İbn Battûta et-Tancî’nin Seyahatnâmesinde Maverâünnehir ve Maverâünnehir Sultanları
bn Battûta olarak bilinen Şerefeddin Ebu Abdullah Muhammed b. Abdullah b. Muhammed b. İbrahim et-Tancî el-Levâtî (1304-1368) XIV. yüzyılın ilk yarısında bugünkü Fas topraklarında bulunan Tanca’dan hareket ederek Hac vazifesini yerine getirmek için Kutsal Topraklara gelmiştir. Ardından Anadolu ve İstanbul üzerinden Karadeniz’in kuzeyine Deşt-i Kıpçak havzasına ulaşarak Altın Orda Hanlığı’nı ziyaret etmiştir. Buradan Harezm ve Maveraünnehir topraklarına ulaşmıştır. Özellikle bölgenin Buhara, Nahşeb ve Semerkant gibi önemli şehirleri hakkında izlenim sahibi olmuş ve Maveraünnehir’de Çağatay Hanlığı sultanı Tarmaşirin Han’ın misafiri iken duyduklarını ve gördüklerini daha sonra İbn Cüzey el-Kelbi’ye kaleme aldırmıştır. Anlattıkları bir çok kaynakta olmayan ve bizzat şahit olduğu olaylar olması bakımından son derece önemlidir. Bu çalışmada Maveraünnehir seyahati esnasında verdiği bilgiler ve misafiri olduğu Tarmaşirin Han dönemi hakkında elde ettiği, duyduğu ve gördüğü izlenimler hicri 1325 tarihinde Osmanlı Devleti mütercimlerinden olan Damat Mehmed Şerif Paşa’nın Türkçe tercümesinin Mümin Çevik tarafından sadeleştirilip yayımlanan İbn Battuta Seyahatnamesi 1adlı eseri ölçüt alınarak değerlendirilmiştir.
Anahtar Kelimeler:
bn Battuda, Maverâünnehir, Seyahatnâme
___
- Aydınlı, O.(2009). “Semerkant”, İA.,36, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, s. 484-486.
- Aykut, A.Sait. (1999). “İbn Battûta”,İA, XIX, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, s. 361-368.
- Cüveynî, Alâeddin Ata Melik b. Muhammed (1912). Târîh-i cîhân gûşâ, Neşr. Mirza Muhammed Kazvini, London.
- Çinar, O. (2019). “Çağatay Devleti Zamanında Türkistan’ın Siyasi, Askeri ve Sosyal Durumu”, Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul: MSGSÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- D’ohsson, M. (2006). Moğol Tarihi, Çev. Kalan, E., İstanbul: IQ Yayınları.
- Grigor, A. (1954). Okçu Milletlerin Tarihi, Çev. Andresyan, H. İstanbul: Osman Yalçın Matbaası.
- İbn Battuda Seyahatnamesi (2015). Sadeleştiren ve baskıya haz., Mümin Çevik, İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayınları.
- Kafalı, M. (2005). Çağatay Hanlığı (1227-1345), İstanbul: Berikan Yayınları.
- Karayev, Ö. (1995). Çagatayskiy Ulus, Bişkek.
- Markof, A.K. (1892). İnventarniy Katalog Müsülmanskih Monet Ermitaja, St. Petersburg.
- Mirza Uluğ Beg (1994). Tort Ulus Tarikhi, Özbekçe çev., Ahmedov, B., Nurkulov, N., Hasaniy, M., Taşkent: Çolpan Neşriyat.
- Moğolların Gizli Tarihi (1948). Çev., Ahmet Temir, Ankara: TTK.
- Natanzi, Mu’iniddin (1957). Muntakhab-al-Tavarikh-i Mu’ini, Puplies par Jean Aubin, Teheran.
- Ömeri, Şihabeddin b. Fazlullah (2014). Türkler Hakkında Gördüklerim ve Duyduklarım, Çev., Batur, A., İstanbul.
- Özgüdenli, O. (2003). “Mâverâünnehir”, TDVİA, c. 28, s. 177-180.
- ________, (2005). “Moğollar”, TDVİA, c. 30, s. 225-229.
- Reşîdüddin Fazlullah (1338). Câmi’ü’t-tevârih, Neşr. Behmen Kerimi, Tahran.
- Seyahatnâme-i İbn Battuda, İÜ Ktp., nr. 4904.
- Şeşen, R. (1985). İslam Coğrafyacılarına Göre Türkler ve Türk Ülkeleri, Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları.
- _____. (1992). “Buhara”, TDVİA, c. 6, s. 363-367.
- Terceme-i Seyahatnâme-i İbn Battuda, İÜ Ktp., nr. 508.
- Togan, Z.V. (2007). “Moğollar, Çingiz ve Türklük IV,” Cengiz Han’ın Kimlik Şifresi, İstanbul: Birharf Yayınları.
- Başlangıç: 2018
- Yayıncı: Menekşe ŞAHİN KARADAL
Sayıdaki Diğer Makaleler
TBMM 27. DÖNEM KADIN MİLLETVEKİLLERİNİN SOSYOLOJİK ANALİZİ
İbn Battûta et-Tancî’nin Seyahatnâmesinde Maverâünnehir ve Maverâünnehir Sultanları
SAM SHEPARD’IN GÖMÜLÜ ÇOCUK OYUNUNDA KİMLİK, CİNSİYET VE ŞİDDET
Halil İbrahim ÖZKAN, Tuba KANCI
Selen BİLGİNER HALEFOĞLU, Recep Baki DENİZ
Organizational Justice İn Universities- A Comparison in Turkey