Bu makale, makâsıd ilmi etrafında şekillenmektedir. Çalışmanın nirengi noktasını zarûrî küllî maslahatların adedi hakkındaki görüş ve değerlendirmeler oluşturmaktadır. Bu itibarla makalenin temel amacı bu maslahatların adedi hakkındaki görüşlerin tespit ve tahlil edilmesidir. Bu çalışmada klasik ve muasır usûl-i fıkıh eserleri yanında makâsıd konulu müstakil kitap, tez ve makale çalışmaları da merkeze alınmıştır. Cüveynî’nin (ö. 478/1085) temellerini attığı makâsıd teorisini Gazzâlî (ö. 505/1111), zarûriyyât, hâciyyât ve tahsîniyyât şeklinde üçlü taksime tabi tutarak sistemleştirmiştir. Zarûriyyât bağlamında din, nefis, akıl, nesil ve mal şeklinde beş küllî maslahat tespit etmiştir. Gazzâlî’nin tayin ettiği beş tümelin bütün din ve milletlerde bulunduğu belirtilmiştir. Nitekim fakihler de bu beş tümel konusunda hemfikirdir. Bunda herhangi bir tartışma da bulunmamaktadır. Var olan tartışma bu esaslara yeni birtakım değerlerin eklenip eklenemeyeceği yönündedir. Klasik dönemde sadece ırzın altıncı esas olarak eklenip eklenemeyeceği tartışması varit olmuştur. Günümüzde ise özgürlük, adalet, eşitlik vb. değerlerin de zarûriyyâttan sayılıp sayılmayacağı şeklinde bir tartışma yaşanmıştır. Son tahlilde beş küllî maslahatın ukûbat ekseninde tespit edilmiş olmasının ve hayatın idamesi için olmazsa olmaz tanımının doğal sonucu olarak zikri geçen yeni değerlerin küllî esaslardan sayılmasına mani olacağı kanaatindeyiz.