Öğretmenlerin adalet kavramına ilişkin metaforik algıları

Bu araştırmada, Anadolu lisesinde çalışan öğretmenlerin adalet kavramı ile ilgili algılarını metaforlar yoluyla ortaya koyarak belirlenmesi amaçlanmıştır. Buna göre öğretmenlerin adalet algıları arasındaki benzerlikler ve farklılıklar ortaya çıkarılmak istenmiş; adalet kavramının öğretmenler arasındaki yansımasının gözden geçirilerek, değerlendirilmeler yapılıp gerekli öneriler bilimsel verilere dayalı olarak sunulmuştur. Nitel araştırmalardan olgu bilim deseni kullanılarak gerçekleştirilen araştırmanın çalışma grubunu, amaçlı örnekleme yöntemlerinden kartopu örnekleme yöntemi ile belirlenen 2018-2019 eğitim-öğretim yılında Bolu ilinde 60 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri, “Adalet... gibidir, Adalet... benzer. Çünkü...” sorularının yazıldığı form ile toplanmıştır. Öğretmenlerin oluşturduğu metaforlar ve gerekçeleri içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Araştırmaya göre; adalet kavramı 52 farklı metafor ve 6 kategori altında toplanmış; doğanın parçası, cezalandırma aracı, zorunluluk, eşitlik, yol gösterici ve aile olarak adalet şeklinde belirlenmiştir. Katılımcıların adalet algılarının olumlu olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Adalet, Metafor, Öğretmen

Teachers’ metaphorical perceptions about the concept of justice

The aim of this study is to determine the perceptions of teachers working in Anatolian High School about the concept of justice through metaphors. Accordingly, the similarities and differences between teachers ' perceptions of justice were revealed; the reflection of the concept of justice among teachers was reviewed and evaluations were made and the recommendations were presented based on scientific data. The research was carried out using phenomenology from qualitative research patterns. Snowball sampling method was used for teachers working in Bolu province in the 2018-2019 academic years, and 60 teachers contributed to the study. The data of this research was collected with a form where written these expressions: “Justice is like…., Justice is similar to …... Because...” The metaphors and reasons of teachers were analyzed by content analysis method. According to the research, the concept of justice has been grouped under 52 different metaphors and 6 categories. Justice is defined as a port of nature, a tool of punishment, obligation, equality, guide and family. The participants perceptions of justice were positive.

Keywords:

