YABANCILARA TÜRKÇE ÖĞRETİMİ DERS KİTAPLARINDAKİ METİNLERİN İLİŞKİSEL SÖZ VARLIĞI AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

İlkel dönemlerden beri, canlıların birbirleriyle iletişim kurma ihtiyacı, farklı türde dil kullanılmasına sebep olmuş ve dil konusu, çözülemeyen karmaşık bir yapıya bürünmüştür. Tanımlarla, dili sınırlandırmak mümkün değildir. Toplumsal bir kurum olan dil, biçimlendiği kültürel ve toplumsal yapıyla, kendi dışındaki diğer dillerden ayrılır ve kendi söz varlığını oluşturur. Aksan (1996:9) ; bir dilin söz varlığını, “o dilin yalnızca sözcüklerinin değil, deyimler, kalıp sözler (ilişki sözleri), kalıplaşmış sözler, atasözleri, terimler ve çeşitli anlatım kalıplarının oluşturduğu bir bütün” olarak görür. Bir dilin sahip olduğu sayısız söz varlığınca sayısız kültür öğesinden de bahsedilebilir. Söz varlığı içine giren her birim, dili konuşanla o dilin ait olduğu kültürel değerler arasında önemli bir iletişim sağlar, aralarındaki ilişkiyi kuvvetlendirir. Söz varlığını oluşturan bu birimler içerisinde en önemlisi, kültür aktarımını sağlayan kalıp sözler ya da diğer bir ifadeyle ilişki sözleridir. Özellikle, yabancılara Türkçe öğretiminde kültür aktarımı önemli bir yer tutar. O dile ait kültür öğelerinin aktarılmasında ve bilinçli bir şekilde kullanılmasında bu birimlerin işlevselliği dikkate değerdir. Bu çalışmanın amacı; yabancılara Türkçe öğretimi amacıyla hazırlanan başlangıç seviyesindeki (A1) ders kitaplarında yer alan okuma metinlerini, kalıp sözler (ilişki sözleri) açısından değerlendirmektir. Araştırmanın veri kaynağını; sadece A1 seviyesinde hazırlanmış olan Lale ve İstanbul kitapları oluşturmaktadır. Bir dilin öğretilmesinde kültür aktarımı oldukça önemlidir. Dille beraber o kültürü de verebilmek için; hazırlanan ders kitaplarında kalıp sözlere (ilişki sözleri) özellikle başlangıç seviyesinde sıklıkla yer verilmelidir

EVALUATION OF THE TEXTS IN TURKISH AS A FOREIGN LANGUAGE COURSE BOOKS IN TERMS OF FORMULAIC EXPRESSIONS

Since primitive times, the need to communicate with each other has paved the way for the use different types of languages; and the question of language has become an unsolvable, complex issue. It is not possible to limit language with definitions. Language, as a social institution, differs from other languages with the cultural and social structure it has been shaped through; and forms its own lexicon. Aksan (1996:9) ; considers the lexicon of a language as “a whole made up of not only the words, but also the idioms, communicative expressions, formulaic expressions, proverbs, terms and various sets of expressions of that language.”As there are numerous lexical items in a language, there are numerous cultural elements as well. Each unit among the lexicon provides an important communication between the speaker of that language and the cultural values to which that language belongs; and strengthens the relationship between them. Formulaic expressions, or in other words, communicative expressions are the most significant ones among these units that constitute the lexicon. Cultural transfer has an important role especially in teaching Turkish to foreigners. The functionality of these units is noteworthy in the transfer and the deliberate use of the cultural elements of that language.The aim of this study is to evaluate the texts in beginner level (A1) Turkish as a foreign language course books in terms of formulaic expressions (communicative expressions). The data sources for the study are the A1 level books of Lale and İstanbul series. Transferring the culture is quite important in teaching a language. In order to present the language along with the culture, formulaic expressions (communicative expressions) should be included frequently, particularly in the beginner level course books.

___

  • Aksan D (1996). Türkçenin Sözvarlığı. Ankara: Engin Yay.
  • Bölükbaş F ve diğerleri (2014). İstanbul Yabancılar İçin Türkçe Ders Kitabı. Kültür Sanat Basımevi.
  • Gökdayı H (2008). Türkçede kalıp sözler. bilig, Kış / 2008, 44: 89-110.
  • Günay K (2013). Türkçenin Dil Bilgisi. Ankara: Akçağ Yay.
  • Kula Onur B (2012). Dil Felsefesi Edebiyat Kuramı I, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Özdemir E (2000). Erdemin Başı Dil. Ankara: Bilgi Yayınevi.
  • Öztürk T ve diğerleri (2011). Lale Türkçe Ders Kitabı 1. İstanbul: DİLSET Yay.
  • Şimşek H, Yıldırım A (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • TDK Güncel Türkçe Sözlük, söz varlığı, http://www.tdk.gov.tr/ (erişim Aralık 28, 2014)
  • Yabancı Dil Yeterliliği Ölçütleri, adp.meb.gov.tr/nedir.php (erişim Mayıs 3, 2015)
  • Yazıcı Okuyan H (2006). Türkçenin Sözvarlığı Açısından Fakir Baykurt’un Romanları. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Yazıcı Okuyan H (2012). İlköğretim Türkçe ders kitaplarında bir kültür aktarımı aracı olarak kalıp sözlerin kullanımı üzerine bir inceleme. Ağustos, TSA/yıl16:2.