LOKMAN SURESi 34. AYETiN KELAMi AÇIDAN YORUMU
Gayb, her insanın merak ettiği bir konudur çünkü insanın
doğasında var olan bilinmeyeni öğrenme isteği ve gelecekte ne
olacağını merak etme durumu insanı tarih boyunca her zaman bu
konuyla ilgilenmeye sevk etmiştir. Gayb insanlık tarihi kadar
eskidir diyebiliriz. Tarih içerisinde insanlar gayb konusunu çözmek
için kâhin, müneccim ve arraf gibi gaybı bildiğini iddia eden
kişilere yönelmişlerdir. Ancak ilahi dinler, gaybın Allah’ın
tekelinde olduğunu, O’ndan başka kimsenin gaybı bilemeyeceğini
çünkü gaybı bilmenin ancak Allah’ın bir sıfatı olduğunu ve bir
kimsenin bu iddiada bulunmasının Tevhide aykırı olduğunu
belirtmişlerdir. İslam literatüründe “muğayyebt-ı hamse“ olarak
isimlendirilen ve Lokman Suresi 34. ayette yer alan “Kıyametin ne
zaman kopacağı, yağmurun ne zaman yağacağı, rahimlerdekinin
cinsiyeti, bir kimsenin yarın ne kazanacağı ve nerede öleceği”
meselesinde İlk dönem müfessir ve muhaddisleri ile bilim ve
teknolojinin geliştiği çağımızdaki İslam alimlerinin izahları arsında
önemli farklar bulunmaktadır. Bilim ve teknoljinin gelişmesiyle
Tevhide halel gelmemesi için bu problemi kelami açıdan ele alarak
çözmeye çalışacağız.
Anahtar Kelimeler:
Gayb, Muğayyebat-ı Hamse, Kahin, Arraf
THE INTERPRETATION OF THE LOKMAN 34
The unseen is a subject that everyone is curious
abuot as the desire to learn the unknown and wonder about
future in humen natüre has pushed the people to be interested
in the sbject. We can say that the unseen is as old as humen
history. Throughout history people have consulted the people
such as soothsayers, psychics fortune tellers who claim to
know the unseen. But the divine religions have staded that the
unseen is under the control of Allah and no one else can
know about the future as knowing the unseen is only as
adjective of his and it is against the Tawhid for one to claim
this. There are important differaeces between the
explanations of first era hadith scholars, Koran interpreters
and İslam csholars inour scientifically and technologically
developed era on the subject “Mugayyebat-ı Hamse”(The five
thing of unknown for unseen) as stated in İslamic literatüre an
in Lokman Surah 34. verse as “When the doomsday will
come, when the rain will fall, the genders in wombs, whath a
person aperson will earn tomarrow an where he/she will die”.
We will tray to solve this problem by handling in kalami
perspective in order to prevent any damage to Tawhid with
the development of sience and technology.
Keywords:
Unseen, The Five Thing Unknown Of Unseen, Psychic, Fortune Teller,
___
- Albayrak, Halis, Kur’an’da İnsan-Gayb İlişkisi,” Şule Yay.,İstanbul,1993.
- Âmûş, Bessam Ali Selame, el-İman bi’l-Ğayb,Daru’l-Me’mûn, Amman, 2009
- Aydın, Hasan, “İslam Felsefesinde Rüya Kuramı”, OMÜİFD,2007, Samsun
- Alusi, Şihabuddin Seyyid Mahmut, Tefsiru’l-Kur’ani’l-Azim ve Seb’u’l-Mesani, Daru’L- İhyai Turasi’l-ArabiXXI/109,Trsz, Beyrut,
- Aydın, Ali Arslan,”Görülmeyen Yaratıklardan Cin ve Şeytan,”Diyanet İşleri Başkanlığı Dergisi,1968,C.7, sayı: 75, s.190
- Ayni, Bedruddin Ebu Muhammed Mahmud b. Ahmed, Umdetu’l Kari Şerh-i Sahih-i Buhari, Daru’l-Fikr, Trsz, Beyrut,
- Ateş, Süleyman, Yüce Kur’an’ın Çağdaş Tefsiri, Yeni Ufuklar Neşriyat,2014,İstanbul.
- Beydavi, Abdullah b. Ömer Nasuriddin, Envaru’t-Tenzil ve Envaru’t-Te’vil, Daru’l- Kutubu’l-İlmiyye,Beyrut,1999.