Justice, Metaphor, Teacher,

PDF

___

ADA, S. ve ÜNAL, S. (2000). Sınıf yönetimi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Matbaa Birimi.
ALTUNIŞIK, R., COŞKUN. R., BAYRAKTAROĞLU. S., ve YILDIRIM, E. (2010). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri: SPSS Uygulamalı. Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
ARNETT, R. C. (1999). Metaphorical Guidance: Administration as Building and Renovation. Journal of Educational Administration, 37(1), 80-89.
ARSLAN, M. M. ve BAYRAKÇI, M. (2006). Metaforik Düşünme ve Öğrenme Yaklaşımının Eğitim-Öğretim Açısından İncelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 35(171), 100-108.
ATALAY, İ. (2005). Örgütsel Vatandaşlık ve Örgütsel Adalet. Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
AYDIN, E. ve SULAK, S. E. (2015). Sınıf Öğretmeni Adaylarının “Değer” Kavramına Yönelik Metafor Algıları (Metaphor Perception Of Prospective Primary School Teachers For “Value” Concept). Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi. DOI: 10.14686/buefad. v4i2. 5000148420. Dergisi (Uluslararası Hakemli Dergi-Int er National Refereed Journal), 4(2), 482-500.
AYDIN, F. ve ÜNALDI, Ü. E. (2010). Coğrafya Öğretmen Adayla “Coğrafya” Kavramına İlişkin Algılarının Metaforlar Yardımıyla Analizi. International Online Journal of Educational Sciences, 2(2), 600-622.
AYDIN, İ., H. (2006). Bir Felsefî Metafor “Yolda Olmak”. Din bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 6 (4), 9-22.
AYDIN, M. (2014). Çağdaş Eğitim Denetimi (6. Baskı). Ankara; Gazi Kitabevi.
AYDOĞDU, E. (2008). İlköğretim Okullarındaki Öğrenci ve Öğretmenlerin Sahip Oldukları Okul Algıları ile İdeal Okul Algılarının Metaforlar (Mecazlar) Yardımıyla Analizi. Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
BABAOĞLAN, E., ve ERTÜRK, E. (2013). Öğretmenlerin Örgütsel Adalet Algısı ile Örgütsel Adanmışlıkları Arasındaki İlişki. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(2), 87-101.
BURSALIOĞLU, Z. (2012). Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve Davranış (17. Basım). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
CERİT, Y. (2008). Öğretmen Kavramı ile İlgili Metaforlara İlişkin Öğrenci, Öğretmen ve Yöneticilerin Görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 693-712.
CRESWELL, J. W. (2007). Qualitative İnquiry and Research Design Choosing Among Five Approaches (2nd Edition). California: Sage Pulications.
ÇAKMAK, K.Ö. (2005). Performans Değerlendirme Sistemlerinde Örgütsel Adalet Algısı ve Bir Örnek Olay Çalışması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
ÇELİK, O. T. (2011). İlköğretim Okulu Yöneticilerinin ve Öğretmenlerinin Örgütsel Adalet Algıları ile İş Doyumları Arasındaki İlişki. Selçuk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Konya.
ÇELİKTEN, M. (2006). Eğitim Sisteminde Kullanılan Kültür ve Öğretmen Metaforları. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(21), 269-283.
DANIŞMAN, S. A. (2015). Metaforların Örgüt ve Yönetim Araştırmalarındaki Yeri: Ontolojik, Epistemolojik ve Metodolojik Kabuller Işığında Bir Değerlendirme. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(9), 45-64.
DENİŞ ÇELİKER, H. ve AKAR, A. (2015). Ortaokul Öğrencilerinin Doğaya İlişkin Metaforları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 16(2), 101-119.
DİNÇ, E. ve ÜZTEMUR, S. S. (2016). Ortaokul 8. Sınıf Öğrencilerinin Demokratik Değer Algılarının Karikatürler Aracılığıyla İncelenmesi. Elementary Education Online, 15(3), 974-988.
DOĞAN, İ. (2007). Vatandaşlık Demokrasi ve İnsan Hakları, (6.Baskı). Ankara: Pegem A
ERDOĞAN, M. (1993). Özgürlük Adalet Refah Sosyal ve Siyasal Teori. Ankara.
ERTÜRK, S. (1972). Eğitimde Program Geliştirme. Ankara: Meteksan.
GİRMEN, P. (2007). İlköğretim Öğrencilerinin Konuşma ve Yazma Sürecinde Metaforlardan Yararlanma Durumları. Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
GOLDSTEİN, L. B. (2005). Becoming a Teacher as a Hero’s Journey: Using metaphor in Preservice Teacher Education. Teacher Education Quarterly, 32(1), 7-24.GÖÇER, A. ve AKTÜRK, Y. (2015). İlk ve Ortaokul Öğretmenlerinin Öğretmen Kılavuz Kitabına Yönelik Algıları: Metafor Analizi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi/Jnternaiional Journal of Turkish Echıcation Sciences, 2015(4), 186-199.
GÜL, G. (2004). Birey Toplum Eğitim ve Öğretmen. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 223-236.
GÜVEN, B., ve SOYDAŞ, S. (2012). Öğrencilerin Adalet ve Hak Kavramlarına İlişkin Oluşturdukları Metaforların Hermeneutik Yaklaşımla İncelenmesi. 21. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, İstanbul.
HAYEK, F. A. (1995). Droit, législation et liberté (Vol. 2). Presses universitaires de France.
ILDIR, G. (2006). Hukuka Giriş. Ankara: Nobel Yayınevi.
İŞBAŞI, J. Ö. (2001). Çalışanların Yöneticilerine Duydukları Güvenin ve Örgütsel Adalete İlişkin Algılamalarının Vatandaşlık Davranışının Oluşumundaki Rolü. Yönetim Araştırmaları Dergisi, 1 (1), 51-73.
İYİGÜN, N.Ö. (2012). Örgütsel Adalet: Kuramsal Bir Yaklaşım. İstanbul Ticaret.
KARAEMİNOĞULLARI, A. (2006). Öğretim Elemanlarının Örgütsel Adalet Algıları ile Sergiledikleri Üretkenliğe Aykırı Davranışlar Arasındaki İlişki ve Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
