Yaşadıkları toplumların sosyal gerçekliği ile, tasavvur ettikleri fikrî/dinî ideallerin çatışması neticesinde ne yapacağına karar verememiş, zihni bulanık Müslüman entelektüeller veya din âlimleri, İslâm'ı ne zaman sadece geçmişin ideal temsilcisi olarak görmekten vazgeçip, içinde yaşadığımız toplumun sosyal, iktisadî ve ahlâkî problemlerine modern olandan daha etkin, daha insanî ve daha adil çözüm öneren sistem ve fikirlerin kaynağı olarak görmeye başlayabilecekleri Müslüman entelektüellerin beklenen tarzda bir vizyon kazanmaları modernite ile fikrî irtibatlarına bağlıdır.