ÇEVRE KORUMACILIĞININ EKONOMİ POLİTİĞİ: MONTREAL PROTOKOLÜ’NDE KOLEKTİF FAALİYET’İN DİNAMİKLERİ

Bu çalışmada Mancur Olson tarafından geliştirilen çerçeveden hareketle uluslararası düzeyde çevreyi korumaya yönelik düzenlemelerde yaşanan kolektif faaliyet problemleri Montreal Protokolü sürecinden çıkarılan dersler üzerinden yeniden gözden geçirilmektedir. Bu perspektiften bakıldığında yasal düzenlemeleri tanımaktan kaçınan ülkeleri cezalandırma kapasitesine sahip “ayrıcalıklı aktörlerin” varlığının uluslararası anlaşmaların etkinliği üzerinde belirleyici bir rol oynadığı görülmektedir. Ozon tabakasını korumaya yönelik düzenlemeler ABD’de diğer dünya ülkelerinden daha önceleri gündeme gelmiş ve kimya endüstrisi alternatif teknolojiler geliştirmiştir. Ozon tabakasındaki deliğin yol açtığı cilt kanseri gibi hastalıklarla mücadelenin yüksek maliyetleri de göz önüne alındığında ABD’nin ekonomik çıkarları Montreal Protokolünün getirdiği düzenlemelerle denk düşmüştür. İmtiyazlı aktör konumundaki ABD’nin hegemonik gücü Montreal Protokolünü hatırı sayılır bir yaptırım gücüne sahip kılarken, aynı ülke küresel ısınmaya yönelik düzenlemelerden ekonomik kaygılarla geri durmuş ve Kyoto Protokolü’nün yaptırım gücünün dolayısıyla da etki alanının sınırlı kalmasına neden olmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Çevre ekonomisi, Kamu mallarının üretimi, Kolektif faaliyet, Kyoto Protokolü, Montreal Protokolü, Uluslararası Çevre Anlaşmaları

PDF

___

Andersen, Stephen O. and K. Madhava Sarma. 2002. Protecting the Ozone Layer: The United Nations History. Earthscan: London.
Barret, Scott. 1994. ―Self Enforcing International Environmental Agreements‖, Oxford Economic Papers 46: 878-894.
Barret, Scott. 1999. ―Montreal versus Kyoto: International Cooperation and Global Environment‖, in I. Kaul, I. Grunberg and M. Stern (eds.), Global Public Goods: International Cooperation in the 21st Century. New York: Oxford University Press, 192-219.
Binger, Albert. 2003. ―Global Public Goods and Potential Mechanisms for Financing Availability‖, Background Paper Prepared for the Fifth Session of the Committee for Development Policy Meeting, April 7-11.
Cline, William R. 2004. ―Climate Change‖, in B. Lomborg (ed.), Global Crises, Global Solutions. Cambridge: Cambridge University Press, 13-44.
Coase, Ronald H. 1974. "The Lighthouse in Economics". Journal of Law and Economics 17 (2): 357–376.
Downing, Thomas E, and Robert W. Kates. 1982. ―The International Response to the Threat of Chlorofluorocarbons to Atmospheric Ozone‖. American Economic Review 72: 267-272.
Hirshleifer, Jack. 1983. ―From Weakest Link to Best Shot: The Voluntary Provision of Public Goods‖. Public Choice 41: 371-386.
IEA. 2002. Beyond Kyoto: Energy Dynamics and Climate Stabilization, OECD/IEA, Paris.
Morisette, Peter M. 1989. ―The Evolution of Policy Responses to Stratospheric Ozone Depletion‖,
Natural Resources Journal 29: 793-820. Reproduced by the Columbia University Center for International Earth Science Information Network at, http://www.ciesin.columbia.edu/docs/003-006/003-006.html
Murdoch, James C. and Todd Sandler. 1997. ―The Voluntary Provision of a Pure Public Good: The Case of Reduced CFC Emissions and the Montreal Protocol‖. Journal of Public Economics 63: 331-49.
NEAA (Netherlands Environmental Assessment Agency),2008. Global CO2 Emissions Increase Continued in 2007, at (last accessed on 16 May 2009).
Nordhaus, William D. and Joseph Boyer. 2000. Warming the World: Economic Models of Global Warming. Cambridge: The Massachusetts Institute of Technology Press.
Olson, Mancur. 1965. The Logic of Collective Action: Public Goods and the Theory of Groups. Cambridge: Harvard University Press.
Runge, Carlisle F. 1984. ―Institutions and the Free Rider: The Assurance Problem in Collective Action‖. Journal of Politics 46: 152–81.
Sandler, Todd. 1992. Collective Action: Theory and Applications. Ann Arbor: University of Michigan Press.
Sandler, Todd. 1997. Global Challenges: An Approach to Environmental, Political and Economic Problems. Cambridge: Cambridge University Press.
Sandler, Todd. 1998. ―Global and Regional Public Goods: A Prognosis for Collective Action‖. Fiscal Studies 19: 221-247.
Sandler, Todd. 1999. ―Intergenerational Public Goods: Strategies, Efficiency and Institutions‖, in I. Kaul, I. Grunberg and M. Stern (eds.), Global Public Goods: International Cooperation in the 21st Century. New York: Oxford University Press.
Sandler, Todd and Keith Sargent. 1995. ―Management of Transnational Commons: Coordination, Publicness and Treaty Formation‖. Land Economics 71: 145–62.
Sunstein, Cass R. 2006. ―Montreal vs. Kyoto: A Tale of Two Protocols‖. AEI-Brookings Joint Center Working Paper, 06-17.
UNEP (United Nations Environment Programme). 2000. Released Latest Analysis of Trends in Developing Country Compliance Under Montreal Protocol, 00/39.
UNEP. 2006. Key Achievements of the Montreal Protocol, at (accessed on 6 August 2008).
UNEP. 2008. Ratification Status of the Montreal Protocol, at (accessed on 17 September 2008).
UNFCCC (United NationsFramework Convetion on Climate Change) 2009. Kyoto Protocol: Status of Ratification, at (accessed on 16 May 2009).
White House. 2001. Press Release on March 13 2001, at (accessed on 10 November, 2007)