KARAMAN, P. (2009). Örgütsel Adalet Algısı ile Tükenmişlik Arasındaki İlişkinin İncelenmesine Yönelik Öğretmenler Üzerinde Bir Uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
KINCAL, R. VE IŞIK, H. (2003). Demokratik Eğitim ve Demokratik Değerler. Eğitim Araştırmaları, 3(11), 54-58.
KIŞLALI, A. (1994). Kemalizm, Laiklik ve Demokrasi (2.Basım). Ankara: İmge Kitapevi
LEAVY, A. M., MCSORLEY, A. F. ve BOTE, L. A. (2007). An Examination of What Metaphor Construction Reveals About the Evolution Of Pre-Service Teachers’ Beliefs About Teaching And Learning. Teaching and Teacher Education, 23(7), 1217-1233. DOI: 10.1016/j.tate.2006.07.016
LEVİNE, P.M. (2005). Metaphors And Images of Classrooms. Kappa Delta Pi Record, 41(4), 172-175. DOI: 10.1080/00228958.2005.10532066
MERRİAM, S. B. (2013). Nitel Araştırma. S. Turan (Çev. Ed.). Ankara: Nobel Yayıncılık.
MILES, M. B. VE HUBERMAN, A. M. (1994). Qualitative data analysis; An expanded sourcebook. Sage.
MOLLER, J. (2006). Democratic Schooling in Norway: Implications for Leadership İn Practice. Leadership and Policy in Schools, 5(1), 53–69.
NAMLI, Z. (2015). Sosyal Bilgiler Dersinde Değer Eğitimi. (Ed: R. Sever). Sosyal Bilgiler Öğretimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 351-375.
OSLER, A. ve STARKEY, H. (1994). Fundamental İssues in Teacher Education for Human Rights: A European Perspective. Journal of Moral Education, 23(3), 349-360.
ÖNLEN, M. (2017). Sosyal Bilgiler Öğretim Programında Yer Alan Sevgi, Saygı ve Hoşgörü Değerlerinin Ulusal Gazete Haberlerine Yansımaları. Tokat: Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
ÖZDEMİR, M. (2009). Lise Öğretmenlerinin Etik Liderlik ve Sosyal Adalet Algıları Arasındaki İlişki (İstanbul Avrupa Yakası örneği). Yüksek Lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
ÖZKALP, E. ve KIREL, Ç. (2013). Örgütsel Davranış, 6. Baskı. Bursa: Ekin Yayıncılık.
PATTON, M., Q. (2014). Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri (Çeviri Editörleri: M. Bütün-S. B. Demir). Ankara: Pegem A.
REBORE, R. W. (2001). The ethics of educational leadership. Newjersey: Prentice-Hall İnc.
SABAN, A, (2009). Öğretmen Adaylarının Öğrenci Kavramına İlişkin Sahip Oldukları Zihinsel İmgeler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 281-326.
SABAN, A. (2004). Giriş Düzeyindeki Sınıf Öğretmeni Adaylarının Öğretmen Kavramına İlişkin İleri Sürdükleri Metaforlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2),131-155.
SABAN, A. (2008). Okula İlişkin Metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 5(5), 459-496.
SABAN, A., KOÇBEKER, B. N. VE SABAN, A. (2006). Öğretmen Adaylarının Öğretmen Kavramına İlişkin Algılarının Metafor Analizi Yoluyla İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 6 (2), 461-522.
SACKMANN, S. (1989). The Role of Metaphors in Organization Transformation. Human relations, 42(6), 463-485.
SANCHEZ, A., BARREİRO, J., M.VE MAOJO, V. (2000). Desing of Virtual Reality Systems for Education: A Cognitive Approach. Education and Information Technologies, 5(4),345-362.
SARI, M., ve SADIK, F. (2011). Democracy Perceptions of Teacher Candidates (Çukurova University Sample). Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 1(2), 67-82.
SENEMOĞLU, N. (2007). Gelişim Öğrenme ve Öğretim: Kuramdan Uygulamaya. Ankara: Gönül.
SERİNKAN, C., VE ERDİŞ, Y. Ü. (2014). Dönüşümcü Liderlik Bağlamında Örgütsel Vatandaşlık ve Örgütsel Adalet. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
ŞENTURAN, Ş. (2014). Örnek Olaylarla Örgütsel Davranış. İstanbul: Beta Yayıncılık.
TANİLLİ, S. (1995). Nasıl Bir Demokrasi İstiyoruz? İstanbul: Cem Yayınevi.
TAYMAZ, H. (2013). Eğitim Sisteminde Teftiş (İl Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
TOOMEY, R. (2010). Values Education, İnstructional Scaffolding And Student Wellbeing. In International Research Handbook on Values Education and Student Wellbeing, 19-36. Springer, Dordrecht.
TÖREMEN, F, ve DÖŞ, İ. (2009). The Metaphoric Perceptions of Primary School Teachers on The Concept of Inspection. Educational Sciences: Theory and Practice, 9(4), 1999-2012.
TURHAN, M. (2007). Genel ve Mesleki Lise Yöneticilerinin Etik Liderlik Davranışlarının Okullardaki Sosyal Adalet Üzerindeki Etkisi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora tezi, Elazığ. Fırat Üniversitesi, SBE, Kütahya.TUZCUOĞLU, N. (2009). Türk Eğitim Sistemi ve Okul Yönetimi. Oktay, A. (Ed.). (1.Baskı). İstanbul: Kriter Yayınevi.
TÜRK DİL KURUMU (2018). Büyük Türkçe sözlük. Ankara. Erişim: http://www.tdk.gov.tr.
WULF, A. ve DUDİS, P. (2005). Body Partitioning in ASL Metaphorical Blends. Sign Language Studies, 5 (3), 317-332. DOI: 10.1353/sls.2005.0012.
YEŞİL, R. (2002). Okul ve Ailede İnsan Hakları ve Demokrasi Eğitimi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
YILDIRIM, A. VE ŞİMŞEK, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (9.Genişletilmiş Baskı). Ankara: Seçkin.
YILMAZ, S. (2011). İlköğretim Okul Yöneticileri ve Öğretmenlerinin Çalıştıkları Kuruma Yönelik Örgütsel Metafor Algıları (Kastamonu İli Örneği). Yüksek lisans tezi, Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kastamonu.