Yeni Gelir Vergisi Kanunu Tasarısı Çerçevesinde Ön Vergileme Uygulamasının Vergi Sistemine Etkileri Açısından Değerlendirilmesi
Ön vergilemeyi, vergi doğurucu bir işlemden dolayı ortaya çıkan ödemenin, ileride tahakkuk edecek vergiye mahsuben hak sahibine ödeme yapılmadan vergilendirilmesi olarak tanımlamak mümkündür. Bir vergileme yöntemi ve vergi güvenlik tedbiri olarak ön vergileme; “stopaj, tevkifat, kaynakta kesinti, kesinti” gibi adlarla Türk vergi sisteminde esasen öteden beri uygulanmaktadır. Stopaj uygulamasının, tahsilât kolaylığı, kayıtdışı ile mücadele ve tahsil maliyetlerinin azaltılması açısından olumlu olduğu düşünülmektedir. Öte yandan, gelirin tam olarak kavranması ve adaletli bir vergi sisteminin oluşturulması açısından negatif etkileri olduğu ileri sürülmektedir. Mevcut uygulamada özellikle beyan sisteminden kopuş yönündeki eğilim, stopaj uygulamasını öne çıkarırken; vergilendirmede adalet ve etkinlik noktasında çeşitli sorunlara sebebiyet vermektedir. Gelir üzerinden alınan gelir ve kurumlar vergisini tek bir kanunda toplayan Yeni Gelir Vergisi Kanunu Tasarısı, ön vergilemede bazı değişiklikler getirmektedir. Bu çalışmada yeni Gelir Vergisi Kanunu Tasarısının ön vergileme uygulaması konusundaki düzenlemeleri, mevcut mevzuat ile mukayeseli şekilde değerlendirilecek, sorunlar ve çözüm önerileri ele alınacaktır.
Anahtar Kelimeler:
Ön vergileme, Stopaj, Yeni Gelir Vergisi Kanunu Tasarısı, Vergi Tahsil Yöntemleri, Vergilendirmede Adalet
The Evaluation Of Pre-Taxation Practice In Terms Of The Effects To Tax System Within The Frame Of The New Income Tax Draft Law
It is possible to define pre-taxation, as taxing the payment that arises because of taxable transactions before payment to the owner, on account of the tax that will accrue in the future. In fact, pre-taxation has been applied in Turkish tax system all along with the names such as “stoppage, withholding, deduction at source, deduction” as a taxation method and tax security measure. It is thought that stoppage is possitive for the ease of collection, combating with unrecorded and reducing the cost of collection. On the other hand, it is claimed that it has negative effects in terms of including income completely and the creation of a fair tax system. In legacy application, especially, the trend to leave from declaration system puts forward the stoppage practice but at the same time it causes various problems about equity and effectiveness in taxation. The New Income Tax Draft Law that collects the income tax and corporation tax in a single law as taxes on income, makes some changes at pre-taxation. In this study, the regulations of the New Income Tax Draft Law about the application of pre-taxation will be evaluated comparatively with the existing legislation, the problems and solution proposals will be discussed.
Keywords:
Pre-taxation, Stoppage, The New Income Tax Draft Law, Methods of Tax Collection, Equity in Taxation,
___
- Acar, Mustafa Gürhan (2003). “Osmanlı ile Türkiye Cumhuriyeti Vergi Sisteminin Karşılaştırması”, http://www.vergidunyasi.com.tr, E.T. 21.01.2016.
- Ahin, Orkun & Büyükkurt, Abdullah İbrahim (2007). “Gelir Vergisinin Ortaya Çıkışı ve Türkiye’de Gelir Vergisine Geçiş Döneminde Yaşanan Tartışmalar”, http://www.academia.edu, E.T. 18.01.2016.
- Biyan, Özgür & Yılmaz, Güneş (2012); “Ücretlerin Vergilendirilmesine İlişkin Karşılaştırmalı Bir Öneri: Beyanname Yükümlülüğü”, Maliye Dergisi, Sayı 162, Ocak-Haziran, s. 184-218.
- Bulutoğlu, Kenan (2004); Türk Vergi Sistemi. 8. Baskı, Batı Türkeli Yayıncılık, İstanbul. Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü, http://www.bumko.gov.tr/TR,4534/merkezi-yonetim-butce-gelirleri-2006-2014.html, E.T. 27.01.2016.
- Doğrusöz, A. Bumin (1992); Kaynakta Vergileme “Stopaj”, SMMMO Yayınları, İstanbul.