- Buhari, Ebu Abdillah Muhammed b. İsmail, Sahih-i Buhari Muhtasarı, Tecrid-i Sarih Tercemesi, TDVY, Çev. Ah met Naim, 1987.Ankara
- Bozkurt, Mustafa, “Zat-Sıfat İlişkisi Bağlamında İlahi Bilgi,” Hikmet Yurdu, Düşünce— Yorum Soysal Bilimler Araştırma Dergisi,C.7, Say.13,2014,ss.127-141
- Cürcani, Ali ibn-i Muhammed eş-Şerif, Mu’cemu’t-Ta’rifat,Daru’l- Fazilet,trsz,Kahire.
- Cevheri, Ebu Mansur Muhammed b. Ahmed,Tehzibu’l-Luğa, Daru’l-Mensur,, 1956,Mısır
- Çelebi, İlyas, “Muğayyebat” Mad.,DİA, xxxı/374.
- Çelebi, İlyas, Gayb” Md.,DİA, XXIII/407.
- …………………........İslam İnancında Gayb Alemi, Ensar Neşriyat,İst., 2007, s.82 .
- ………………….........“Rüya” Mad., DİA, XXXV/309
- ……………………“Kur’an-ı Kerim’de İnsan Cin Münasebeti”, MÜİFD, Say, 15, s.181.
- …………………….....“Kâhin” Mad.,DİA, XXIV/171.
- Derveze, Muhammed İzzet, Tefsiru’l-Hadis,Daru’l-İhyau’t-Turasi’l-Arabi, IV/263,1996,Kahire.
- Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır, Hak Dini Kur’an Dili, Feza Yayınları, Trsz, İstanbul.
- Feyruzabadi, Mecduddin, Kamusu’l-Muhit, Daru’l-Maarif, Trhsz,Beyrut.
- Ferra, Ebu Zekeriyya Yahya b. Ziyad, Meani’l-Kur’an, Alemu’l-Kutub, 1983,Beyrut.
- Ferahidi, Halil b. Ahmed, Kitabu’l-Ayn, Daru’l-Kutubu’l-İlmiyye, 2003 ,Beyrut.
- Gazali, Muhammed b. Muhammed b. Ahmet, İhyau Ulumi’d-Din,Terc. Ahmet Serdaroğlu,Bedir yay,1974, İstanbul.
- Gezer, Süleyman,” Lokman Suresinin 34. Ayeti Çerçevesinde Tefsirde Bir Mahiyet Sorgulaması”, HÜİFD, 14/27, ss, 6-21
- Gündoğar, Hamdi,”Erken Dönem İslam Düşüncesinde İlahi Bilgi”, Çıra yay.,2017 ,İstanbul.
- Harman, Ömer Faruk, “Kâhin” Md.,DİA, XXIV/171.
- Harputi, Abdullatif, Tenkihu’l-Kelam Fi Akaid-i Ehli’l-İslam(Kelam İlmine Giriş),Yayına hazırlayan Fikret Karaman,Çelik yay.,İstanbul,2016,s.257
- Hulusi Arslan-Mustafa Bozkurt, Sistematik Kelam Medipres yay,2012,Malatya
- …………………. “Maturidi’ye Göre Evren ve İnsanın Yartılış Hikmeti”, Hikmet Yurdu İmam Maturidi ve Maturidilik Özel Sayısı, Say.4,2009, ss.71-90.
- İbn-i Manzur,Ebu’l-Fadl Cemaluddin b. Mukerrem, Lisanu’l-Arab, Daru’s-Sadr,trsz, Beyrut.
- İbn-i Haldun.Muhammed bin Abdurrahman, Mukaddime, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul,1986.
- İbn-i Kesir, Ebu’l-Fida İsmail b. Ömer, Tefsiru’l-Kur’ani’l-Azim,Daru’t-Tayyibe li’n-neşr, 1996,Riyad.
- İsfahani, Ebu’l-Kasım Hüseyin b. Muhammed, Rağıb, el-Müfredat, Beyrut.
- Kasımi, Muhammed Cemaleddin, Tefsiru’l-Kasımi-Mehasinu’t-Te’vil, 1958,Kahire,
- Kılavuz, Ahmet Saim, "CİN" Mad., DİA, VIII/8.
