Abdullah Zübeyr AKMAN

315319

TÜRKİYE’DEKİ “TEKNOSTRES” KONUSUNDA YAPILAN ÇALIŞMALARA YÖNELİK SİSTEMATİK BİR İNCELEME

Yaşanan dijitalleşme ve dijital dönüşüm süreçlerinin modern ekonomilerde çalışanlar üzerinde çeşitli sonuçları vardır. Bu sonuçlar bireysel olabileceği gibi örgütsel de olabilmektedir. Özellikle gelişen bilgi ve iletişim teknolojilerinin çalışanlar üzerinde birçok etkisi bulunmaktadır. Bu etkilerden bir de “teknostres” olarak bilinmektedir. Teknostres, dijital teknolojilere bağlı olarak ortaya çıkan stres, endişe ve korkunun bir ifadesidir. Özellikle dijital teknolojilerin iş yerinde bir stres oluşturduğu yapılan çalışmalar sonucunda ortaya çıkmıştır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de gerçekleştirilen teknostres konulu “lisansüstü tez” ve “makale” çalışmalarının kapsamının ortaya konularak çalışmaların analizlerinin ve bilimsel olarak haritasının çıkarılması amaçlanmıştır. Çalışmada yöntem olarak sistematik inceleme yönteminden yararlanılmıştır. Bu kapsamda ulusal literatürdeki YÖKTEZ ve DergiPark veri tabanlarında taramalar gerçekleştirilmiş ve toplamda 32 lisansüstü tez ve 24 makale çalışmasına ulaşılarak değerlendirmeye alınmıştır. Sonuç olarak konuyla ilgili en çok çalışma gerçekleştiren üniversite ve dergi, en çok kullanılan ölçekler gibi bazı önemli sonuçlara ulaşılmış ve teknostres konusunun 2017 yılından itibaren sıklıkla çalışıldığı ve teknolojiye bağlı olarak çalışan sayısı arttıkça teknostres düzeylerinin de arttığı sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca bu çalışma sonucunda teknostres konulu çalışmalar incelenerek başka araştırmacılar tarafından konuyla alakalı yapılacak çalışmalara yön gösterilmesi amaçlanmıştır.
Anahtar Kelimeler:

Stres, Teknostres, Tez, Makale, Sistematik İnceleme

A SYSTEMATIC REVIEW OF STUDIES ON "TECHNOSTRESS" IN TÜRKİYE

Digitalization and digital transformation processes have various consequences for employees in modern economies. These consequences can be individual or organizational. Especially developing information and communication technologies have many effects on employees. One of these effects is known as “technostress”. Technostress is an expression of stress, anxiety and fear that arise due to digital technologies. The aim of this study is to reveal the scope of “postgraduate thesis” and “article” studies on technostress carried out in Turkey and to analyse and scientifically map the studies. Systematic review method was utilized as a method in the study. In this context, searches were made in YÖKTEZ and DergiPark databases in the national literature and a total of 32 postgraduate theses and 24 articles were reached and evaluated. As a result, some important results such as the university and journal that conducted the most studies on the subject, the most used scales were reached, and it was concluded that the subject of technostress has been frequently studied since 2017 and that technostress levels increase as the number of employees increases depending on technology. In addition, as a result of this study, it was aimed to guide the studies to be conducted by other researchers on the subject by examining the studies on technostress.
Keywords:

