XX. Asırda Kuveyt’te Tiyatro Faaliyetlerinin Doğuşu Ve Gelişimi

XX. asırda diğer Arap ülkelerinde olduğu gibi Körfez ülkelerinden biri olan Kuveyt’te de reform faaliyetlerinin ilk olarak eğitim alanında kendini göstermeye başladığına tanıklık edilmektedir. 1912 yılında el-Mübârekiyye Medresesi’nin açılmasıyla düzenli bir eğitim sistemine geçişin ilk adımlarını atan Kuveyt, 1921 yılında el-Ahmediyye, 1937’de el-Kabeliyye ve 1939’da eş-Şarkıyye adlı medreselerin eğitim-öğretim faaliyetlerine başlamasıyla daha hızlı bir modernleşme sürecine girmiştir. Modern bir sistem üzerine kurulan bu okullarda Kuveytli aydınlar, halkı bilinçlendirmek adına her bir okul bünyesinde birer tiyatro topluluğu oluşturmaya karar vermiştir. İlk tiyatro faaliyetleriyle okul tiyatroları kanalıyla tanışan Kuveyt toplumu, kısa bir süre sonra tiyatro türünü benimsemiş ve bu ilgi, tiyatro türünün Kuveyt’te yaygınlık kazanmasına elverişli ortam hazırlamıştır. Diğer Arap ülkelerinden Kuveyt’e gelen aydınların teşvik, destek ve çalışmalarıyla da ülkede birçok tiyatro salonu açılmış ve kısa sürede hızlı bir gelişim kaydeden tiyatro faaliyetleri, başta Körfez ülkeleri olmak üzere diğer Arap ülkelerine de örnek teşkil edecek düzeye ulaşmıştır.             Bu çalışmada, tiyatronun Kuveyt’te ortaya çıkmasını sağlayan faktörler ele alınacak ve türün, açılan tiyatro kulüpleri vasıtasıyla Kuveyt’teki gelişimi hakkında bilgi verilecektir. Kuveyt’te tiyatroya katkı sağlayan şahsiyetler ve çalışmalarından bahsedecek olan bu makale ile Körfez ülkelerinin edebî alanda ilerleme kaydetmesinde önemli bir rol oynayan tiyatro türünün gelişim süreci ortaya konulmaya gayret edilecektir.

RISE AND PROGRESS OF KUWAITI THEATRE IN TWENTIETH CENTURY

As in other Arabian Gulf countries, the movements of reform in Kuwait had started with renewing of education system. In 1912, by establishing of al-Madrasa al-Mubarakiya, it had been founded a modern educational system in Kuwait. And also with opening of al-Ahmadiya Madrasa in 1921, al-Madrasa al-Qabaliyyah in 1937 and al-Madrasa al-Sharqiyyah in 1939, period of modernism in Kuwait had taken a new and rapid turn. In these schools which had modern methods, Kuwaiti entellectuals had decided to form a theatre group for each school to raise awarenes of people. Kuwaiti society who made acquaintance with theatrical activities by way of school theatre groups had assimilated this literary genre in a short time. The demand of Kuwaiti people had prepared a sufficient environment for theatre to gain wide currency in Kuwait. Thus, a lot of theatre hall was opened in the country under favour of Arab entellectuals’ encouragement, support and works who came from other Arab countries to Kuwait. After then the theatrical activities advanced in a while, these activities reached to a good level and they set an example not only for Arabian Gulf countries but also for other Arab countries.             In this study, the factors are considered which help the theatre to reveal in Kuwait. Also it is informed about progress of the theatre by way of theatre groups which were opened in Kuwait schools. By this article, it will be given information about important personalities who contribute to Kuwaiti theatre and their Works in this field, also it is aimed to present the progress period of theatre which serves an important function in the advancement of literary development in Arabian Gulf countries.

___

  • Abdulaziz er-Reşîd, Târîhu’l-Kuveyt, (Lübnan: Dâru mektebeti’l-hayât, 1978).
  • Abdullah Hâlid el-Hâtim, Min Huna Bede’eti’l-Kuveyt, (Lübnan, el-Matba‘atu’l-asriyye, 2004).
  • Abdullah Muhammed İsa el-Gazâlî, el-Medhal ila’s-sekâfe ve’l-edeb fi’l-Kuveyt, (Kuveyt: Mektebetu Dâri’l-Urûbe, 2011), s./p. 1-17.
  • Adnân b. Sâlim b. Muhammed er-Rûmî, Ulemâu’l-Kuveyt ve A‘lâmuhâ, (Kuveyt: Mektebetu’l-menâri’l-İslâmiyye, 1999).
  • Ahmed Ebû Matar, “Tecribetu mesrahi’l-Halîci’l-Arabî fi’l-Kuveyt: Dirâse merhaliyye”, Mecelletu Dirâsâti’l-Halîc ve’l-cezireti’l- Arabiyye, C.IV, sy.16, (Kuveyt: Kuveyt Üniversitesi Yayınları, 1978).
  • Ali er-Râ‘î, “el-Mesrah fi’l-Kuveyt”, el-Mesrah fi’l-vatani’l-Arabî: İlmu’l-ma‘rife Dergisi Özel Sayısı, (Kuveyt: el-Meclisu’l-vatanî li’s-sekâfe ve’l-funûn ve’l-âdâb Yayınları, 1979), s./p. 337-362.
  • Cerîdetu’r-Risâle, sy. I-V, (Kuveyt: y.y., 1961).
  • Hâlid Su‘ûd ez-Zeyd, Udebâu’l-Kuveyt fî karneyn, C.I-III/III, (Kuveyt: Şeriketu’r-rebî’ân li’n-neşr ve’t-tevzî, 1982).
  • Halîfe el-Vekayyân, es-Sekâfe fi’l-Kuveyt (Bevâkîr-İtticâhât-Riyâdât), (Kuveyt: Mektebetu’l-Kuveyti’l-vataniyye, 2014).
  • Http://aawsat.com/home/article/385236/سيرة-المسرح-الكويتي (Çevirimiçi: 13.03.2017).
  • Http://www.aljarida.com/ext/articles/print/1462109148588843500/ (Çevirimiçi: 13.03.2017).
  • Muhammed Hasan Abdullah, el-Hareketu’l-edebiyye ve’l-fikriyye fi’l-Kuveyt, (Kuveyt: Râbıtatu’l-udebâi’l-Kuveytiyyîn Yayınları, 2014).