Çocukların Reklam Okuryazarlığı Ölçeği’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması

Araştırmanın amacı, 8-12 yaş grubundaki çocukların reklam okuryazarlık becerilerini ölçmeye yönelik Rozendaal, Opree ve Buijzen (2016) tarafından geliştirilen “Advertising Literacy Scale for Children (ALS-c) ölçeğin geçerlik ve güvenirlik çalışmasını yapmaktır. Bu amaç doğrultusunda veriler, İstanbul ili Sultanbeyli ilçesinde resmi ilkokul ve ortaokulda öğrenimine devam eden 8-12 yaş aralığındaki 583 öğrenciden toplanmıştır. 5 faktör ve 15 maddeden oluşan Çocuklar İçin Kavramsal Reklam Okuryazarlığı Ölçeği (KROÖ-ç)’nin α değeri 0.62; 3 faktör ve 9 maddeden oluşan “Çocuklar İçin Tutumsal Reklam Okuryazarlığı Ölçeği (TROÖ-Ç)’nin α değeri ise 0.72’dir. Araştırma bulgularında KROÖ-ç ve TROÖ-ç olmak üzere birbirinden bağımsız iki alt ölçekten oluşan Çocukların Reklam Okuryazarlığı Ölçeği (ROÖ-ç)’nin 8-12 yaş aralığındaki çocukların reklam okuryazarlık becerilerini ölçebilecek niteliğe sahip geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Çocuk, Reklam, Okuryazarlık, Geçerlik, Güvenirlik

The study of reliability and validity of The Children’s Advertising Literacy Scale

The aim of the research is to conduct a validity and reliability study of the “Advertising Literature Scale for Children (ALS-c) scale" developed by Rozendaal, Opree and Buijzen (2016) to measure the advertising literacy skills of children aged 8-12 years. For this purpose, data were collected from 583 students between the ages of 8-12 who continue their education in the official primary and secondary school in the Sultanbeyli district of Istanbul. The α value of the Conceptual Advertising Literacy Scale for Children (KROÖ-ç) consisting of 5 factors and 15 items was 0.62; The α value of the Attitudinal Advertising Literacy Scale for Children (TROÖ-ç), which consists of 3 factors and 9 items, is 0.72. “As a result of the study; it was concluded that the Children's Advertising Literacy Scale (ROÖ-ç), which consists of two independent subscales, KROÖ-ç and TROÖ-ç, is a valid and reliable measurement tool that can measure the advertising literacy skills of children between the ages of 8-12.

Keywords:

Child, Advertising, Literacy, Validity, Reliability,

PDF

___

Andronikidis, A.I., Lambrianidou, M. (2010). Children’s understanding of television advertising: a grounded theory approach. Psychology & Marketing, 27(4), 299-322.
An S., Jin, H.S., Park, E.H. (2014). Children's advertising literacy for advergames: perception of the game as advertising, Journal Of Advertising, 43(1), 63-72.
Baytimur, T.(2021). Orta Yaş Bireylerin Reklama Bakış Açısı ve Reklam Okuryazarlığı Düzeyleri: Ankara İli Örneği. (Doktora Tezi). Maltepe Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
Bernhardt, A. M., Wilking, C., Gilbert-Diamond, D., Emond, J. A., Sargent, J. D. (2015). Children's recall of fast food television advertising—testing the adequacy of food marketing regulation. PloS one, 10 (3), 1-12.
Borsa, J. C., Damásio, B. F., & Bandeira, D. R. (2012). Cross-Cultural adaptation and validation of psychological instruments: Some considerations. Paidéia, 22(53), 423–432.
Buijzen, M., Valkenburg P.M. (2003). The effects of television advertising on materialism, parent–child conflict, and unhappiness:A review of research. Applied Developmental Psychology, 24(4), 437-456.
Büyüköztürk, Ş. (2004). Veri Analizi El Kitabı(4. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Çalışkan, S., Baytimur, T.(2019). Üniversite öğrencilerinin reklam okuryazarlığı üzerine bir çalışma. Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 2 (3), 27-44.
Dağlı, Ö., Hacıbektaşoğlu, E. (2015). Televizyon reklamlarının çocuk-aile ilişkisi ve boş zaman kavramı ekseninde değerlendirilmesi. Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1, 183-212.
Davis, L.L.(1992). “Instrument review: Getting the most from a panel of experts”. Applied Nursing Research, 5, 194-197.
Deniz K. Z. (2007). Psikolojik Ölçme Aracı Uyarlama. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 40(1), 1–16.
Durmuş, B., Yurtkoru, E. S., Çinko, M. (2013). Sosyal Bilimlerde SPSS’le Veri Analizi (5. Baskı). İstanbul: Beta Basım Yayım.
Dyer, G. (2009). Advertising As Communication. Routledge.
Elden, M.(2016). Reklam Yazarlığı(8. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları.
Elden, M., Ulukök, Ö. (2006). Çocuklara yönelik reklamlarda denetim ve etik. Küresel İletişim Dergisi, 2(1), 1-23.
Engin, H. B. (2013). Çocuk ve reklam: Çocuklar olması gerekenden erken büyüyor. I. Türkiye Çocuk ve Medya Kongresi, Kasım 2013, Çocuk Vakfı Yayınları, 217-234, İstanbul.
Eser, C. (2019). Televizyon İzlemek İle Yetişkin Aile Bireyleri Arasindaki İlişkilerin İncelenmesi. (Yükseklisans Tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
Ezmeci, F., Söylemez, E. T., Akgül, E., Akman, B. (2017). Çocukların yer aldığı reklamların çocuklara ve yetişkinlere verilen mesajlar, roller ve cinsiyete yönelik ayrımcılık unsurları açısından incelenmesi. Galatasaray Üniversitesi İleti-ş-im Dergisi , 26, 247-279.
Gürbüz, S., Şahin, F. (2016). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri (3. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Hair, J.F., Black, W.C., Babin, B.J., Anderson R.E., Tatham, R., L. (2010). Multivariate Data Analysis. United States: Prentice-Hall, Inc.
Hwang, Y., Yum, J.Y., Jeong, S.H. (2018). What components should be ıncluded in advertising literacy education? Effect of component types and the moderating role of age. Journal of Advertising, 47 (4), 347-361.
Hudders, L., Caugberghe, V., Panic, K. (2016). How advertising literacy training affect children's responses to television commercials versus advergames. International Journal Of Advertising , 35 (6), 909-931.
Hudders, L., Pauw, P. D., Cauberghe, V., Panic, K., Zarouali, B., Rozendaal, E. (2017). Shedding new light on how advertising literacy can affect children's processing of embedded advertising formats: A future research agenda. Journal Of Advertising, 46(2), 333-349.
Jans, S.D., Sompel, D.V., Hudders, L., Cauberghe, V. (2017). Advertising targeting young children: An overview of 10 years of research (2006–2016). Internatıonal Journal Of Advertısıng, 38(2), 173-206.
Kalan, Ö.G. (2010). Reklamda çocuğun toplumsal cinsiyet teorisi bağlamında konumlandırılışı: ‘kinder’ reklam filmleri üzerine bir inceleme. İletişim Fakültesi Dergisi , 1 (38), 75-89.
Kalaycı, Ş. (2010). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ankara: Asil Yayıncılık.
Karaca, Y., Pekyaman, A., Güney, H. (2007).Ebeveynlerin televizyon reklam içeriklerinin çocuklar üzerindeki etkilerini etik açıdan algılamalarına yönelik bir araştırma. Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 233-250.
LoDolce, M. E., Harris, J. L., Schwartz, M. B. (2013). Sugar as part of a balanced breakfast? What cereal advertisements teach children about healthy eating. Journal of Health Communication, 18(11), 1293-1309.
Malmelin, N. (2010). What is advertising literacy? Exploring the dimensions of advertising literacy. Journal of Visual Literacy, 29(2), 129-142. McCallum, R.C., Widaman K.F., Zhang s.,Hong, S.(1999). Sample size in factor analysis. Psychological Methods, 4, 84-99
Mittal, M., Daga, A., Chhabra, G., Lilani, J. (2010). Parental perception of the ımpact of television advertisements on children’s buying behavior. IUP Journal of Marketing Management, 9.
Neville, L., Thomas, M., Bauman, A. (2005). Food advertising on Australian television: The extent of children's exposure. Health Promotion International, 20(2), 105-112.
Öner, N. (2008). Türkiye'de Kullanılan Psikolojik Testlerden Örnekler, Bir Başvuru Kaynağı(2. Baskı). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
Papatya, N., Özdemir, Ş. (2012). Hazcı tüketim davranışları ve televizyon programlarını izleme eğilimleri arasındaki ilişki: Süleyman Demirel Üniversitesi öğrencileri üzerine bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26(3-4), 161-183.
Presser, S., Couper, M.P., Lessler, J.T., Martin, E., Martin, J., Rothgeb, J.M., & Singer, E. (2004). Methods for testing and evaluating survey questions, Public Opinion Quarterly, Spring, 68 (1), 109-130.
Richards, J. I., Curran, C. M. (2002). Oracles on “Advertising”: Searching for a definition. Journal of Advertising , 31(2), 63-77.
Rozendaal, E., Lapierre, M. A., Reijmersdal, E. A., Buijzen, M. (2011). Reconsidering advertising literacy as a defense against advertising effects. Media Psychology, 14 (4), 333-354.
Rozendaal, E., Opree, S. J., Buijzen, M. (2016). Development and validation of a survey instrument to measure children's advertising literacy. Media Psychology, 19(1), 72–100.
Strasburger, V. C. (2006). Children, adolescents, and advertising. pediatrics , 118(6), 2563-2569.
Şeker, H., ve Gençdoğan, B. (2014). Psikolojide ve Eğitimde Ölçme Aracı Geliştirme. Ankara: Nobel Yayınları.
Şencan, H. (2005). Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Güvenilirlik ve Geçerlilik. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Şener, A., Yücel, S.(2019). Çocuk tüketici-reklam: Reklam okuryazarlığı bağlamında değerlendirme. Journal of Current Research On Social Siences, 9(4), 245-270.
Velicer, F.V., Fava J.L.(1998). Effects of variable and subject sampling on factor pattern recovery. Psychological Methods, 3(2), 231-251.
Yaman, E. S. (2018). Reklamlarda çocuğun tüketici olarak sosyalleşmesi örneği: Danone sütlü atıştırmalık reklamının göstergebilimsel incelemesi. Halkla İlişkiler ve Reklam Çalışmaları E-Dergisi , 1 (1), 70-83.
Yazıcıoğlu, Y., Erdoğan, S. (2004). SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
Zarouali, B., De Pauw, P., Ponnet, K., Walrave, M., Poels, K., Cougberghe, V., Hudders,L.(2019). Considering children’s advertising literacy from a methodological point of view: Past practices and future recommendations. Journal Of Current Issues & Research İn Advertising, 40(2), 196-213.

International Journal of Social Sciences and Education Research-Cover

Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 2015
Yayıncı: Mahmut DEMİR

Arşiv