KÖTÜLÜĞÜN SIRADANLAŞMASI

Psikoloji kuramlarının temel sorusu ise insan “iyi midir?”. Bu kadim soru psikoloji ve felsefe tarihinde sıklıkla çalışılmıştır. Bu soruya verilen cevaplar ise paradigmaların bakış açısına göre değişebilmektedir. Örneğin, hümanist psikologlar insanın doğuştan iyi olduğunu varsaymakta psikanalistler ise doğuştan bir kötülüğün varlığını kabul etmektedir. Bu bireysel kötülüğün üzerine yapılan açıklamaların yanı sıra sosyologlar kaçınılmaz bir son olan insanın toplumsallaşmasının kişileri ve toplumları nasıl daha iyi veya kötü hale getirdiğini araştırmaktadır. Yerleşik hayata geçen insan, iş bölümü ve profesyonelleşmenin artması ile beraber hızlı bir sosyalleşme durumunu tecrübe etmiştir. Bu kişilerin birbirlerini etkilediği ve böylece grupları etkilediği ve son olarak gruplarında tek tek üyelerini etkilediği sosyoloji biliminin temel varsayımlarındandır. Toplumsal olmak ya da bir arada olmak var olan durumların etkilerini arttırdığı kabul edilebilir fakat bu etkinin kötülük fikrini nasıl sıradanlaştırdığı ve bu durumun sıklığını nasıl arttırdığı bu çalışma üzerinden açıklanmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Kötülük, Sosyal Kötülük, Uyma

THE ORDERİNG OF EVİL

The basic hypothesis question of psychology theories is "Is human being good?" This ancient question has been studied frequently, as can be found in the history of psychology and philosophy. The answers to this question change as the point of view of the paradigms changes. Humanist psychologists assume that human beings are inherently good, but psychoanalysts and some others acknowledge the existence of an innate evil. In addition to explanations on this individual evil, sociologists research on how the inevitable end of human socialisation makes people and societies better or worse. The settled human being has experienced a rapid socialization with the increase in division of labour and professionalization. It is one of the main assumptions of sociology science that these individuals affect each other and thus affect groups and finally groups affect their individual members. It can be accepted that being social or being together increases the effects of existing situations, but this study will try to explain how this effect makes the idea of evil ordinary and how it increases the frequency of this situation

Keywords:

evil, Ordering,

PDF

___

Badiou, A., (2004) Etik: Kötülük Kavrayışı Üzerine Bir Deneme. İstanbul: Metis Yayınları.
Bernstein, R. J. (2002). Radical evil: A philosophical interrogation. London:Guilford Publications.
Carnahan, T., & McFarland, S. (2007). Revisiting the Stanford Prison Experiment: Could participant self-selection have led to the cruelty?. Personality and Social Psychology Bulletin, 33(5), 603-614.
Çimen, A. (2015). Ceza İnfaz Kurumlarında Sosyalleşme ve Islah İlişkisi. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (ÇÜİFD), 15(2), 159-188.
Darley, J. M. (1999). Methods for the study of evil-doing actions. Personality and Social Psychology Review, 3(3), 269-275.
Fırat, D., & Topaloğlu, H. (2012). » Total kurum, disipliner cezaevi, kamp: Goffman, Foucault ve Agamben’in kavramlarıyla Diyarbakır Askeri Cezaevi (1980–84).«. Toplum ve Bilim, 123, 76-92.
Haklı, Ş. (2002). Kötülük Problemi, Yaklaşımlar ve Eleştiriler. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1(2), 195-211.
Haney, C., & Zimbardo, P. (1998). The past and future of US prison policy: Twenty-five years after the Stanford Prison Experiment. American Psychologist, 53(7), 709.
Haslam, S. A., & Reicher, S. (2007). Beyond the banality of evil: Three dynamics of an interactionist social psychology of tyranny. Personality and social psychology bulletin, 33(5), 615-622.
Kilham, W., & Mann, L. (1974). Level of destructive obedience as a function of transmitter and executant roles in the Milgram obedience paradigm. Journal of personality and social psychology, 29(5), 696.
Kiriş, N. (2008). Tarihsel Olarak Kötülük Problemi ve Çözüm Yolu Olarak Teodise. FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, (5), 81-96.
Krueger, J. I. (2009). A componential model of situation effects, person effects, and situation-by-person interaction effects on social behavior. Journal of Research in Personality, 43(2), 127-136.
Lozowick, Y. (2005). Hitler's bureaucrats: The Nazi security police and the banality of evil. New York:A&C Black.
Milgram, S. (1963). Behavioral study of obedience. The Journal of abnormal and social psychology, 67(4), 371.
Milgram, S., & Gudehus, C. (1978). Obedience to authority. London:Guilford Publications.
Miller, A. G. (Ed.). (2016). The social psychology of good and evil. London:Guilford Publications.
Peker, T. (2018). Öz-yeterlik ile yaşam doyumu arasındaki ilişkide proaktif kişiliğin aracı rolü (Master's thesis, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
Philip G. Zimbardo (2011). The encyclopedia of peace psychology (Vol. 1). John Wiley & Sons.
Priestley, J., & Blass, T. (2000). Obedience to authority--Current perspectives on the Milgram paradigm/Response. British Journal of Educational Psychology, 70, 623.
Reyhanoğlu, M. (2004). Kitap İncelemesi: Alain Badiou, Etik, Kötülük Kavrayışı Üzerine Bir Deneme. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 59(02).
Sicart, M. (2009). The banality of simulated evil: designing ethical gameplay. Ethics and information technology, 11(3), 191-202.
Slater, M., Antley, A., Davison, A., Swapp, D., Guger, C., Barker, C., ... & Sanchez-Vives, M. V. (2006). A virtual reprise of the Stanley Milgram obedience experiments. PloS one, 1(1), e39.
Smith, M. B. (2007). The sociogenesis of evil. London:John Wiley & Sons.
TDK, “Kötülük Nedir?” 09 Mayıs 2019, https://sozluk.gov.tr/ (2022)
Werner, C. (2000). Kötülük problemi. Ankara:Kaknüs Yayınları.
Wolff, K. H. (1969). For a sociology of evil. Journal of Social Issues, 25(1), 111-126.
Zimbardo, P. (2008). The psychology of evil Munich:Tealk.
Zimbardo, P. G. (1973). On the ethics of intervention in human psychological research: With special reference to the Stanford prison experiment.
Zimbardo, P. G., Haney, C., Banks, W. C., & Jaffe, D. (1971). The Stanford prison experiment. Zimbardo, Incorporated.