÖZ, Bumin, “Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun İhdas Ettiği Suçlar, Cezaları ve Olası Sorunlar”, Yaklaşım Dergisi, Aralık 2011, Sayı 228.
DURSUN, Selman, Bankacılık Düzenine Karşı İşlenen Suçlar, Ankara 2006.
DURSUN, Selman, “Türk Ceza Hukuku Reformunun Ekonomi Ceza Hukukuna Etkileri”, Dünyada ve Türkiye’de Ceza Hukuku Reformları Kongresi, C. II, İstanbul 2013.
EKİNCİ, Murat, Ceza Hukuku İlkeleri Açısından İdari Yaptırımlar, Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi, 2017, S. 1.
ENSARİ, Bedii, Şirketlerin Ekonomik Suçlara Yönelik Önlemleri, Ekonomik Suç ve Ceza Sempozyumu, TOBB Yayını, Ankara, Ekim 2005.
EŞİTLİ, Ezgi Aygün, “Kısa Süreli Hapis Cezası ve Kısa Süreli Hapis Cezasına Seçenek Yaptırımlar”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2016, C. 65, S. 1.
HAFIZOĞULLARI, Z./ÖZEN, M., Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 4. Baskı, Ankara 2011.
KATOĞLU, Tuğrul, “Yeni Türk Ticaret Kanunu’na göre, Anonim ve Limited Şirket Yöneticilerinin Ceza Sorumluluğu”, BADİTER, C. XXIX, S. 1, 2013.
KOCA, Mahmut/ÜZÜLMEZ, İlhan, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 13. Baskı, Ankara 2020.
KÜÇÜKTAŞDEMİR, Özgür, Ekonomik Suçlar Bağlamında Türk Ticaret Kanununda Düzenlenen Suçlar ve Cezalar, 2018 Ankara.
MAHMUTOĞLU, Selami, Ekonomik Suçlar Bağlamında Kredi Hukukundan Kaynaklanan Suç ve İdari Suçlar, Seçkin, 2011 Ankara.
İÇEL, Kayıhan, “Çağdaş Ceza Hukukunun Evrensel İlkelerinin Kabahat Türündeki Eylemler Alanındaki Boyutları”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, 2016, S. 7.
İTİŞGEN, Rezzan, “Türk Ticaret Kanunu’nda Düzenlenen Kötüleme Suçu”, Terazi Hukuk Dergisi, C. 11, S. 121, Eylül 2016.
ÖZGENÇ, İzzet, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 14. Baskı, Ankara 2018. ÖZBEK, Veli Özer/DOĞAN, Koray/BACAKSIZ, Pınar/ TEPE, İlker, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 9. Baskı, Ankara 2018.
ÖZBEK, Veli Özer, Ekonomi Ceza Hukuku, Birinci Kitap- Genel Hükümler, Ankara 2020.
PERÇİN, Önder, “Ekonomi Hukuku: Hukukun Sınıflandırılmasında Paradigma Kayması”, AÜHFD, C.59, S.2, 2010.
UĞUR, Hüsamettin, Kabahatler Kanunu ve 5252 sayılı Kanun’a göre İdari Para Cezası ve Yargıtay Uygulaması, TBB Dergisi, 2009, S. 85
ÜNLÜ, Abdurrahman, “Hapis Cezasının Ertelenmesi”, Necmettin Erbakan Hukuk Fakültesi Dergisi, C. I, S. 2, 2018,
TOROSLU, Nevzat, Ceza Hukuku Genel Kısım, Ankara 2012.