Çekin İbrazında Mücbir Sebepler: COVID-19 Salgını Örneğinde TK M 811 Hükmünün Değerlendirilmesi

Çekin ibrazında mücbir sebepler meselesi Türk Ticaret Kanunu’nun (“TK”) 811. maddesinde düzenlenmiştir. Mücbir sebep, niteliği itibariyle kişinin mücbir sebep süresince yükümlülüklerinin ifasını imkânsız hale getirmekte ve bu mükellefiyetlerinden geçici süreyle kurtulması sonucunu doğurmaktadır. Bu manada TK m 811 hükmünün özü, hamilin ibraz süresi içerisinde muhatap bankaya ödeme talebi ile başvuramamış olmasının bir mücbir sebebe dayanması halinde anılan sürelerin mücbir sebep ortadan kalkıncaya kadar uzayacağını öngörmekten ibarettir. Ancak tahlile konu hüküm şimdiye kadar yeterli uygulama alanı bulamamıştır; hükümde geçtiği haliyle hangi vakaların mücbir sebep olarak kabul edilebileceği, güncel Covid-19 salgınının bu kapsamda mücbir sebep olarak görülüp görülemeyeceği ve hükmün ikinci fıkrasında öngörülen ihbar ve kayıt şartının mutlak olup olmadığı gibi soruların cevaplanması gerekmektedir. Aynı şekilde Covid-19 salgını özelinde TK m 811 hükmünün 7226 sayılı Kanun’un Geçici 1. maddesi ile ilişkisinin de incelenmesi icap edecektir. Burada temsil olunan görüş uyarınca, güncel Covid-19 salgını TK m 811 hükmü anlamında bir mücbir sebeptir. Salgın nedeniyle çekin ibrazında yaşanabilecek gecikmeler dolayısıyla TK m 811 hükmünün uygulanması gerekir. 7226 sayılı Kanun’un Geçici 1. maddesi anılan hükmün yorumu ve tamamlanmasında kullanılabilir. TK m 811/2 hükmünde geçtiği haliyle ihbar ve kayıt şartı da mutlak değildir.

Force Majeure Events Affecting the Check Presentation: Evaluation of Article 811 TCC Using the Example of COVID-19 Pandemic

Force majeure events affecting the presentation of a check are regulated by Article 811 TCC. Force majeure events can generally be defined as events that (temporarily) make it impossible to fulfill any obligations, and thus, the obligations pend during the force majeure events. Article 811 TCC stipulates that the holder of a check affected by a force majeure event may present the check later without losing any of his or her rights. It reflects the general understanding of the force majeure institution and has been exercised in a few cases until now. Therefore, some questions, such as which events shall be deemed to be a force majeure event under the terms of Article 811 TCC, whether the coronavirus disease 2019 (COVID-19) pandemic hinders the holders of a check to present it, and whether the notification and recording obligation of the holder as it is foreseen in the second paragraph of Article 811 TCC is absolute, are still unaddressed. The relation of Article 811 TCC with the interim Article 1 of Law Nr 7226 with respect to the COVID-19 pandemic also needs to be highlighted. Against this background, this paper deals with the aforementioned questions and comes inter alia to the following conclusions: COVID-19 pandemic is a force majeure event in terms of Article 811 TCC. Article 811 TCC should be applied in the cases of the delays of check presentation instead of the interim Article 1 of Law Nr 7226. The interim Article 1 of Law Nr 7226 can however be used to interpret and complement Article 811 TCC. Finally, the notification and recording obligation of the holder as it is foreseen in the second paragraph of Article 811 TCC are not absolute.

___

  • Bozer A ve Göle C, Kıymetli Evrak Hukuku (7. Bası, BTHAE 2017).
  • Bülow P, “Art. 48 ScheckG”, Wechselgesetz, Scheckgesetz (5. Auflage, Beck 2013).
  • Dannecker ve Biermann, Vorbemerkungen zu Art. 23 f.: Unionsrechtliche Geldbussen und Zwangsgelder, Immenga/Mestmäcker, Wettbewerbsrecht (6. Auflage, Beck 2019).
  • Groth, “BGB § 206”, Münchener Kommentar zum BGB (8. Auflage, Beck 2018).
  • Kendigelen A, Çek Hukuku (5. Bası, On İki Levha 2019).
  • Kuhn H, “Art. 1131”, CHK-Handkommentar zum Schweizerischen Privatrecht, (Orell Füssli 2016).
  • Öztan F, Kıymetli Evrak Hukuku (17. Bası, Turhan 2012).
  • Ülgen H, Helvacı M, Kaya A ve Nomer Ertan, NF, Kıymetli Evrak Hukuku (12. Bası, Vedat 2019).
İstanbul Hukuk Mecmuası-Cover
  • ISSN: 2636-7734
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 1935
  • Yayıncı: İstanbul Üniversitesi Yayınevi
Sayıdaki Diğer Makaleler

Dünyada ve Ülkemizde Online Uyuşmazlık Çözümleri Bağlamında Online Tahkim ve Uygulamaları

Seda ÖZMUMCU

Koruma Amacıyla Özgürlüğün Kısıtlanması Kurumunun Ağır Tehlike Arz Eden Salgın Hastalık Hali Bakımından Elverişliliğinin Değerlendirilmesi

Nil KARABAĞ BULUT

Bulaşıcı Hastalıklara İlişkin Tedbirlere Aykırı Davranma Suçu (TCK md 195)

Recep KAHRAMAN

Sermaye Şirketlerinin Özkaynaklarının Korunmasına Yönelik Türk Ticaret Kanunu Geçici M 13 ile Kabul Edilen COVID-19 Önlemleri

Hamdi PINAR, S. Özlem TÜRKOĞLU, Esra TUTULMAZ

COVID-19 Salgınının İcra ve İflâs Hukuku Alanına Etkileri

Murat ATALI, Ersin ERDOĞAN

Uluslararası Hukuka Aykırılığı Ortadan Kaldıran Haller Bakımından Devletlerin Uluslararası Sorumluluğu ve COVID-19 Pandemisi Bağlamında Bir Değerlendirme

Ufuk DAL

Fransa’da COVID-19 ile Mücadele Kapsamında Ulusal Düzeyde Alınan Kolluk Tedbirlerinin Hukuki Rejimi: İlk İzlenimler

Memduh Cemil ŞİRİN

Bireysel İş Hukuku Açısından Zorlayıcı ve Zorunlu Sebeplere Bağlı Olarak Ortaya Çıkan Çalışma Koşullarının Yeni Koronavirüs (Covid-19) Nedeniyle Gerçekleştirilen Son Yasal Değişiklikler Bağlamında Değerlendirilmesi

Yusuf YİĞİT

Çekin İbrazında Mücbir Sebepler: COVID-19 Salgını Örneğinde TK M 811 Hükmünün Değerlendirilmesi

Koray DEMİR

Dünya Sağlık Örgütü ve Uluslararasi Sağlık Tüzüğü: COVID-19 Örneğinde Uluslararası Hukukta Salgın Hastalıklarla Mücadele

İbrahim KAYA, Galip Engin ŞİMŞEK