Sosyo-Ekonomik Gelişme Göstergesi Kriteri Olarak İnsani Kalkınma Endeksi (Muğla Örneği)

Sosyo-ekonomik gelişme, içinde yaşadığımız çağda ülkelerin refah düzeylerinin tespitinde son derece anlamlı bir özelliğe sahiptir. Refahın ve yoksulluğun tespitinde, gerek ülke bazında gerekse ülkeler arasında sosyo-ekonomik gelişme ve insani kalkınma kriterleri kullanılmaktadır. Bu çalışmada da buna özen gösterilmiştir. Muğla, sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralamasında 2004 yılı verilerine göre Türkiye genelinde on üçüncü, bölge içerisinde ise üçüncü sıradadır. Muğla’nın Türkiye genelinde sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralamasında ilk on beş arasında olmasında en büyük etkenlerin başında ticaret iş kolunda çalışanların toplam istihdama oranının yüksek olması, işverenlerin toplam istihdama oranının yüksek olması, fert başına gayri safi yurt içi hâsılanın hem bölge hem de ülke genelinin çok üzerinde olması gelmektedir. Muğla, insani kalkınmışlık endeksinde Türkiye genelinde on ikinci sırada olup sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyi ile paralel bir gelişim göstermiştir. Muğla, Ege bölgesinde insani kalkınma endeksinde İzmir’den sonra ikinci sırada bulunup, yüksek insani kalkınma endeksi grubu içerisindedir. Muğla’nın Ege bölgesinde ve Türkiye genelinde insani kalkınma endeksinde başlarda olmasına en fazla, kişi başına reel gayri safi yurt içi hâsıla ve toplam okullaşma oranının katkı yaptığı ifade edilebilir.

Anahtar Kelimeler:

Muğla, Sosyo-ekonomik gelişme düzeyi, insani kalkınma endeksi, iktisadi büyüme, Ege Bölgesi

Socio-economic development has a significant feature in determining the prosperity levels of the modern countries in which we life. The criteria of socioeconomic development and human development index in a country and international level are used to determine the poverty and the wealth. According to the data of 2004, Muğla ranks thirteenth in Turkey and comes third in the Aegean Region. The Factors that Muğla takes place among the first fifteen cities in the socio-economic development can be counted as following; the employees working in trade branch rank high in proportion to the total employment; General national product per capita of Muğla is high both in the country and in the region. Muğla comes twelfth in human development index. Muğla ranks second in human development index after İzmir in the Aegean region

Keywords:

Muğla, socio-economic development level, human development index, economic development, Aegean region,

PDF

___

Acar, Yalçın, İktisadi Büyüme ve Büyüme Modelleri, Bursa:VİPAŞ, Akça, Bayram, Sosyal- Siyasal ve Ekonomik Yönüyle Muğla (1923- ), Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi Yayını, 2002, s.158.
Başbakanlık, Devlet İstatistik Enstitüsü , “İktisadi Faaliyet Kollarına Göre Nüfus (1990)”, http://wwwdie.gov.tr/TURKISH/ISTATIS/Esg2/f.htm. (06.10.2004)
Boya, Orkun Levent, Uygun Yatırım Alanları Araştırması Muğla, Ankara: Türkiye Kalkınma Bankası A.Ş. Araştırma Müdürlüğü, 2000
Ercan, Fuat, Toplumlar ve Ekonomiler, 1.b., İstanbul:Sarmal Yayınevi, Erkan, Hüsnü, Sosyo-Ekonomik Bölgesel Gelişme –Teorik ve Uygulamalı Bir Yaklaşım-, D.E.Ü. Yayını, 1987
Güran, Nevzat ve İsmail Aktürk, Uluslar arası İktisadi Kuruluşlar, 5.b., Isparta: Tuğra Ofset, 2001
Muğla Valiliği Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü, 2000 Yılı Ekonomik ve Ticari Durum Raporu, Muğla,2000
Neftçi, Sinan, Mehmet Gürdal ve Cercis İkel, Muğla İl Turizm Envanteri, Muğla, 1997
Tekeli, İlhan, Tarih İçinde Muğla, Ankara: Ortadoğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Yayını, 1993
UNDP, Human Development Report –1990/96/97/)8/99/2000, (www.undp.org/hdro)
UNDP, Human Development Report -1999, New York: Oxford University Press, 1999
UNDP, Human Development Report -2000, New York: Oxford University Press, 2000
UNDP, Human Development Report -2001, New York: Oxford University Press, 2001
UNDP, Human Development Report- 2003, New York: Oxford University Press, 2003
UNDP, İnsani Kalkınma Raporu -2001, Ankara: Dumat Matbaası, 2001 http://www.mugla.gov.tr/, (27.05.2004) http://www.dpt.gov.tr/bgyu/ipg/ege/muglaPER.pdf, (27.05.2004) www.hdr.undp.org/reports/global/2003, (27.05.2004) http://lmisnt.pub.die.gov.tr/die/plsql/lmwebtur.lmbilgiform , (27.05.2004) http://www.dpt.gov.tr/bgyu/ , (27.05.2004) www.un.org.tr/undp/docs/NHDR, (27.05.2004)