Stress, Technostress, Thesis, Article, Systematic Review,

PDF

___

  • Ahn, E., & Kang, H. (2018). Introduction to systematic review and meta-analysis. Korean Journal of Anesthesiology, 71(2), 103-112.
  • Akınoğlu, H. F. G. (1993). Teknostres. Türk Kütüphaneciliği Konferansı, 7(3), 159-173.
  • Alam, M. A. (2016). Techno-stress and productivity: Survey evidence from the aviation industry. Journal of Air Transport Management, 50, 62-70.
  • Apulu, I. ve Latham, A. (2011). An evaluation of the impact of information and communication technologies: two case study examples. International Business Research, 4(3), 3-9.
  • Arnetz, B. B. ve Wiholm, C. (1997). Technological stress: Psychophysiological symptoms in modern offices. Journal of Psychosomatic Research, 43(1), 35-42.
  • Ayyagari, P. ve Sindelar, J.L. (2010). The Impact of job stress on smoking and quitting: Evidence from the HRS. The B.E. Journal of Economic Analysis & Policy, 10(1), 1-36.
  • Ayyagari, R., Grover, V., & Purvis, R. (2011). Technostress: Technological antecedents and implications. MIS Quarterly, 35(4), 831-858.
  • Bhattacharya, M., Wamba, S. F., & Kamdjoug, J. R. K. (2019). Exploring the determinants of ERP adoption intention: The case of ERP-enabled emergency service. International Journal of Technology Diffusion (IJTD), 10(4), 58-76.
  • Bahamondes-Rosado, M. E., Cerdá-Suárez, L. M., Dodero Ortiz de Zevallos, G. F., & Espinosa-Cristia, J. F. (2023). Technostress at work during the COVID-19 lockdown phase (2020–2021): A systematic review of the literature. Frontiers in Psychology, 14, 1-12.
  • Berger, M., Schäfer, R., Schmidt, M., Regal, C., & Gimpel, H. (2023). How to prevent technostress at the digital workplace: A delphi study. Journal of Business Economics, 1-63.
  • Borle, P., Reichel, K., Niebuhr, F., & Voelter-Mahlknecht, S. (2021). How are techno-stressors associated with mental health and work outcomes? A systematic review of occupational exposure to information and communication technologies within the technostress model. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(16), 1-19.
  • Brivio, E., Gaudioso, F., Vergine, I., Mirizzi, C. R., Reina, C., Stellari, A., & Galimberti, C. (2018). Preventing technostress through positive technology. Frontiers in psychology, 9, 1-5.
  • Brod, C. (1984). Technostress: The human cost of the computer revolution. London: AddisonWesley. Brillhart, P. (2004). Technostress in the workplace: managing stress in the electronic workplace. J Am Acad Bus Camb, 5, 302-307.
  • Brynjolfsson, E. ve McAfee, A. (2014). The second machine age: Work, progress, and prosperity in a time of brilliant technologies. WW Norton & Company.
  • Cataldo, A., Bravo, N., Araya, P., & Ormeño, V. (2023). Why university students are technostressed with remote classes: study-family conflict, satisfaction with university life, and academic performance. Telematics and Informatics, 80, 1-11.
  • Chen, M., Sinha, A., Hu, K., & Shah, M.I. (2021). Impact of technological innovation on energy efficiency in industry 4.0 era: Moderation of shadow economy in sustainable development. Technological Forecasting and Social Change, 164, 1-10.
  • Chiappetta, M. (2017). The technostress: Definition, symptoms and risk prevention. Senses and Sciences, 4(1), 1-4.
  • Çini, M. A., Erdirençelebi, M. & Akman, A. Z. (2023). The effect of organisation employees' perspective on digital transformation on their technostress levels and performance: The public institutions example. Central European Business Review, 12(4), 1-25.
  • Çoklar, A.N., Efilti, E., Şahin, Y.L., & Akçay, A. (2016). “Determining the reasons of technostress experienced by teachers: A qualitative study”. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry, 7(2), 71-96.
