Akkoyunlu Yörüklerinin Beykonak Kışlağında Yaşamları
Beydağlarında yaklaşık 30 yıl öncesine kadar hemen her yaylada
az ya da çok hayvan yetiştiriciliği yapıldığı bilinmektedir.
Günümüzde ise bu faaliyetlerin yürütüldüğü yaylaların sayısı
giderek azalmaktadır.
Hayvancılık, Kumluca Beykonak ve çevresinde yaşayan insanların
en önemli hem sosyo-kültürel hem de ekonomik faaliyetleri
arasında olmasına rağmen, günümüzde yörede fazla önemi
kalmamıştır. Akkoyunlular da dâhil hemen hemen tüm yörük
grupları yerleşik hayata geçmişlerdir.
İlgili literatür tarandığında, yaylacılık faaliyetleri hakkında yeteri
kadar kapsamlı bilimsel çalışmanın yapıldığı tespit edilmektedir.
Daha önce yapılan çalışmaların konuyu; yaylalar, yaylacılık ve
yayla kültürü kapsamında ele aldığı, yörüklerin kışlak yaşamlarını
inceleyen araştırmaların ise son derece sınırlı olduğu
görülmektedir. Bu çalışmada, Beykonak kışlağında Akkoyunlu
Yörüklerinin yaşamları araştırma konusu olarak seçilerek bu
eksikliğin giderilmesi amaçlanmıştır. Beykonak kışlağında
yaşayan Akkoyunlu Yörükleri ile yüz yüze görüşmeler yapılmış,
elde edilen veriler analiz edilmiş ve yorumlanmıştır.
Akkoyunlu Yörükleri yakın geçmişte geleneksel yaylacılık
faaliyetlerini terk ederek eski kışlakları Beykonak mahallesine
yerleşmişlerdir. Akkoyunlular, geçmiş alışkanlıklarını ekonomik
olarak terk etseler de günümüzde örf ve adetlerini sürdürerek
kültürlerini devam ettirmektedirler. Yerleşik hayata geçen bu
Yörük grubu; kız isteme, düğün, sünnet, askerlik ve ölüm
törenlerinde kültürlerini sürdürmeye çalışmaktadır.
Akkoyunlular, sıklıkla geçmişini yaşamak ve yaşatmak gayreti
içinde olduklarını ifade etmişlerdir.
Anahtar Kelimeler:
Akkoyunlu Yörükleri, Yayla Kültürü, Beydağı, Beykonak, Kumluca
The Life of Akkoyunlu Yoruks in Beykonak
Almost 30 years ago in Beydağı, it is known that more or less
animal breeding has been done in almost every plateau. Today,
however, the number of plateaus in which these activities are
carried out is gradually diminishing.
For Kumluca and Beykonak people, while livestock was among the
most important socio-cultural and economic activities in the past,
it has lost its importance in the region today. Almost all the yoruk
groups, including the Akkoyunlu yoruks, chose the settled life.
When the relevant literature is reviewed, it is seen that there is
enough comprehensive scientific study on transhumance
activities. Previous studies on the subject were generally on
plateau, plateau and plateau culture within the scope of
transhumance activities, whereas the studies of the winter life of
the yoruks are seen extremely limited in the field. In this study,
the lives of the Akkoyunlu Yoruks in Beykonak barracks were
chosen as a research topic, and it was aimed to eliminate this
deficiency. Face to face interviews were made with Akkoyunlu
Yoruks living in Beykonak barracks and the obtained data were
analyzed and interpreted.
Akkoyunlu Yoruks recently abandoned traditional plateau
activities and settled in Beykonak neighborhood. Although
Akkoyunlu Yoruks abandoned their past habits as economically,
they still continue their culture by maintaining their traditions and
customs. These yoruk groups want to continue their culture in the
traditions of; asking parents’ permission for marriage, wedding,
circumcision, military service and death ceremonies. Akkoyunlu
Yoruks often have expressed that they are in an effort to live by
traditions and keep them alive.
Keywords:
Akkoyunlu Yoruks, Plateau Culture, Beydağı, Beykonak, Kumluca,
___
- Doğanay, H. (1997). Türkiye beşeri coğrafyası. İstanbul: MEB Yayınları.
- Emiroğlu, M. (1977). Bolu’da yaylalar ve yaylacılık (Cilt. 272, s. 17-19). Ankara: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları.
- İzbırak, R. (1992). Coğrafya terimler sözlüğü. İstanbul: MEB Yayınları.
- Koca, H. (1995). Gözne’de yayla turizmi. Doğu Coğrafya Dergisi, 1, 282-301.
- Sarı, C. (1999). Kumluca (Antalya) İlçesi’nin coğrafyası (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Sarı, C. ve Tepeli, Y. (2003, Aralık). Batı Antalya (Beydağı) yaylaları. Antalya’nın Son Bin Yılı Sempozyumu, Antalya.
- Sarı, C. ve Karabulut, Y. (2006, Mayıs). Türk kültürünün dünyaya açılan penceresi Antalya’da kırsal turizm potansiyeli: Kuzca köyü örneği. III. Lisansüstü Turizm Öğrencileri Kongresi, Çanakkale.
- Sarı, C. (2007). Antalya’nın alternatif turizm kaynakları ve planlaması (Yayınlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Sarı, C. (2009, Kasım). Türk yayla ve yaylacılık kültürünün batı Toroslardaki (Beydağları) izleri. IV. Uluslararası Türk Kültürü ile Sanatları Kongresi/Sanat Etkinlikleri (IV. International Turkish Culture and Arts Congress/Art Activity), Kahire/Sharm El Sheikh, Mısır.
- Sarı, C. (2012). Yaylacılık, yayla kültürü ve Antalya yaylaları. Sarı, C., Demirkaya, H., Kurt, S. ve Çeçen, B. (Ed.), Dünden Bugüne Antalya (s. 377-389). Antalya: Antalya Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları.
- Sarı, C. (2013). Batı Toroslarda yaylaların fonksiyonel değişimi süreci ve yayla şenlikleri. Marmara Coğrafya Dergisi, 27, 242-261.
- Sarı, C. ve Demirkaya, H. (2014). The use of yoruk migration routes in the west of Antalya for tourism purposes. Efe, R. and Öztürk, N. (Ed.), Tourism, Environment and Ecology in the Mediterranean Region, (s. 325-339). England: Cambridge Scholars Publishing.
- Sarı, C. (2016). Antalya’da fuarlar, festivaller ve yayla şenliklerinin alternatif turizmin gelişmesindeki rolü. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, 95-111.
- Sarı, C. ve Ertürk, M. (2017). Batı Toroslarda yörük göç yollarının turizm amaçlı kullanımına yönelik planlama önerileri. Turkish Studies, (12)24, 159-178.
- Zaman, S. (2007). Fonksiyonel değişim sürecinde Antalya Beydağları yaylaları. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yayınları.
- ISSN: 2687-2528
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2019
- Yayıncı: Ümit YILDIZ