Türkiye’de Kamu Eğitim Harcamalarının PISA Göstergeleri Bağlamında Etkinliğinin Değerlendirilmesi

Kamu kesiminde yapılan harcamalar ile yalnızca kamusal ihtiyaçların karşılanması yeterli değildir. Aynı zamanda belirlenen öncelikler ve amaçlar doğrultusunda harcamalar ile belirli sonuçlara ulaşılıp ulaşılmadığının da değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu değerlendirme etkinlik kavramı ile ifade edilmektedir. İlk olarak özel sektörde kullanılan, ardından da kamu mali yönetimine uyarlanan kavram, kamu kesiminde kaynak kullanımı açısından önem kazanmıştır. Bu çalışma ile hizmetlerin sınıflandırılmasından yola çıkılarak Türkiye’de eğitim hizmetlerine ayrılan kaynakların ülkenin eğitim kalitesini iyileştirip iyileştirmediğinin uluslararası düzeyde geçerli olan PISA raporları aracılığıyla değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. PISA (Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı) araştırması, öğrencilerin okulda edindikleri bilgileri gündelik yaşamda kullanabilme becerilerini ölçmekte ve ülkelerin fen okuryazarlığı, okuma becerileri ve matematik alanlarındaki başarı durumlarını karşılaştırmalı olarak sunmaktadır. PISA araştırması Türkiye’de 2003 yılından itibaren yapılmaktadır. Ancak çalışma kapsamında analitik bütçe sınıflandırması ile uyumlu olması açısından 2006 yılı ve sonrasında yayımlanan raporlar ele alınmaktadır. Bu süreçte eğitim harcamalarının arttığı, ancak PISA raporlarında yer alan bilgiler doğrultusunda, eğitim kalitesinde aynı yönde iyileşmenin sağlanamadığı ve dalgalı bir seyir izlendiği anlaşılmıştır.

An Assessment of the Effectiveness of Public Education Expenditures in terms of PISA Indicators in Turkey

It is not only sufficient to meet the public needs with the expenditures realised in the public sector. Also, it is necessary to evaluate whether certain results are achieved with the expenditures in line with the priorities and objectives determined. This evaluation is expressed by the concept of effectiveness. The concept, which was firstly used in the private sector and then adapted to public fiscal management, has gained importance in terms of resource use in the public sector. This paper is aimed to evaluate whether the quality of education of the country is improved via the PISA evaluation reports prevailed at the international level by considering the functional classification on resources allocated to education in Turkey. The PISA study measures the students' ability to use the knowledge acquired in school in daily life and presents their comparative status in science, reading and mathematics. PISA survey has carried out in Turkey since 2003. However, in the context of the study, the reports published in 2006 and beyond are considered to comply with the analytical budget classification. Within that period, public education expenditures increased in Turkey. However, it can be stated that the quality of education cannot be improved in the same direction and a fluctuating course is observed in accordance with the information in PISA reports.

