Mahkeme Dışında Yapılan Sulh ve Yargılamaya Etkisi

Medenî usûl hukukumuza hâkim olan tasarruf ilkesine göre, taraflar -kural olarak- uyuşmazlığı sona erdirmek hususunda tasarruf hakkına sahiptir. Tarafların uyuşmazlığı sona erdirebilmelerine imkan sağlayan kurumlardan biri de sulhtur. Sulh, esas itibariyle tarafların aralarındaki uyuşmazlığa kısmen veya tamamen son verdikleri bir sözleşme olarak tanımlanabilir. Hukukumuzda sulh ile ilgili düzenleme HMK’nın md. 313 vd. yer almaktadır. Ancak belirtilen maddelerdeki düzenlemeler, mahkeme huzurunda yapılan sulhe ilişkindir. Ayrıca tarafların mahkeme dışında sulh olmaları da mümkündür. Buna göre, mahkeme dışında yapılan sulh, tarafların aralarındaki uyuşmazlığı sona erdirmek amacıyla karşılıklı fedakarlıkta bulunmak suretiyle mahkeme dışında yaptıkları bir sözleşmedir. Mahkeme dışında yapılan sulh sözleşmesi hukukî niteliği itibariyle bir maddî hukuk sözleşmesidir. Tarafların mahkeme dışında sulh sözleşmesi yapabilmeleri için derdest bir davanın varlığı gerekmez. Ayrıca derdest bir dava olsa bile mahkeme dışında yapılan sulh sözleşmesi ile devam eden yargılama etkilenmez. Mahkeme dışında yapılan sulh sözleşmesi ile devam eden yargılamanın etkilenebilmesi için mahkeme dışında yapılan sulhün, mahkeme huzurunda yapılan sulhe dönüştürülmesi gerekir.

Anahtar Kelimeler:

Sulh, Mahkeme huzurunda yapılan sulh, Mahkeme dışında yapılan sulh, Sulh sözleşmesi, Tasarruf ilkesi

Out of Judicial Settlement and Its Effect on Trial

Under the “dispositional control of the parties principle” which is one of the ruling principles of Civil Procedure Law, parties of a legal dispute have right to end it (in principle). One of the dispute resolution ways in this manner is to make an settlement. Settlement can be defined as an agreement in which parties completely or partially ending the dispute mutually. In the Turkish Civil Procedure Law, settlement is regulated under the Article 313 the following articles of Civil Procedure Code. But, these provisions only covers the in-judicial settlements. Also, there is an another option as “out of judicial settlement” for the parties as well. Out of judicial settlement is an agreement out of the court in which the parties agreed to end the dispute completely or partially at mutual interest point they considered. Out of judicial settlement is an substantive law agreement. There is no necessity of an outstanding ongoing case process at this point. Additionally, an ongoing trial process would not affect the out of judicial settlement. It is needed a transformation of the out of judicial settlement to an injudicial settlement to affect an ongoing trial at the same dispute.

Keywords:

Settlement, In-judicial settlement, Out of judicial settlement, Settlement agreement, Dispositional control of the parties principle,

PDF

___

Akil C, “Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda Sulh ve Sulh Yoluyla Şarta Bağlı Hüküm Verilip Verilemeyeceği Meselesi”, (2012) XVI (4) Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 1-17.
Alangoya HY, Yıldrım MK and Deren-Yıldırım N, Medenî Usûl Hukuku Esasları (6. bası Alkım 2006).
Ansay SŞ, “Sulh”, (1944) I (2) Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 200-209.
Arslan R, Yılmaz E, Taşpınar-Ayvaz S, Hanağası E, Medenî Usûl Hukuku (4. baskı, Yetkin 2018).
Atalı M, Pekcanıtez Usûl Medenî Usûl Hukuku (15. bası, Oniki Levha 2017).
Atalı M, Ermenek İ and Erdoğan E, Medenî Usûl Hukuku Ders Kitabı (Yetkin 2018).
Budak AC and Karaaslan V, Medenî Usûl Hukuku (Güncellenmiş 2. baskı, Adalet 2018).
Erdönmez, G, Pekcanıtez Usûl Medenî Usûl Hukuku (15. bası, Oniki Levha 2017).
Grob-Andermacher B and Walder-Richli HU, Zivilprozessrecht Nach den Gesetzen des Bundes und des Kantons Zürich unter Berücksichtigung weiterer kantonalen Zivilprozessordnungen und der Schweizerischen Zivilprozessordnung vom 19. Dezember 2008 sowie unter Einschluss internationaler Aspekte (5. vollständig überarbeitete Auflage, Schulthess Juristische Medien AG 2009).
Grunsky W and Jacoby F, Zivilprozessrecht (15. überarbeitete Auflage, Franz Vahlen 2016).
Hess B, Jauernig/ Hess Zivilprozezzrecht (30. völlig neu bearbeitete Auflage, C.H. Beck 2011).
Karauz AK, Sulh Sözleşmesi (Adalet 2014).
Karslı A, Medenî Muhakeme Hukuku Ders Kitabı (6100 sayılı HMK hükümlerine göre Yargıtay Kararları İşlenmiş ve gözden geçirilmiş 2. baskı, Alternatif 2011).
Kazancı Mevzuat ve İçtihat Bilgi Bankası (www.kazanci.com.tr).
Kuru B, İstinaf Sistemine Göre Yazılmış Medenî Usûl Hukuku Ders Kitabı (Yetkin 2017).
Meriç N, Medenî Yargılama Hukukunda Tasarruf İlkesi (Hukuk Muhakemeleri Kanunu Çerçevesinde) (Yetkin 2011).
Önen E, Medenî Yargılama Hukukunda Sulh (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi 1972).
Rosenberg L, Schwab KH and Gottwald P, Zivilprozessrecht (17. neu bearbeitete Auflage, C.H. Beck 2010).
Soy A, Türk Medenî Yargılama Hukukunda Sulh ( Adalet 2017).
Staehelin A, Staehelin D and Grolimund P, Zivilprozessrecht Unter Einbezug des Anwaltsrechts und des internationalen Zivilprozessrechts (2. Auflage, Schulthess Juristische Medien AG 2013).
Tanrıver S, “Mahkeme Huzurunda Yapılan Sulhler”, (1994) 49 (1) Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi 333-348.
Tanrıver S, Medenî Usûl Hukuku C.I Temel Kavramlar ve İlk Derece Yargılaması (Yetkin 2016).
Ulusan Banu: “Sulh Sözleşmeleri”, 2011-2012 (VIII- IX) 2-1 Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (Prof. Dr. Erhan ADAL’a Armağan) 975-993.
Üstündağ S, Medenî Yargılama Hukuku C. I-II (Gözden geçirilmiş ve yenilenmiş 7. baskı, Filiz 2000).