Kayıtdışı Ekonomide Vergi Ve Sosyal Güvenlik Açısından Denetim Olgusu (Perakende Sektörü -Bursa Alan Uygulaması)

Günümüzde, sosyal güvenlik sistemi, mali mevzuatlar ve vergi uygulamaları yönü ile Avrupa Birliği’ne uyum sağlama çalışmaları hız kazanmıştır. Bu çerçevede kayıtdışı ekonominin büyüklüğünü en aza indirme ve kayıt içi ekonomideki kaçış ve çıkışı önleyerek vergilemede gerçek değerlere (büyüklüklere) ulaşma gibi iki önemli sorunun varlığı dikkati çekmekte ve sorunların en doğru yöntemlerle çözümü önemli görülmektedir. Bu çerçevede; kayıtdışılığı önleyici fonksiyonu olan yasal düzenlemelere ve kurumların etkin denetim alt yapısına sahip olmasına daha fazla ihtiyaç bulunmaktadır. Yapılan araştırmada denetimlerin kayıtdışılığı önlemedeki rolü ve etkinliği değerlendirilmeye çalışılmış olup, alan araştırması bulguları ile denetim-kayıtdışılık etkileşimi ve sonuçları perakende sektörü açından Bursa bölgesi için incelenerek bu perspektiften yola çıkarak bütün için yorumlanmıştır. Buradan hareketle kayıtdışılıkla etkin mücadele yöntemlerinin uygulama önerilerine çalışmada yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Kayıtdışı ekonomi, vergi ve sosyal güvenlik yükleri, denetim

Recently, EU accordance, in terms of social security system, fiscal legislations and taxing exercises, has gained momentum. In this context, two important matters arise; minimizing the shadow economy and preventing leaks in registered economy to achieve real values (extent) and it seems highly important that these matters be solved through the most proper ways. In this sense; it is now more crucial to have legislative regulations to prevent shadow economy and for institutions to have more effective auditing infrastructures. This paper discusses the roles and effectiveness of the auditing exercises and a general analysis has been reached through a field study focusing on auditing-informality interactivity and its results in retail industry in Bursa. Thus, suggestions for an effective struggle against unregistered economy have also been included in the study.

Keywords:

Shadow economy, tax and social security burdens, auditing,

PDF

___

ACAR, İbrahim Attila; MERTER Mehmet Emin, Vergi Denetiminde Etkinlik Sorunu, Maliye Dergisi, S.147 (Eylül-Aralık 2004), www.sgb.gov.tr/calısmalar/yayınlar/md/md147/vergi.
AKTAN; Yeni Ekonomi ve Yeni Rekabet; Ankara: TİSK Yayını, N.253, ISBN:975-2545-25-19.
ASLAN Abdullah; “Vergi Denetimi ve Vergi Denetiminde Etkinlik Sorunu”, Vergi Dünyası Dergisi, Y.16, S.185, (Ocak 1997).
AYDEMİR Şinasi; “Kayıtdışı Ekonomi Üzerine”, Vergi Dünyası, Şubat 1995, S.161.
BATIREL Ö; TEZEL A.; ÖNDER; ÖZMUCUR S; Türk Vergi Gelirlerini arttırma Yolları Alternatifler ve Beklentiler, İstanbul: İ.T.O. Yayını, 1889-15.
DERDİYOK Türkmen; “Türkiye’nin Kayıtdışı Ekonomisinin Tahmini”, Türkiye İktisat Dergisi, Mayıs 1993.
ECONOMIC SURVEY; Moldova in Transition, Center for Strategic and reforms, N. 1, Chisinau, 1998.
EKİN Nusret; Kayıtdışı Ekonomi ve Enformel İstihdam, İstanbul: 1995.
GAUDEMENT Paul Marie; Finances publiques, Emprunt et Impot, Paris: Editions Montchrestien, 1975.
KIZILOT Şükrü, ÇOMAKLI Şafak E.; “Vergi Kayıp ve Kaçakları ve Kayıtdışı Ekonomi İlişkisi ve Boyutlarının Mevzuat Açısından Değerlendirilmesi”, Türkiye’de Vergi Kayıp ve Kaçakları Önlenmesi Yolları, 19. Türkiye Maliye Sempozyumu,Antalya: 2004.
KIZILOT Şükrü; Hürriyet Gazetesi, 10 Aralık 2004.
KOBAN E., FIRAT Z., SELİMOĞLU E.; Perakende Sektöründe Kayıtlı-Kayıtdışı Faaliyetlerin Bursa Özelinde Karşılaştırılmalı Analizi, İstanbul: AMPD, 2006.
OECD; Taxpayer’s Rights and Obligations, A Survey of Legal Situation in OECD Countries, Paris: OECD Publication, 1990.
PROKHOROV Artem B.; The World Unobserved Economy:Definition, Measurement, and Optimality Consideration, May 2001; www.msu.edu/~prokhorov/a.pdf.
SCHNEIDER Frıedrıch; “İllegal Activities and The Generatıon of Value Added: Size, Causes And Measurement of Shadow Economies” Bulletin on Narcotics, V. LII, N.1/2, 2000.
SCHNEIDER Frıedrıch; ENSTE Dominik; The Shadow Economy; Unıted Kıngdom: Cambrıdge Unıversity Pres, 2004.
SCHNEIDER F. KLINLMAIR R.; Shadow Economıes The World: What Do We Know; Germany: CESıfo Workıng Paper No. 1167, April, 2004.
SMITH Stephen; Wıed Susanne; The Shadow Economy ın Brıtain and Germany, London: Prınted by George Over Ltd, ISBN 090549248X, 1986.
US Vuslat; Kayıtdışı Ekonomi Tahmini Yöntem Önerisi, T.C. Maliye Bakanlığı, , (www.ceterisparibus.org.tr.) TEKİN Selçuk; “Kayıtdışı Ekonomi ve Vergi Denetimi”, Vergi Sorunları Dergisi, Ekim 2003.
YILMAZ Gülay Akgül; “Kayıtdışı Ekonomi Dinamiklerinin Analizi” , 19. Türkiye Maliye Sempozyumu, Antalya: 2004. www.bumko.gov.tr/istatistik/TEB.pdf.