Nurettin GÜZ, Hayrullah YANIK, Mahmut BİNGÖL, Zeynep Bengisu UĞUR

Varlık vergisinin yazılı basında ele alınışı

Varlık vergisi, İkinci Dünya Savaşı döneminde Türkiye’de uygulamaya konulan gelir elde etmeyi amaçlayan vurgunculuk ve karaborsa gibi yollarla haksız kazanç elde edilmesini engellemeye yönelik bir uygulamadır. Uygulamaya konulduğu dönemden günümüze kadar olan süreçte konu ile ilgili tartışmalar hâlâ devam etmektedir. Verginin amaçları, mükelleflere verilen cezalar, azınlıklara yönelik bir baskı aracı olarak kullanıldığı iddia edilerek sıkça eleştirilmiştir. Bu çalışmada Varlık Vergisi’nin basında ele alınışı incelenmektedir. Uygulamanın yapıldığı dönemde yazılı basının haber ve yorumlarda konuya nasıl yaklaştığı çalışmada ortaya konulmaktadır. Konu kapsamında literatüre dayalı olarak Varlık Vergisi ile ilgili yaklaşımların verilmesinden sonra Türkiye’deki yazılı basını temsilen seçilen gazeteler örneklemi üzerinden basının yaklaşımı ele alınmaktadır. Son Telgraf, Son Posta, Cumhuriyet, Akşam, Yeni Sabah, Tan ve Vatan gazetelerinin haber ve yorumları bu çalışmada incelenmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Varlık vergisi, yazılı basın, haber, Tek Parti Basını, azınlıklar ve basın

A study on capital tax in the printed press

Capital tax, which put into practice in Turkey during the Second World War, aims to generate revenue. It is an application designed to prevent profiteering and black market to obtain an unfair advantage in such ways. Discussions on the subject are still ongoing during the period from the time of application to today. The aims of the tax and punishments given to taxpayers frequently criticized because of claiming that capital tax used as a means of oppression against minorities. This study examines the capital tax in the printed press. How the printed press approaches the subject in the news and comments during the period of the application is revealed. In relation to the subject, the approaches on the subject of the capital tax is mentioned based on the literature and approaches of printed press representing Turkey is given. The news and comments of Son Telgraf, Son Posta, Cumhuriyet, Akşam, Yeni Sabah, Tan and Vatan newspapers which are leading newspapers of the selected period are examined in this study.

Keywords:

