HATTAT MUSTAFA KÜTÂHÎ VE SANATI
Kendisi çok kabiliyetli bir hattat olmasına ve yetiştirdiği talebeler de oldukça velud hattatlar olmasına rağmen Mustafa Kütâhî’nin hayatı hakkında yeteri kadar malumata sahip değiliz. Bu sebeple de kendisi, tanınmışlık bakımından hak ettiği yerde değildir. Kütahyalı olmasından dolayı eserlerini Kütâhî olarak imzalamış, ancak hayatını İstanbul’da idame ettirerek burada ders alıp, öğrenci yetiştirmiş ve yine burada vefat etmiştir. Vefat tarihi net değildir ve bu nedenle vefat tarihiyle alakalı bir mutabakat yoktur. Osmanlı hat sanat ekolü, II. Bayezid devri Amasyalı meşhur hattat Şeyh Hamdullah ile başlar. Günümüz hattatlarının takip ettiği ekol ise döneminde vasat bir hattat olarak kabul edilen Mehmed Hulûsi Efendi’nin yetiştirdiği Mehmed Şevki Efendi’nin yoludur. Mustafa Kütâhî’nin hüsn-i hat sanatındaki silsilesinin Şeyh Hamdullah’a dayanması ve devamında yetiştirdiği talebeler vasıtasıyla Mehmed Şevki Efendi’ye kadar varması, onu Osmanlı hat sanatında ayrıcalıklı bir yere koyar. Sülüs – nesih yazısında Hâfız Osman şivesi taşıyan ve bu minvalde eserler ortaya koyan hattatın pek çok hilye-i şerîfe, Kur’ân-ı Kerîm, Delâilü’l-Hayrât ve kıt’aları mevcuttur. Kendisinin ve talebelerinin eserleri daha çok özel koleksiyon ve müzayedelerde görülmektedir.
Anahtar Kelimeler:
Ahmed Nailî, Mustafa Kütâhî, Kütahya, Mahmud Râci, Osmanlı Hat Sanatı
Calligrapher Mustafa Kutahi and His Art
Mustafa Kutahi is not a well-known calligrapher about whom there is not much information, though he has vital role in Ottoman calligraphy in terms of both numerosity of his artworks and his students being productive calligraphers. He signed his artworks as Kutahi because of being from Kutahya, but he lived in Istanbul, took lessons, trained students and passed away in this city. The date of his death is not clear, so there is not a consensus about this. Ottoman calligraphy school, began with Sheikh Hamdullah born in Amasia who was the well-known calligrapher during the reign of Bayezid II. The school that current calligraphers keep on track is the school of Mehmed Sevki Efendi who was the student of Mehmed Hulûsi Efendi known as an unqualified calligrapher in his time. Mustafa Kutahi has a special place in Ottoman calligraphy, because the chain that he belong to went back to Sheikh Hamdullah and reached up to Mehmed Sevki Efendi via students that he trained. The calligrapher, Kutahi, who wrote the thuluth-naskh scripts with the style of Hâfız Othman and produced his artworks in this way, had many hilye-i serif, Qur'ān, Delâil-ul-khayrât and verses. His and his students’ artworks were mostly seen in private collections or auctions.
Keywords:
Mustafa Kütâhî, Kütahya, Ahmed Nailî, Mahmud Râci, Ottoman Calligrapy Art,
___
- Alparslan, Ali, Osmanlı Hat Sanatı Tarihi, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 1999.
- Aslan, Mustafa, ‘Kastamonulu Hattatlar’, Turkish Studies, V. 2/4 Fall, 2007, s. 144 – 160
- Berk, Süleyman, Hat Sanatı (Tarihçe, Malzeme ve Örnekler), İstanbul Büyükşehir Belediyesi Sanat ve Meslek Eğitimi Kursları (İsmek) Yayınları, İstanbul, 2006.
- Birol, İnci Ayan, , ‘Koltuk Tezhibi’, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 26, İstanbul, 2002, s. 151 – 153.
- Derman, M. Uğur, Sabancı Koleksiyonu, Akbank Yayınları, İstanbul, 1995.
- Derman, M. Uğur, Siegel Des Sultans, Deutsche Guggenheim, Berlin, 2001
- Derman, M. Uğur, ‘İbrâhim Rodosî’, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 21, İstanbul, 2000, s. 348 – 349.
- Eyice, Semavi, ‘Fatma Sultan Cami’, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 12, İstanbul, 1995, s. 262 – 264.
- Haskan,İnal, Mehmet Nermi, Eyüplü Hattatlar, Eyüp Belediyesi, İstanbul, 2004.
- İbnülemin Mahmud Kemal, Son Hattatlar, Maarif Basımevi, İstanbul, 1955.
- Karatay, Fehmi Edhem, Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi Arapça Yazmalar Kataloğu, C. 3, İstanbul, 1996.
- Koç, Mustafa (Haz.), Tuhfe-i Hattâtîn, Klasik Yayınları, İstanbul, 2014.
- Müstakimzâde Süleyman Sadettin Efendi, Tuhfe-i Hattâtîn, Devlet Matbaası, İstanbul, 1928.
- Süleyman b. Ahmed, Mir’ât-ı Hattâtîn, İstanbul Bayezid Yazma Eserler Kütüphanesi, E. 10338.
- Rado, Şevket, Türk Hattatları, İstanbul, 1984.
- Serin, Muhittin, Hat Sanatı ve Meşhur Hattatlar, Kubbealtı Neşriyat, İstanbul, 1999.
- Taşkale, Faruk – Gündüz, Hüseyin, Hilye-i Şerife Hz. Muhammed’in Özellikleri, Antik A. Ş. , İstanbul, 2011.
- Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, Bizans ve Selçukileriyle Germiyan ve Osmanoğulları Zamanında Kütahya Şehri, Devlet Matbaası, İstanbul, 1932.
- Yazansoy, Cenap – Karahan, Abdülkadir, Sabancı Hat Koleksiyonu, Akbank Yayınları, İstanbul, 1985.
- Yılmaz, Ahmet, ‘Müstakimzâde Süleyman Sâdeddin’, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 32, İstanbul, 2006, s. 113 – 115.
- https://www.artamonline.com/280-muzayede-degerli-tablolar-ve-antikalar/3938-mustafa-kutahi-sulus-nesih-kit-a (23.02.2016).
- http://www.kalemguzeli.org/hatteserleriayrinti.php?KNO=854&HKNO=20 (23.02.2016).
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2014
- Yayıncı: Dumlupınar Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi