CİHAN HÂKİMİYETİNİ MOSKOFLARA ÖĞÜTLEYEN DELİ PETRO’NUN VASİYETNAMESİ ve ERMENİSTAN DEVLETİNİN KURULMASINDA ETKİSİ
Rusların, Kafkaslar ve Boğazları ele geçirme emelleri bir buçuk asırdır devam etmektedir. Bu fikri ortaya atan ise cihan hâkimiyetini Moskoflara uygun gören ‘deli’ lakaplı Petro’dur. Deli Petro bizzat kendisinin yazdığı vasiyetnamesinde yolu da göstermiştir. Bu bağlamda Kafkaslar’da bağımsız bir Ermeni devleti kurmak için heveslenen Ruslar, “Deli Petro vasiyetnamesi” ışığında özellikle 1905–1907 yıllarında Türklere karşı geniş çaplı siyasi ve kanlı eylemler gerçekleştirmişlerdir. Bu eylemler neticesinde 1918’lere geldiğinde Türk topraklarında bir “Bağımsız Ermenistan Devleti” kurulmuş oldu.
Anahtar Kelimeler:
Vasiyetname, Deli Petro, Boğazlar, Ermeni, Rus Çarı
THE TESTAMENT OF İNSANE PETER ADVİSED THE RUSSİONS TO GOVERN THE UNVERSE AND IMPACT OF THE ESTABLİSHMENT THE STATE OF ARMENİA
Russians ambitions that for seize the Caucasus and the Straits has been continuing for one and a half century. Petro as nicknamed “Mad”, suggested this idea who considered world domination for Moscow. “Mad” Petro showed the way in his holographic will that written by himself in person. In this context, Russians who aspired to establish an independent Armenian state in the Caucasus, carried out the large-scale political and bloody actions against the Turks especially in the years of 1905-1907 in the light of "Mad" Petro’s testament. As a result of these actions when was 1918, "State of Independent Armenia" was established in Turkish territory.
Keywords:
Testament, İnsane Peter, The Straits Armenian, Russian Czar,
___
- AŞURBEYLİ, Sara (1988), Bakı Şeherinin Tarixi, Bakı.
- CAVADOV, G (2000), Azerbaycan’ın Azsayılı Halkları ve Milli Azlıkları, Bakı.
- EFENDİYEV, Emin (1993), “Muasir Rus Ziyalıları Azerbaycan-Ermenistan Münaqişesi Haqqında”, Elturan Jurnalı, Bakı.
- GAILLARD, Gaston (2003), Türk-Ermeni Sorunu (Les Turcs-I’ Evrope), İzmir.
- QASIMOV, Musa (2000), Birinci Dünya Muharebesi İllerinde Böyük Dövletlerin Azerbaycan Siyaseti, Bakı.
- QEYBULLAYEV, Qıyaseddin (1992), Kadim Türkler ve Ermenistan, Azerbaycan Devlet Neşriyatı, Bakı.
- İSMAYILOV, Xegani (2002), Azeri Soyqırımı, Bakı.
- KRAVJİN, G. V. (2007), “Büyük Sovyet Ansiklopedisinde Ermeni Sorunu”, Tarihten Güncelliğe Ermeni Sorunu, Tahliller-Belgeler-Kararlar, İstanbul.
- MÜFTÜOĞLU, Mustafa (1978), Yalan Söyleyen Tarih Utansın, İstanbul.
- MUSTAFAYEV, Beşir (2009), Ermenilerin Kuzey Azerbaycan’daki Faaliyetleri (1905–1920), Basılmamış Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü, İzmir.
- MUSTAFAYEV, Beşir (2011), Ermenilerin İran ve Kafkasya Coğrafyasında Dış Güçlerle İlişkileri (1915–1920), Akademik Araştırmalar Dergisi, Kasım 2011-Ocak 2012, yıl 13, sayı 51, İstanbul.
- MUSTAFAYEV, Beşir (2012), “Kafkaslarda Müslüman-Türk Soykırımı–1905–1920”, Ege Üniversitesi Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, cilt. 12, sayı. 1, İzmir.
- NECEF, Ekber N. (2000), “Kafkasya’ya Rus Göçleri”, Rey Dergisi, Ocak-Şubat-Mart, Ankara.
- SADULLAH Ahmet Mustafa (1970), Türklere Karşı Rus Vahşeti, İstanbul.
- SWIETOCHOWSKİ, Tadeusz (1988), Müslüman Cemaatten Ulusal Kimliğe Rus Azerbaycan’ı 1905–1920, İstanbul. URAS, Esat (1987), Tarihte Ermeniler ve Ermeni Meselesi, İstanbul.
- VELİÇKO, Vasili L. (1990), Kafkaz, Russkoye Delo i Mejduplemenniye Voprosi, ( Rus İşi ve Kabileler Arası Sorunlar), Bakı.
- Azerbaycan Qazeti, Bakı. 27 Mart 1998.
- Birinci Pyotor’un Vasiyetnamesi (1725–1726), (Kendi Elyazmasından), Elturan Jurnalı, Azerbaycan İlimler Akademisi Milli Münasebetler Enstitüsü (Nationalnıe Voprosı), No: 1–3, Bakı. 1993.
- RFDTA (Rusya Federasyonu Devlet Tarih Arşivi), Fond. 821, List. 7, Delo. 220. Ermenilerin Hayal Ettikleri “Büyük Ermenistan” Toprakları Çar Vasiyetnamesi Doğrultusunda Ermenilere Göre “Büyük Ermenistan” Haritası (1800–1917)
- ISSN: 2146-1961
- Başlangıç: 2015
- Yayıncı: Kadir ULUSOY
Sayıdaki Diğer Makaleler
BEDEN EĞİTİMİ DERSİ ÖĞRENCİ DEĞER YÖNELİMİ ÖLÇME ARACININ GELİŞTİRİLMESİ
RUSYA’NIN SİYASAL PARTİLERİ VE MİLLİYETÇİLİK GÖRÜŞLERİ
İLKÖĞRETİM İKİNCİ KADEME ÖĞRENCİLERİNİN KİTAP OKUMA ALIŞKANLIKLARI VE OKUMAYA İLİŞKİN TUTUMLARI
Adem İŞCAN, İsmail Baha ARIKAN, Menşure Alkiş KÜÇÜKAYDIN