  • Dahabiyeh, L., Najjar, M. S., & Wang, G. (2022). Online teaching during COVID-19 crisis: The role of technostress and emotional dissonance on online teaching exhaustion and teaching staff productivity. The International Journal of Information and Learning Technology, 39(2), 97-121.
  • Dragano, N. ve Lunau, T. (2020). Technostress at work and mental health: Concepts and research results. Current Opinion in Psychiatry, 33(4), 407-413.
  • Erirençelebi, M., ve Ertürk, E. (2021). Türkiye'de “Nepotizm” konusunda hazırlanan çalışmalara yönelik bir inceleme. “İş, Güc” Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 23(1), 49-68.
  • Eurostat (2021). ICT Specialists in Employment, (https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=ICT_specialists_in_employment#Relative_share_of_ICT_specialists_in_the_total_workforce, Erişim tarihi: 14.05.2023).
  • Gül, N. (2022). Teknostresin tükenmişlik üzerindeki etkisinde bilinçli farkındalığın aracılık rolü: Banka çalışanları üzerine bir araştırma. Alanya Akademik Bakış Dergisi, 6(3), 2747-2762.
  • Hsiao, K. L., Shu, Y., & Huang, T. C. (2017). Exploring the effect of compulsive social app usage on technostress and academic performance: Perspectives from personality traits. Telematics and Informatics, 34(2), 679-690.
  • Karaçam, Z. (2013). Sistematik derleme metodolojisi: Sistematik derleme hazırlamak için bir rehber. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(1), 26-33.
  • La Torre, G., Esposito, A., Sciarra, I., & Chiappetta, M. (2019). Definition, symptoms and risk of techno-stress: A systematic review. International Archives of Occupational and Environmental Health, 92, 13-35.
  • Lee, Y. K. (2021). Impacts of digital technostress and digital technology self-efficacy on fintech usage intention of Chinese gen z consumers. Sustainability, 13(9), 1-15.
  • Ma, J., Ollier-Malaterre, A., & Lu, C. Q. (2021). The impact of techno-stressors on work-life balance: The moderation of job self-efficacy and the mediation of emotional exhaustion. Computers in Human Behavior, 122, 1-10.
  • Marín-García, A., Gil-Saura, I., Ruiz-Molina, M.E., & Berenguer-Contrı´, G. (2021). The moderating effect of store format on the relationships between ICT, innovation and sustainability in retailing. Frontiers in Psychology, 12, 1-14.
  • Molino, M., Ingusci, E., Signore, F., Manuti, A., Giancaspro, M. L., Russo, V., Zito, M., & Cortese, C. G. (2020). Wellbeing costs of technology use during COVID-19 remote working: an investigation using the Italian translation of the technostress creators scale. Sustainability (Switzerland), 12(15), 1-20.
  • Mushtaq, R., Gull, A.A., & Usman, M. (2022). ICT adoption, innovation, and SMES’ access to finance. Telecommunications Policy, 46(3), 1-17.
  • Mustafaoğlu, R., Zirek, E., Yasacı, Z., & Özdinçler, A. R. (2018). Dijital teknoloji kullanımının çocukların gelişimi ve sağlığı üzerine olumsuz etkileri. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 5(2), 1-21.
  • Nimrod, G. (2018). Technostress: Measuring a new threat to well-being in later life. Aging & Mental Health, 22(8), 1086-1093.
  • Özen, Ş. (2000). Türk yönetim/organizasyon yazınında yöntem sorunu: Kongre bildirileri üzerine bir inceleme. Doğu Akdeniz Üniversitesi Turizm Araştırmaları Dergisi, 1(1), 89-118.
  • Ragu-Nathan, T.S., Tarafdar, M., Ragu-Nathan, B.S., & Tu, Q. (2008). The consequences of technostress for end users in organizations: conceptual development and empirical validation. Information Systems Research, 19(4), 417-433.
  • Saim, M. A. S. M., Rasih, W. E. W., & Ma’on, S. N. (2021). Technostress creator and work life balance: A systematic literature review. Romanian Journal of Information Technology & Automatic Control, 31(1), 77-88.
  • Salanova, M., Llorens, S., & Cifre, E. (2013). The dark side of technologies: Technostress among users of information and communication technologies. International journal of psychology, 48(3), 422-436.
