Deriner Hidroelektrik Santrali ve HES Projesi’nin Sosyo-Ekonomik Etkilerinin Sürdürülebilirlik Kavramı Kapsamında Değerlendirilmesi

Bu çalışmada Deriner barajı ve HES Projesi’nin sosyo-ekonomik etkileri sürdürülebilirlik kavramı çerçevesinde değerlendirilmiştir. Deriner Barajı ve HES Projesi’nin ekonomik sürdürülebilirliği incelendiğinde yerli ve milli enerji üretimine katkı sağlayıp, enerjide dışa bağımlılığı ve enerji ithalatını azaltarak ülke ve bölge ekonomisine katkı sağladığı görülmektedir. Projenin toplumsal sürdürülebilirliği ise olumlu ve olumsuz unsurlar barındırmaktadır. Proje sürecinde sular altında kalan alanlarda istimlak bedelleri farklı ücretlerle ödenmiş, kamulaştırılan alanların bir bölümünün tarım arazisi olması nedeniyle tarım alanları daralmış, ilin tarımsal üretim potansiyeli düşmüş ve sonuçta tarımsal gelir azalmıştır. Ancak bu olumsuzların yanında barajın inşaat ve işletmesi dönemlerinde yöre halkı için istihdam imkânı sunması, hayvancılığın gelişmesi, arıcılık ve balıkçılık gibi yeni iş imkânlarının oluşması da olumlu toplumsal etkiler olarak sıralanabilir. Son olarak Deriner Barajı ve HES Projesi’nin kültür balıkçılığı ile turizm ve rekreasyon potansiyelleri de ekonomik ve toplumsal sürdürülebilirliğini artırma yönünde katkı sağlayabilecek niteliktedir.

Anahtar Kelimeler:

Hidroelektrik Santraller, Deriner Hidroelektrik Santrali, Yenilenebilir Enerji, Sürdürülebilirlik, Sürdürülebilir Kalkınma

Evaluation of the Socio-Economic Effects of Deriner Hydroelectric Power Plant and HEPP Project within the Scope of Sustainability

In this study, the socio-economic impacts of Deriner Dam and HEPP Project have been evaluated within the framework of the concept of sustainability. When the economic sustainability of the Deriner Dam and HEPP Project is examined, it is seen that it contributes to domestic and national energy production and contributes to the economy of the country and the region by reducing foreign energy dependency and energy imports. The social sustainability of the project contains positive and negative elements. During the project process, the expropriation costs were paid with different fees in the areas that were inundated during the project, agricultural areas narrowed due to the fact that some of the expropriated areas were agricultural land, the agricultural production potential of the province decreased and as a result, agricultural income decreased. However, besides these negatives, the employment opportunities for the local people during the construction and operation periods of the dam, the development of animal husbandry, the creation of new job opportunities such as beekeeping and fishing can be listed as positive social effects. Finally, the aquaculture, tourism and recreation potentials of the Deriner Dam and HEPP Project can contribute to increasing its economic and social sustainability.

Keywords:

Hydroelectric Power Plants, Deriner Hydroelectric Power Plant, Renewable Energy, Sustainability, Sustainable Development,

