İSLÂM DİNİNDE UYGULANAN MÂLÎ KEFFÂRETLER VE SOSYO-EKONOMİK YÖNLERİ

İslâm dini temerküzü (servetin belli ellerde toplanmasını) reddeder. Bunun yerine infak (harcama) temelli bir toplumsal ve ekonomik yapı kurgular. Bu yapı bireylerin kendi iradeleriyle gerçekleştirdikleri ibadet ve görevlerle kurgulanır. İnfak temelli toplumun yapıtaşlarından birisi de keffâretlerdir. Keffâret, Allah'ın emrettiği bir ibadetin terki, ibadet esnasında bir yasağın çiğnenmesi, kasten veya bilmeyerek bir haramın işlenmesi sonucu bir yükümlülük olarak ortaya çıkar. Bir köle azad etmek, belli sayıda fakiri doyurmak ve giydirmek gibi yollarla bu yükümlülüğün yerine getirilmesi aynı zamanda sosyo-ekonomik neticeleri de ortaya çıkarır. Bu makalede keffâretlerin yerine getirilmesiyle ortaya çıkacak sosyo-ekonomik neticeler üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Keffâret, Gelir Dağılımı, Sosyal Adalet

FINANCIAL KAFFARAHS (REDEMPTIONS) APPLIED IN ISLAM AND THEİR SOCIO-ECONOMIC ASPECTS

Islam rejects concentration of wealth in the hands of major individuals. Instead, it constructs a social and economic structure based on infak (spending). This structure is constructed with the worship and duties performed by individuals of their own free will. One of the basic elements of the spending-based society is kaffarah. The kaffarah emerges as an obligation as a result of the abandonment of a prayer commanded by Allah, the violation of a prohibition during worship, deliberate or unconscious commitment of a haram. The fulfillment of this obligation by means of freeing a slave, feeding and dressing a certain number of poor people also brings about socio-economic consequences. This article will focus on the socio-economic consequences of the practices of kaffarah.

Keywords:

Kaffarah (Redemption), Income Distribution, Social Justice,

PDF

___

Akyüz, Vecdi (1995). Mukâyeseli İbadetler İlmihali, İstanbul: İz Yayıncılık.
Armağan, Servet (2009), “İslâm Dininde Sosyal Güvenliğin Temel Müesseseleri”, İslâm Hukuku Araştırmaları Dergisi, 14, 67-84.
Ateş, Ali Osman (1996). İslâm’a Göre Cahiliyye ve Ehl-i Kitab Örf ve Adetleri, İstanbul: Beyan Yayınları.
Ayengin, Tevhit (2003). “İslâm’da İktisadi Hayatın Ahlakî Boyutu”, İslâmî Araştırmalar Dergisi, 16 (4), s. 648-659.
Bilmen, Ömer Nasuhi (1985). Hukûk-ı İslâmiyye ve Istılahât-ı Fıkhıyye Kâmûsu, İstanbul: Bilmen Yayınevi.
Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmail (1987). Sahîhu’l-Buhârî, Beyrut: Dâr-u İbn Kesîr.
Cerrahoglu, İsmail (1976). Tefsir Usûlü, Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları.
Çolak, Abdullah (2005). “Oruç Kefâretinin Dayandığı Hadislerin Tahlili”, EKEV Akademi Dergisi, 9 (23), s. 135-156.
Debbağoğlu, Ahmet (1979). Ansiklopedik Büyük İslâm İlmihali, İstanbul: Dergah Yayınları.
Ebû Dâvûd, Süleyman b. El-Eş’âs es-Sicistânî (1992). Sünen-i Ebû Dâvûd, İstanbul: Çağrı Yayınları.
Gönenç, Halil Abdülkerim (1992). el-Mevsûatü’l-Fıkhıyyetü’l-Müyessere, C. II, İstanbul: Seha Neşriyat.
Güleç, Hasan (1989). “İslâm’da Keffaretler”, Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: 6, s. 449-473.
İbn Hazm el-Endelûsî (1984). el-Muhallâ bi’l-Âsâr, Beyrut: Dâru’l-Fikr
İbn Kudâme, Ebû Muhammed Abdullah bin Ahmed el-Makdisî (1405). El-Muğnî, Beyrut: Dâru’l-Fikr.
İbn Manzûr, Ebu’l-Fadl Cemalüddin Muhammed b. Mükerrem (1994). Lisânü’l-Arab, Beyrut: Dâru Masâdır.
İbn Rüşd, Ebû’l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Ahmed (2004), Bidâyetü’l- Müctehid ve Nihâyetü’l-Muktesid, Kahire: Dâru’l-Hadis.
Karaman, Hayreddin; Çağrıcı, Mustafa; Dönmez, İbrahim Kafi; Gümüş,Sadrettin (2007). Kur’ân Yolu Türkçe Meal ve Tefsir, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları .
Katar, H. Mehmet (2002). Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi Kefâret Maddesi, C. 25, İstanbul: TDV İslâm Araştırmaları Merkezi.
Komisyon (1999). İslâm ve Toplum İLMİHAL, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
Macit, Yunus (2005). “Kasten Oruç Bozmanın Cezâsı İle İlgili Rivayetlerin Tahlili”, Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 5 (3), 121-157.
Maçin, Hasan (2001). İslâm Hukukunda Keffâretler (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Diyarbakır.
Mevsılî, Abdullah bin Mahmud bi Mevdud (1937). el-İhtiyâr li Ta’lîli’l-Muhtâr, Kahire: Matbuâtü’l-Halebî.
Sâbık , Seyyid (2004). Fıkhu’s-Sünne (Trc.Tayyar Tekin), İstanbul: Pınar Yayınlar.
Serahsî, Şemsüddin Muhammed bin Ahmed (1331). el-Mebsût, Mısır.
Tabakoğlu, Ahmet (2005). İslâm İktisadı (Toplu Makaleler II), İstanbul: Kitabevi Yayınları.
Taberî, Ebû Cafer Muhammed b. Cerîr (2000). Câmi-u’l-Beyân fî Te’vîli’l-Kur’ân, Müessetü’r-Risale.
Tirmizî, Ebû İsa Muhammed bin İsa es-Sülemî (T.y.), Sünenü’t-Tirmizî, Beyrut: Dâr-u İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî.
Udeh, Abdülkadir (1990). İslâm Cezâ Hukuku ve Beşeri Hukuk (Çev Ali Şafak), Ankara: Rehber Yayınları.
Yazır, Elmalılı Muhammed Hamdi (1997). Hak Dini Kur’ân Dili, İstanbul: Yenda Yayınevi.
Zuhaylî, Vehbe (1989). el-Fıkhu’l-İslâmî ve Edilletühû, Dimaşk: Dâru’l-Fikr.