Capital tax, Printed press, News, One-party Press, Minorities and the press.,

PDF

___

AKAR, Rıdvan (2009) Aşkale Yolcuları, Doğan Kitap, İstanbul
AKTAR, Ayhan (2002) Varlık Vergisi ve Türkleştirme Politikaları, İletişim Yayınları, İstanbul
AYDEMİR, Şevket Süreyya (2000) İkinci Adam, C.II, Remzi Kitabevi, İstanbul
BORATAV, Korkut (1977) “1923-1939 Yıllarının İktisat Politikası Açısından Dönemlendirilmesi”, Atatürk Döneminin Ekonomik ve Toplumsal Sorunları, İİTA Mezunları Derneği Yayını, İstanbul
BARUTÇU, Faik Ahmet (2001) Siyasi hatıralar: Milli Mücadeleden Demokrasiye, 21. Yüzyıl Yayınları, Ankara
BENİCE, Ethem İzzet (13.11.1942) “Varlık Vergisi Muhasebe Günü Gelmiş Çatmıştır”, Son Telgraf
BİLDİK, C. (09.01.1943) “Tenzilatlı Satışlar”, Akşam
Başbakanlık Basın Yayın Genel Müdürlüğü (1975) Birinci Basın Kongresi, 25 Mayıs 1935, Ankara
DAVER, Abidin (23.12.1942) “Varlık Vergisinin Önemli Manası”, Cumhuriyet,
“Dünyada Neler Oluyor?” (1942) Akşam Gazetesi, 05.11.1942
GOLOĞLU, Mahmut (1974) Tek Partili Cumhuriyet (1931-1938), Kalite Matbaası, Ankara
GÜVENİR, Murat (1991) İkinci Dünya Savaşında Türk Basını, Gazeteciler Cemiyeti Yayını, İstanbul
GÜZ, Nurettin (2008) Türkiye’de Basın İktidar İlişkileri (1920-1927), 2. Bsk., Turhan Kitabevi, Ankara
GÜZ, Nurettin (1993) Basında Muhalefet, Gazi Üniversitesi Yayınları, No. 184, Ankara
https://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/td_v2.sayfa_getir?sayfa=253:273&v_meclis=1&v_donem=6&v_yasama_yili=&v_cilt=25&v_birlesim=062, erişim tarihi, 12.04.2018
“İlk Kafile Dün Akşam Aşkaleye Yollandı”, (28.01.1943) Son Posta
KAFAOĞLU, Aslan Başer (2005) Varlık Vergisi Gerçeği, Kaynak Yayınları, İstanbul
KAYRA, Cahit (2013) Savaş Türkiye Varlık Vergisi, Tarihçi Kitabevi, İstanbul
KOÇAK, Cemil (1986) Türkiye’de Milli Şef Dönemi (1938-1945), Yurt Yayınevi, Ankara
NADİ, Nadir (1979) Perde Aralığından, Çağdaş Yayınları, İstanbul
ÖKTE, Faik (1951) Varlık Vergisi Faciası, Nebioğlu Yayınları, İstanbul
POYRAZ, Faruk (2008) İsmet İnönü, Nokta Yayınları, İstanbul
Resmi Gazete (1943) “Varlık Vergisi Kanununa Ek Kanun”, Kanun No. 4501, Sayı. 5513, 21.09.1943, sy. 5837
Resmi Gazete (1938) “Matbuat Kanununun Bazı Maddelerini Değiştiren Kanun”, Kanun No. 3518, Sayı: 3960, 15.07.1938, sy. 10278
“Resmi Gazete (1931) “Matbuat Kanunu”, Kanun No. 1881, Sayı: 1867, 08.08.1931, sy. 731
SADAK, Necmeddin (03.12.1942) “Kazancı Kısmıyoruz Kazananlara Kızmıyoruz”, Akşam
SERTEL, Zekeriya (15.04.1942) “Devletin Yeni Gelir Kaynaklarını Nerede Aramalarıdır”, Tan
SERTEL, Zekeriya (17.05.1942) “Harp Kazançlarının Önüne Geçmeliyiz”, Tan
SERTEL, Zekeriya (10.05.1942) “Harp Zengini Kimdir ve Onu Nasıl Bulacağız”, Tan
SERTEL, Zekeriya (10.06.1942) “Fevkalade Kazançlar Kanunu Niçin Çıkarılmıyor”, Tan
TOPRAK, Zafer (1982) Türkiye’de Milli İktisat (1908-1918), Yurt Yayınları, Ankara
TUNÇAY, Mete (1981) Türkiye Cumhuriyeti'nde Tek Parti Yönetimi'nin Kurulması (1923-1931), Yurt Yayınları, Ankara
US, Asım (1966) Hatıra Notları (1930-1950), Vakit Matbaası, İstanbul
YALÇIN, Hüseyin Cahit (17.12.1942) “Varlık Vergisi”, Yeni Sabah,
YALMAN, Ahmet Emin (1957) Turkey in My Time, 2nd Ed., University of Oklohoma, USA
YALMAN, Ahmet Emin (09.02.1943) “Yeni Vatandaşlık Ruhuna Hazırlık”, Akşam
YALMAN, Ahmet Emin (10.02.1943) “Ya Hep Ya Hiç”, Vatan
www.tdk.gov.tr., erişim tarihi, 20.03.2018