- Kuşeyri, Ebu’l-kasım Abdulkerim b. Hevazin b.Abdulmelik, Letaifu’l-İşarat, Daru’l-Kutubu’l-İlmiyye,1971, Beyrut
- Kurtubi,Ebu Abdullah Muhammed b. el-Ensarî,el-Câmi li ahkâmi’l-Kur’an,Daru’l- Kutubu’l-Mısriyye,1938 Kahire.
- Karadeniz, Osman,“Ecel Üzerine”, Anadolu yay,İzmir,1992,s.23.
- Levent, Ethem, ”Kur’an-ı Kerim’de Gayb Bilgisi”, DİB Dergisi,XIII/4
- Maturid,Ebu Mansur Muhammed b. Muhammed, et-Te’vilatu’l-Kur’an, Thk. Fatıma Yusuf Haymi,Müessesetu Risale, Beyrut, 2004.
- Mukatil b. Süleyman, Tefsiru’l-Mukatil b. Süleyman,MüessesetuTarihu’l- Arabi,2002,Beyrut.
- Mevdudi, Ebu’l-Ala, tefhimu’l-Kur’an, İnsan yay.,1987 ,İstanbul.
- En-Nesefi,Ömer ibn-i Muhammed, Akaidu’n-Nesefiyye,Sahife-i Osmaniyye Matbaası,1980,İstanbul.
- Pezdevi, Ebu Yusr Muhammed, Usulu’d-Din, Mektebetu’l-Ezheriyeti’t- Turas,Kahire, 2003.
- Polat, Selahaddin, “Maturidi’ye Göre Gayb Meselesi”Erciyes Üniversitesi Gevher Nesibe Tıp Tarihi Enstitüsü.
- Polat, Ahmet Fethi, BDÜİFD, “Kur’an Ayetleri Işığında Gayb Bilgisi ve Muğayyebat-ı Hamse”, 2004, C.2, ss.17-62.
- Er-Razi, Muhammed Fahreddin b.Dİyauddin Ömer, Mefatihu’l-Ğayb,Daru’l- Fikr,1981, Beyrut.
- Reşit Rıza, Tefsiru’l-Menar, Daru’l-Menar,1948, Kahire.
- Şafii,Ebu Abdillah Muhammed b. İdris,Fıkhu’l-Ekber, Matbaatu Hadatu’l- Kadim,,Trsz,Kahire.
- şerafeddinGölcük-Süleyman Toprak, Kelam,SÜİFY,1988,Konya.
- eş-Şevkani, Muhammed b.Ali b. Muhammed, Fethu’l-Kadir, Daru’l-Vefa,1964 kahire,
- Şintunavi, Ahmet, et-Tenebbuu bi’l-Gayb, Daru’l-Maarif, 2002,İskenderiye,
- Tabatabai, Muhammed Hüseyin,El-Mizan Fi-Tefsiri’-Kur’an, Müessesetu ilmi,1998,Beyrut.
- et-Taberi, Ebu Cafer Muhammed ibn-i Cerir, Tefsiru’t-Taberi, Müessesetu’r-Risale, VI/139, 1994, Beyrut.
- Tehanevi, Muhammed Ali, Keşşaf-ı İstilahat-ı Fünun, Mektebet-u Lübnan,1996, Beyrut.
- Uludağ, Süleyman, “Gaybın Bilinmesinde Keşf ve İlhamın Rolü,” İSAM, 2003, s.273.
- Vahidi,Ebu’l-Hasan Ali b. Ahmet, Esbabu’n-Nüzul, Daru ibn-i Kesir, Beyrut, 1988, s.289, Abdulfettah el-Kadı.
- Esbabu’n-Nüzul,Trc.Salih Akdemir, Fecr Yay,Ankara
- Yavuz, Yusuf Şevki, “İlham”, Md.,DİA, XXII/98. İsfahani, Ebu’l-Kasım Hüseyin b. Muhammed, Rağıb, el-Müfredat, Beyrut.
- Yıldırım, Celal, İlmin Işığında Asrın Kur’an Tefsiri, Anadolu yayınları,1991, İzmir, Yavuz, Yusuf Şevki, “İlham”, Md.,DİA, XXII/98.
- Zamahşeri, Ebu’l-Kasım Carullah Mahmut b. Ömer, el-Keşşaf an-Hakaiki’t-Tenzil, Daru’l-Mearif,trsz., Beyrut.
- ISSN: 2587-1757
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2017
- Yayıncı: Adıyaman Üniversitesi