  • Sasidharan, S. (2022). Technostress in the workplace: a social network perspective. Information Technology & People, 35(4), 1219-1238.
  • Sellberg, C., & Susi, T. (2014). Technostress in the office: a distributed cognition perspective on human–technology interaction. Cognition, Technology & Work, 16, 187-201.
  • Stolterman E. ve Fors A.C. (2004). Information technology the good life, In: Kaplan B, Truex DP, Wastell D. et al (Eds.), Information Systems Research: Relevant Theory and Informed Practice (687-692). IFIP International Federation for Information Processing, Boston, MA: Springer Science Business Media Inc.
  • Şahin Y.L. ve Çoklar A.N. (2009). Social networking users’ views on technology and the determination of technostress levels. Procedia Social and Behavioral Sciences, 1, 1437-1442.
  • Temiz, N. (2023). Bilgi ve iletişim teknolojilerinde yaşanan gelişmelerin insan sağlığı üzerindeki etkileri. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(44), 539-562.
  • Tarafdar, M., Tu, Q., Ragu-Nathan, B.S. & Ragu-Nathan, T.S. (2007). The impact of technostress on role stress and productivity. Journal of Management Information Systems, 24(1), 301-328.
  • Tarafdar, M., Cooper, C. L., & Stich, J. F. (2019). The technostress trifecta-techno eustress, techno distress and design: Theoretical directions and an agenda for research. Information Systems Journal, 29(1), 6-42.
  • Truța, C., Maican, C. I., Cazan, A. M., Lixăndroiu, R. C., Dovleac, L., & Maican, M. A. (2023). Always connected@ work. Technostress and well-being with academics. Computers in Human Behavior, 143, 1-20.
  • Wang K., Shu Q., & Tu Q. (2008). Technostress under different organizational environments: an empirical investigation. Comput Hum Behav, 24, 3002-3013.
  • Weil, M. M. ve Rosen, L. D. (1997). Technostress: Coping with technology @ work @home @play. New York: J. Wiley.
  • World Economic Forum (2016). The global information technology report 2016 (Innovating in the Digital Economy, Erişim tarihi: 15.05.2023).
  • Yalçın, R. C., & Begenirbaş, M. (2021). Covid-19 Pandemi Sürecinde Teknostres ve İş-Aile Çatışması. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(2), 701-730.
  • Yener, S. (2018). Teknostresin iş performansı üzerindeki etkisi: Tükenmişliğin aracı rolü. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(2), 85-101.
  • Young, K. (2015). The evolution of internet addiction disorder, In C. Montag & M. Reuter (Eds.), Internet Addiction: Neuroscientific Approaches and Therapeutical Interventions (pp. 3-17). Springer Science + Business Media.
  • Zhao, X., Xia, Q., & Huang, W. (2020). Impact of technostress on productivity from the theoretical perspective of appraisal and coping processes. Information and Management, 57(8), 1-11.
International Journal of Entrepreneurship and Management Inquiries-Cover
  • Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
  • Başlangıç: 2017
  • Yayıncı: Himmet KARADAL
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Üniversite Tercih Süreçlerini Etkileyen Faktörler Bağlamında Ebeveynlik Tarzı ve Bilinçli Farkındalık İlişkisi: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma

Murat ESEN, Ebru ÇİL, İrem ÇETİNKAYA

Sağlık Hizmetleri Çalışanlarının İletişim Becerileri ve İşe Bağlılık Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma

Gülkız KAYRET, Umut DENİZLİ

TIP FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNİN SERVİKS KANSERİ, HUMAN PAPİLLOMA VİRÜSÜ VE AŞISI İLE İLGİLİ BİLGİ, TUTUM VE DAVRANIŞLARININ CİNSEL MİTLER PERSPEKTİFİNDE İNCELENMESİ

Funda KOCAAY

TÜRKİYE’DEKİ “TEKNOSTRES” KONUSUNDA YAPILAN ÇALIŞMALARA YÖNELİK SİSTEMATİK BİR İNCELEME

Abdullah Zübeyr AKMAN

İş Ortamı ve Çalışan Refahının Bütünsel İncelemesi

Begüm AL