Fatma Anıl ÖZTOP, Amila JAGANJAC, Ertan EFEGİL

Barışın Sosyal İnşasında Eğitim: Sırbistan’daki Tarih Ders Kitapları Üzerinden Bir Değerlendirme

Eğitimin barış inşasının önemli bir parçası olması, bu çalışmanın çıkış noktasını oluşturmaktadır. Bu noktadan hareketle, mevcut çalışmanın araştırma konusu, barış inşasında eğitimin rolüdür. Tarihsel olayların anlatımında, ders kitaplarının kritik birer referans kaynağı olduğu düşüncesinden hareketle, barış inşasında eğitimin rolünün ele alındığı bu çalışmanın odak noktası, tarih ders kitaplarıdır. Barış inşasında, tarih kitaplarının önemli bir yer tutmasının temel noktası ise, öğrencilerin algılarının ve tutumlarının belirlenmesi ile kimliklerinin oluşumunda önemli rol oynamasından ileri gelmektedir Buna göre, bu çalışma barış inşasında eğitimin rolünü, Sırbistan’a ilişkin yedi farklı tarih ders kitabı üzerinden karma yöntem çerçevesinde incelemektedir. Bu noktada mevcut çalışmanın temel iddiası, karşılıklı hoşgörüyü teşvik etmeyen eğitim anlayışının barışın sosyal inşasına olumsuz yönde katkı sağlayacağıdır. Bu çalışmanın önemi ise, kapsayıcı bir eğitim yaklaşımının gruplar arasında uzlaşıyı sağlama potansiyeline sahip olmasından ileri gelmektedir. Dolayısıyla, çalışmanın amacı, barış çalışmalarında eğitimin önemine dikkat çekmektir. Ulusal tarih anlatımına ilişkin örneklerden elde edilen veriler incelendiğinde, çatışma odaklı içeriğin oluşturduğu kısım her kitapta farklı oranlarda görülmektedir. Ayrıca, dönemsel anlatımlarda da farklılığın olduğu tespit edilmiştir. Analizde ortaya çıkan bulgular eğitimin doğrudan çatışmaya neden olmadığı, ancak çatışmanın oluşumunda rol oynadığı yönündedir. Dolayısıyla, eğitim vasıtasıyla topluma nasıl mesajların aktarıldığı oldukça önemlidir. Buna göre, tek taraflı anlatımlar, gruplar arası farklılıkların daha da hissedilmesine olanak sağlarken, “öteki” algısının sınırları daha da keskinleşmekte ve bu sayede şiddet normalleştirilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

barış inşası, çatışma, eğitim, Sırbistan

Educating in Peace-building: An Assessments on History Textbooks in Serbia

The starting point of this work is that education is an essential part of peace-building. The research problem of the present study is the role of education in peace-building. While based on the idea that textbooks are critical sources of reference in the narration of historical events; the focal point of this study, which deals with the role of education in peace-building, is history textbooks. From this point, the main argument of the present study is that the education concept, which does not promote mutual tolerance, will contribute negatively to the social building of peace The main point that history books have an important in peace-building is that it has a critical role in determining students' perceptions and attitudes and in the formation of their identities. According to the mixed-method pattern analysis of seven different history textbooks in Serbia, this study examines the role of education in peace-building. The importance of this study results from that an inclusive education approach has the potential to provide consensus between groups. Thus, the present study aims to draw attention to the importance of education in peace studies. Considering the data obtained from the examples of national historical narration, the part, in which conflict-focused content, has been appeared at different rates in each book. Besides, it has been determined that there is a difference in periodic expressions. According to the findings revealed in the analysis, it is clear that education will not cause direct conflict, however, it plays a role in the formation of conflict. Therefore, it is very important how messages are transmitted to society through education. Accordingly, while one-sided narratives allow the differences between groups to be felt more, the limits of the perception of the “other” become sharper, and thus violence is normalized.

Keywords:

peace-building, conflict, education, Serbia,

PDF

___

BUSH, Kenneth D. ve Diana Saltarelli (2000). The Two Faces of Education in Ethnic Conflict Towards a Peacebuilding Education for Children, Siena, UNICEF.
KOROSTELİNA, Karina V. (2013). ‘’Peace Education and Joint History Textbook Projects’’, (der.) Karina V. Korostelina, ve Simone Lassig, History Education and Post-Conflict Reconciliation: Reconsidering Joint Textbook Projects, New York, Routledge, 19-25.
PINGEL, Falk (2010). UNESCO Guidebook on Textbook Research and Textbook Revision, Paris/Braunschweig, UNESCO.
SECRETARY-GENERAL (11 Hazıran 2009). Report of the Secretary-General on peacebuilding in the immediate aftermath of conflict, General Assembly UN.
SMITH, Alan (2010). The hidden crisis: Armed conflict and education. The Influence of Education on Conflict and Peace Building, paper commissioned for the EFA Global Monitoring Report 2011, UNESCO.
SMITH, Alan ve Tony Vaux (2003). Education, Conflict, and International Development, London, Department of International Development.
ULAĞLI, Serhat (2018). ''Öteki''nin Bilimine Giriş-İmgebilim, İstanbul, Motto Yayınları.
UNESCO (2011). The hidden crisis: Armed conflict and education, EFA Global Monitoring Report, Paris, UNESCO.
UNESCO-IIEP (2010). Guidebook for planning education in emergencies and reconstruction. Paris, International Institute for Educational Planning.
VOLKAN, Vamık D. (2005), Körü Körüne İnanç: Kriz ve Terör Dönemlerinde Geniş Gruplar ve Liderleri, (çev.) Özgür Karaçam, İstanbul, Okuyan Us.
WILLIAMS, Randria ve Vonzell Agosto (2012). ‘’Missing and Shrinking Voices: A Critical Analysis of the Florida Textbook Adoption Policy’’, (der.) Heather Hickman ve Brad J. Porﬁlio, The New Politics of the Textbook: Critical Analysis in the Core Content Areas, Rotterdam, Sense Publishers, 17-40.
ВАЈАГИЋ, Предраг M. ve Ненад Стошић (2017). Историја 8: уџбеник за осми разред основне школе, Београд: Klett.
ЂУРИЋ, Ђорђе ve Момчило Павловић (2010). Историја: за трећи разред гимназије природно-математичког смера и четврти разред гимназије општег и друштвено-језицког смера, Београд: Завод за уџбенике.
Закон о уџбеницима (2015). Службени гласник РС, бр. 68/2015
ЉУШИЋ, Радош ve Љубодраг Димић (2016). Историја за трећи разред гимназије природно-математичког смера и четврти разред гимназије општег и друштвено-језичког смера, Београд: Фреска.
ОМРЧЕН, Милица ve Невена Грбовић (2014). Историја-уџбеник за осми разред основне школе, Београд: Едука.
ПАВЛОВИЋ, Зоран ve Јово Боснић (2016). Мозаик прошлости 8-уџбеник историје за осми разред основне школе, Београд: Бигз.
РАДОЈЕВИЋ, Мира (2017). Историја IV-уџбеник за трећи разред гимназије природно-математичког смера, четврти разред гимназије друштвено-језичког смера и општег типа и четврти разред средње стручне школе за образовне профиле правни техничар и биротехничар, Београд: Klett.
СВИЛАР ДУЈКОВИЋ, Дуња ve Горан Дујковић (2013). Историја за осми разред основне школе, Београд: Едука.