- Ekinci, Ahmet Celaleddin (2014); “Kaynakta Vergilendirme Uygulamasının Vergi Yapısına Etkisi”, Vergi Raporu, Sayı:179, Ağustos, s. 29-53.
- Erginay, Akif (1998); Vergi Hukuku, 16. B. Savaş Yayınları, Ankara.
- Geçici Vergi Beyannamesi, http://www.muhasebedersleri.com, E.T. 28.05.2016.
- Gelir Vergisi Kanunu Tasarısı Hakkında Genel Değerlendirme, http://www.turmob.org.tr, E.T. 24.05.2016.
- Gelir Vergisi Tarifesi 2016, Gelir İdaresi Başkanlığı, http://www.gib.gov.tr, E.T. 24.05.2016.
- http://osmanlicaturkce.net; E.T. 15.01.2016.
- http://www.asmmmo.org.tr, E.T. 15.01.2016.
- http://www.etimolojiturkce.com/kelime/stopaj, E.T. 12.11.2015.
- Kutadgu, Mükib Cevdet (2012); “Türk Gelir Vergisi Sisteminde Menkul Sermaye İradları Stopajı ve Tatbikatı.” Maliye Araştırma Merkezi Konferansları 4.
- Küsmenoğlu, İlham (2010); Cumhuriyet Dönemi Vergi Tarihi, 1. Cilt, Oluş Yayıncılık, 2010.
- Mutlu, Ahmet (2009); Tanzimattan Günümüze Türkiye’de Vergileme Zihniyetinin Gelişimi, T.C. Maliye Bakanlığı Strateji
- Geliştirme Başkanlığı Yayın No:2009/390, Ankara, http://www.sgb.gov.tr, E.T. 21.01.2016.
- Neumark, Fritz (1975); Vergi Politikası, Filiz Kitabevi, İstanbul.
- Neumark, Fritz (1946); Türkiye’de ve Yabancı Memleketlerde Gelir Vergisi Teori-Tarihçe-Pratik, İstanbul.
- Oktar, Ateş (2006); Vergi Hukuku. 2. B. Türkmen Kitabevi, İstanbul.
- Oktar, S. Ateş (1997); “ Vergi Usul Hukukunda Vergi Kesenlerin Sorumluluğu ve Müteselsil Sorumluluk Üzerine Düşünceler”, Sayıştay Dergisi, Sayı 25, Nisan-Haziran, s. 63-105.
- Oktar, S. Ateş- Şanver, Cahit (2013); “Gelir Üzerinden Alınan Vergilerde Vergi Güvenlik Önlemleri ve Mükelleflerin Ba-Bs Bildirimlerine Bakışı Araştırması”, Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, Yıl:1, Cilt:1, Sayı:3, s. 1-23.
- Öz, Ersan (2013); Yeni Gelir Vergisi Tasarısı Üzerine Genel Değerlendirmeler, http://www.ersanoz.com/paylasim/gelir-vergisi-tasarisi-elestiri.pdf, s. 1-155, E.T. 18.01.2016.
- Seviğ, Veysi (2007); “Stopaj Yoluyla Vergilendirme”, 02.06.2007, http://www.referansgazetesi.com/haber.aspx?HBR_KOD=69644&ForArsiv=1, E.T. 14.11.2015.
- Şenyüz, Doğan (2000); Türk Vergi Sistemi, 6. B., Ezgi Kitabevi, Bursa.
- Tuncer, Selahattin (1984); Vergi Uygulamalar, Okan Yayıncılık, İstanbul.
- Turut, Şenol (2009); “Yıl İçinde Kesinti Yoluyla Ödenen Vergilerin (Stopaj) İadesinde Yaşanan Sorunlar”, Mali Çözüm Dergisi, Sayı 95, s. 35-56.
- Türk Dil Kurumu, Büyük Türkçe Sözlük, http://www.tdk.gov.tr, E.T. 02.12.2015.
- Yeni Gelir Vergisi Kanunu Tasarısı, http://www.maliye.gov.tr, .E.T. 15.01.2016.
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2016
- Yayıncı: Adnan GERÇEK
Sayıdaki Diğer Makaleler
Haberleşme Vergisinin Vergi Adaleti Açısından Değerlendirilmesi ve Çözüm Önerileri
Borç Krizleri veya Borç Kerizleri (!)
Küreselleşme, Vergi Rekabeti ve Türkiye’de Vergi Yükü
Güneş ÇETİN GERGER, Adnan GERÇEK
Fevzi Rıfat ORTAÇ, Hilmi ÜNSAL, Elif YILMAZ
Yargı Kararları Işığında Vergi İncelemesinde Yükümlü Haklarının İhlâline İlişkin Tespitler