PDF

___

BİLGİLİ, M.Y. (2017). Ekonomik, Ekolojik ve Sosyal Boyutlarıyla Sürdürülebilir Kalkınma. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt 10(49), 559-569.
BİRLEŞMİŞ MİLLETLER (United Nations). (1996). Indicators of Sustainable Development: Guidelines and Methodologies. New York: UN.
BOROWY, I. (2014). Sürdürülebilir Kalkınmayı Tanımlamak: Dünya Çevre ve Kalkınma Komisyonu (Brundtland Komisyonu). Routledge.
CUMHURBAŞKANLIĞI STRATEJİ VE BÜTÇE BAŞKANLIĞI (CSBB). (2018). Erişim tarihi: 9.10.2019, http://www2.kalkinma.gov.tr/kamuyat/yatirim-progarsiv.html
C. DAĞ ile 17 Ocak 2019 tarihinde gerçekleştirilen görüşme.
Ç.P. (21.05.2011). Mühendislik Harikasına Tepeden Bakış. Demokrat Çoruh Gazetesi, 1.
Ç.P. (17.02.2012). Türkiye’nin En Yüksek Barajında Sona Doğru. Demokrat Çoruh Gazetesi, 1.
Ç.P. (26.06.2013b). Başkan’ın Deriner Barajı’nın Gövdesinde Rafting Heyecanı. Demokrat Çoruh Gazetesi, 3.
Ç.P. (27.06.2013a). Deriner Barajı Su Ürünleri Yatırımına Hazır. Demokrat Çoruh Gazetesi, 1.
DEVLET SU İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (DSİ). (2013). Deriner Barajı ve HES Tüm Üniteleri İle Hizmette. Su Dünyası Dergisi, (124), 11-12.
DEVLET SU İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (DSİ). (2014). Deriner Barajı ve HES Projesi. ARTVİN: DSİ.
DEVLET SU İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (DSİ). (2016). Deriner Barajı. Su Dünyası Dergisi, Sayı 158, 40.
E. T. BİLGİLİ ile 30 Kasım 2018 tarihinde gerçekleştirilen görüşme.
ENERJİ ENSTİTÜSÜ (2017). Erişim tarihi: 22.10.2019, http://enerjienstitusu.de/2017/10/26/deriner-baraji-hes-4-yilda-6-520-milyar-kwh-elektrik-uretti/
ERBİLGİN, V., AYATA, C., TUGAL, M., KAPLAN, H., COŞKUN, T., DEMİR, Y., KARATAY, T., CELAYİR, S., AKMAN, M., TEKİN, H., ANŞİN, R., ÖZGÜLER, H. VE YILMAZ, N. (1994). Deriner Barajı ve HES Projesi Çevresel Etki Değerlendirme Raporu. Ankara: DSİ.
ERER, T. (6.03.2006). Deriner Barajı İnşaatı Ödeneğe Takıldı. Baraj İşçi Çıkarıyor.” Demokrat Çoruh Gazetesi, 3.
ERER, S. (5.03.2007). “Artvin de Balıkçılar Birlik Kuruyor” Demokrat Çoruh Gazetesi, 1.
ELEKTRİK ÜRETİM ANONİM ŞİRKETİ (EÜAŞ). (2018). 2017 Faaliyet Raporu. Ankara: EÜAŞ.
THE FOOD AND AGRICULTURE ORGANIZATION (FAO). 1989. Guidelines for Land Use Planning. Interdepartmental Working Group on Land Planning, FAO, Rome.
GLADWIN, T.N., KENNELLY, J.J. and KRAUSE, T.S. (1995). Shifting Paradigms for Sustainable Development: Implications for Management Theory and Research. Academy of Management, Cilt 20(4), 874-907.
GOODLAND, R. (2002). Sustainability: Human, Social, Economic and Environmental. Ted Munn (Ed.) Encyclopedia of Global Environmental Change (ss.1-3) içinde. USA: John Wiley and Sons, Ltd.
GÜL, T. (2.06.2009). Toprak ve İnsanla Yoğrulan Kültür Enerji İçin Göç Ediyor Demokrat Çoruh Gazetesi, 3.
GÜLEZ, S. (1990). Orman İçi Rekreasyon Potansiyelinin Belirlenmesi İçin Bir Değerlendirme Yöntemi. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Cilt 40 (2), 132-147.
HAUFF, V. (1987). Our Common Future. The World Commission on Environment and Development. Oxford University Press.
MAHMUTOĞLU, M. (2013). Türkiye’nin Enerjide Dışa Bağımlılığı ve Buna İlişkin Çözüm Önerileri. Türkiye Kalkınma Bankası Yayını, No 67, 10-23.
MORELLI, J. (2011). Environmental Sustainability: A Definition for Environmental Professionals. Journal of Environmental Sustainability, Cilt 1(1), 1-9.
MUNASINGHE, M. (2002). The Sustainomics Trans-Disciplinary Meta-Framework-For Making Development More Sustainable: Applications To Energy Issues. International Journal of Sustainable Development, Cilt 5(1), 125-182.
OECD. (2001). Strategies for sustainable development- Practical guidance for development. Paris: OECD.
ORHAN, F. ve GÖK, Y. (2016). Baraj Yapımı Nedeniyle Yeri Değiştirilen Yerleşmelere Örnek: Oruçlu ve Zeytinlik Köyleri (Artvin). Doğu Coğrafya Dergisi, Cilt 21(35), 131-148.
SURAT, H. (2017). Gülez Yöntemine Göre Deriner Baraj Gölü ve Yakın Çevresi Rekreasyonel Potansiyelinin Değerlendirilmesi ve Alan Kullanım Önerilerinin Geliştirilmesi. KSÜ Doğa Bilimler Dergisi, Cilt 20 (3), 247-257.
TARIM BÜLTENİ ARTVİN. (2013). Deriner Barajı Su Ürünleri Yatırımına Hazır. Artvin Valiliği İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü Yayını. Yıl 1, Sayı 3. Erişim tarihi: 10.03.2019, https://artvin.tarimorman.gov.tr/Belgeler/SAYI-3.pdf
T.C. ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU (EPDK). (2019). Elektrik Piyasası Aylık Sektör Raporu Listesi. Erişim tarihi: 14.06.2019, https://www.epdk.gov.tr/Detay/Icerik/3-0-23-3/elektrikaylik-sektor-raporlar
TIRAŞ, H.H. (2014). Sürdürülebilir Kalkınma ve Çevre: Teorik Bir İnceleme. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 2 (2), 57-73. http://ksu.dergipark.gov.tr/ksuiibf/issue/10265/125901
WILSON, M. (2003). Corporate Sustainability: What Is It And Where Does It Come From? Erişim tarihi: 12.07.2019, https://iveybusinessjournal.com/publication/corporate-sustainability-what-is-it-and-where-does-it-come-from/
WOODCRAFT, S., HACKETT, T. AND CAISTOR, L.A. (2011). Design For Social Sustainability: A Framework For Creating Thriving New Communities. Future Communities.
WORLD SUMMIT ON SUSTAINABLE DEVELOPMENT (WSSD) (2002). World Summit on Sustainable Development implementation report. Johannesburg: WSSD.
YENİ, O. (2014). Sürdürülebilirlik ve Sürdürülebilir Kalkınma: Bir Yazın Taraması. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 16 (3), 181-208.