___

  • Akdoğan, A. (2014). Kamu Maliyesi, 16. Baskı, Ankara: Gazi Kitabevi.
  • Akyel, R. ve Köse, H. Ö. (2010). “Kamu Yönetiminde Etkinlik Arayışı: Etkin Kamu Yönetimi İçin Etkin Denetimin Gerekliliği”, Türk İdare Dergisi, Sayı: 466, ss. 9-45.
  • Allen, R. and Tommasi, D. (2001). Managing Public Expenditure: A Reference Book For Transition Countries, OECD.
  • Anıl, D., Özer Özkan, Y. ve Demir, E. (2015). PISA 2012 Araştırması Ulusal Nihai Rapor, T.C. Milli Eğitim Bakanlığı, Ankara.
  • Bulutoğlu, K. (2003). Kamu Ekonomisine Giriş, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
  • Burkhead, J.. (1962). Government Budgeting, Fourth Printing, John Wiley & Sons Inc., London.
  • Curristine, T., Lonti, Z. and Joumard, I. (2007). “Improving Public Sector Efficiency: Challenges and Opportunities”, OECD Journal on Budgeting, Volume: 7, No: 1, pp. 1-41.
  • Çetinkaya, Ö. (2018), “Türkiye’de Uygulanan Bütçe Sistemleri ve Sistem Macerasının Değerlendirilmesi”, Editör: Ö. Çetinkaya ve A. Gerçek içinde, Prof. Dr. Nihat Edizdoğan’a Armağan içinde, Ekin Kitabevi, Bursa, ss. 43-68.
  • Devlet Planlama Teşkılatı (DPT). (2000). Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı: Kamu Mali Yönetiminin Yeniden Yapılandırılması ve Mali Saydamlık Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara, http://www.sp.gov.tr/upload/xSpKutuphane/files/S1oOm+oik535.pdf, (Erişim Tarihi: 01.07.2019).
  • Demirbaş, T. ve Çetinkaya, Ö. (2018) Kamu Mali Yönetiminde Kontrol ve Denetim, Ekin Yayınevi, Bursa.
  • Dicle, İ. A. (1973). Kamu Yönetiminde Planlama-Programlama-Bütçeleme Sistemi (PPBS), Ankara.
  • Djurovic-Todorovic, J. and Djordjevic, M. (2009. “The Importance of Public Expenditure Management In Modern Budget Systems”, Facta Universitatis Series: Economics and Organization, Vol: 6, No: 3, pp. 281-294.
  • Edizdoğan, N., Çetinkaya, Ö., Gümüş, E., (2016). Kamu Maliyesi, 7. Baskı, Ekin Yayınevi, Bursa.
  • Edizdoğan, N. ve Çetinkaya, Ö. (2017). Kamu Bütçesi, 8. Baskı, Ekin Yayınevi, Bursa.
  • Erdem, M., Şenyüz, D. ve Tatlıoğlu, İ. (2017). Kamu Maliyesi, 14. Baskı, Ekin Yayınevi, Bursa.
  • Göküş, M. (2011). Kamu Hizmeti: Kuram, Politika ve Uygulama, Çizgi Yayınevi, Konya.
  • Hanushek, E. A. ve Wobman, L. (2010). “Education and Economic Growth”, International Encyclopedia of Education, Vol: 2, pp. 245-252.
  • Kerimoğlu, B. (2006). “Yerel Yönetimlerde Muhasebe, Raporlama ve Hesap Verebilirlik”, Derleyen: A. Güner ve S. Yılmaz içinde, Mali Yerelleşme: Teori ve Uygulama Üzerine Yazılar, Güncel Yayıncılık, İstanbul, ss. 223-246.
  • Kuyucak, H. Atıf. (1952). Bütçe, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Yayını, No: 60, İstanbul.
  • Mutluer, M. K., Öner, E. ve Kesik, A. (2011). Bütçe Hukuku, 3. Baskı, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
  • OECD. (2007). Performance Budgeting in OECD Countries, file:///C:/Users/DELL/Desktop/OECD_Performance_Countries.pdf, (Erişim Tarihi: 02.07.2019).
  • OECD. (2018). PISA 2015 Results in Focus, https://www.oecd.org/pisa/pisa-2015-results-in-focus.pdf, (Erişim Tarihi: 02.07.2019).
  • Özgürlük, B., Ozarkan, H. B., Arıcı, Ö. ve Taş, U. E. (2016). PISA 2015 Ulusal Raporu, T.C. Milli Eğitim Bakanlığı, Ankara.
  • Öztürk, İ. (2001). “The Role of Education In Economic Development: Theoretical Perspective”, Journal of Rural Development and Administration, Volume: XXXIII, No: 1, pp. 39-47.
  • Salgür, S. A. (2013). “The Importance of Education in Economic Growth”, Manager, No: 18, pp. 47-52.
  • Taş, U. E., Arıcı, Ö., Ozarkan, H. B. ve Özgürlük, B. (2016). PISA Ulusal Rapor, T.C. Milli Eğitim Bakanlığı, Ankara.
  • Taş, U. ve Yenilmez, F. (2008). “Türkiye’de Eğitimin Kalkınma Üzerindeki Rolü ve Eğitim Yatırımlarının Geri Dönüş Oranı”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 9, Sayı: 1, ss. 155-186.
  • T.C. Milli Eğitim Bakanlığı. (2010a). PISA 2006 Ulusal Nihai Rapor, http://pisa.meb.gov.tr/?page_id=22, (Erişim Tarihi: 01.06.2019), Ankara.
  • T.C. Milli Eğitim Bakanlığı. (2010b). PISA 2009 Ulusal Ön Raporu, http://pisa.meb.gov.tr/?page_id=22, (Erişim Tarihi: 01.06.2019), Ankara.
  • T.C. Milli Eğitim Bakanlığı. (2016). PISA 2015 Ulusal Raporu, http://pisa.meb.gov.tr/?page_id=22, (Erişim Tarihi: 01.06.2019), Ankara.
  • T.C. Milli Eğitim Bakanlığı. (2017). Akademik Becerilerin İzlenmesi ve Değerlendirilmesi: 8. Sınıflar Raporu, https://odsgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_11/30114819_iY-web-v6.pdf, (Erişim Tarihi: 08.07.2019), Ankara.
  • T.C. Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü, Analitik Bütçe Sınıflandırması Eğitim El Kitabı, 3. Baskı, Ankara, Mayıs 2004.
  • Yıldırım, Ahmet ve Özgürlük, Barış. (2019), Akademik Becerilerin İzlenmesi ve Değerlendirilmesi: 8. Sınıflar Özet Rapor, T.C. Milli Eğitim Bakanlığı, Ankara.
  • 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu (KMYKK), RG: 24.12.2003 / 25326.