Ataerkil ve Anaerkil Toplumun Tarihsel Savaşımının "Avatar" Filmi Bağlamında İncelenmesi

Tarih boyunca, insanın toplumsal gelişimi incelendiğinde, belki de en çarpıcı gerçek, toplumların da, aynı insanın kendi biyolojik varlığında olduğu gibi, cinsiyetleri olduğu gerçeğidir. Ve bugün yaşadığımız çağın üretim araç, biçim ve ilişkileri bağlamında modern insanın ait olduğu toplumsal yapı ise, ataerkil toplum yapısının ileri bir modeli olarak durmaktadır. Ataerkil toplumun en önemli özelliklerinden biri de doğanın, kutsallığını çoktan kaybetmiş ve artı değer uğruna geri dönüşümsüz sömürülebilecek bir kaynak haline gelmiş olmasıdır. 2010 yılında beyaz perdede yerini alan Avatar filminde de, kapitalist, yayılmacı ataerkil toplum sistemi ile doğanın kucağında, doğa ana ile kurdukları ilişkiler ile düzenlenmiş anaerkil toplum yapısındaki bir klan arasındaki savaş konu edilmiştir. İlgili filmde, anaerkil toplumun ataerkil saldırıya yanıt verme yolu ve biçimi; kapitalist toplumun yayılmacı ve saldırgan doğasıyla uyumlu biçimde, “eski ve sakat bir Amerikan askeri”nin onları örgütlemesi, silahlandırması ve onlara liderlik etmesi ile; çözümün ataerkil yöntem ve biçimlerle sağlandığı bir yapı ortaya konulmuştur. Bu bağlamda, ilgili film üzerinden ataerkil ve anaerkil toplumun tarihsel savaşını sorunsallaştıran çalışmamızın amacı; doğalarını ve yaşamlarını korumak için direnmek zorunda olan anaerkil toplum ve onları ehlileştirmek isteyen, ataerkil- kapitalist toplumun direnç biçimlerini açımlayarak; yaşadığımız çağın üretim araç, biçim ve ilişkilerinin ait olduğu ataerkil toplum yapısını sorgulamak ve sinema gibi medyaların, ilgili yapıdaki rolünü ortaya koymaktır.

Throughout history, perhaps the most striking fact when the social development of human beings is examined is that societies, like human beings, have genders. Within the context of the means, forms and relations of production of the age we are currently living in, it is seen that the social structure to which the modern human belongs is an advanced model of the patriarchal social structure. One of the most significant features of the patriarchal society is that in this type of society, the nature has already lost its divinity long time ago and become a resource that could be irreversibly exploited for the sake of surplus value. The subject of the movie Avatar that came to the big screen in 2010 is the war between the expansionist-capitalist patriarchal social system and a clan with a matriarchal social structure whose system is regulated by the relations established between people and the Mother Nature. The movie depicts the way the matriarchal society responds to the patriarchal attack as getting organized, armed and led by a “veteran American soldier”, that is, the solution is provided by patriarchal manners and methods. In this respect, the aim of this study that problematizes the historical war between the patriarchal and the matriarchal is, by exploring the ways of resistance of the matriarchal society that has to resist in order to protect its nature and life and of the patriarchal- capitalist society that wants to tame it, to question the patriarchal social structure to which the means, forms and relations of production of our age belong to and to demonstrate the role of the media like cinema in this structure.

___

  • Althusser, L. (1994). İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları, Çev. Yusuf Alp, Mahmut Özışık İletişim Yayıncılık.
  • Erbil, P. (2007). Kibele’den Pandora’ya Kadının Tarihsel Yenilgisi, Arkadaş Yayınevi, Ankara.
  • Halikarnas Balıkçısı. (2005). Anadolu Tanrıları, Haz. Şadan Gökovalı, Bilgi Yayınevi, 9. Baskı.
  • Halikarnas Balıkçısı. (2008). Anadolu Efsaneleri, Haz. Şadan Gökovalı, Bilgi Yayınevi, 12. Baskı.
  • Merchant, C. (1996). Earthcare: Women and the Environment, Newyork, London: Routledge.
  • Oppenheımer, F. (2005). Devlet, Çev.Alaeddin Şenel, Yavuz Sabuncu, Phoenix Yayınevi.
  • Rıch, A. (1977). Of Woman Born: Motherhood as Experience and Institution, Virago, London.
  • Sarıbay, A. Y. (2000). Kamusal Alan ve Diyalojik Demokrasi. Kamusal Alan-Diyalojik Demokrasi Sivil İtiraz, Alfa Yayınları, 1-17.
  • Sökmen, M. G. ve Bora, E. (2006). Ajanda 2007 Cadılar, Metis Yayınları, 2. Baskı.
  • Tayanç F. ve Tayanç, T. (1981). Dünyada ve Türkiye’de Tarih Boyunca Kadın, Tan Düşünce Yayınları, İstanbul.
  • Uhlig, H. (2001). Avrupa’nın Anası Anadolu, Çev.Yasemin Bayer, Telos Yayınları.