Handan DURMUŞ, Özlem YURTSEVER, Bahattin YALCİN

Bir Çay Fabrikasında Fine-Kinney ve FMEA Yöntemleri ile Risk Değerlendirmesi

Bu çalışmada Rize’de bulunan bir çay fabrikasında Türk mevzuatı kapsamında iş sağlığı ve güvenliği açısından risk değerlendirmesi yapılmıştır. Fine-Kinney metodu ile tespit edilen tehlikeler arasından, tüm sektörlerde karşılaşılabilecek genel tehlikeler için ayrıca Hata Türleri ve Etkileri (FMEA) risk analiz metodu da kullanılmıştır. Risk değerlendirmesi yapmadan önce tehlikelerin tanımlanması için çalışma ortamı, çalışanlar ve iş yerine ilişkin gerekli bilgiler toplanmıştır. Toplanan bu bilgiler ışığında tehlikeler tanımlanıp, Fine-Kinney ve FMEA metodolojisi kullanılarak risk değerlendirmesi yapılmıştır. Fine-Kinney yöntemi ile 47 tane tehlike tespit edilmiştir. Bu tehlikeler içerisinden 6 tanesine neden olabilecek 40 tane hata, FMEA yöntemi ile yeniden değerlendirilmiştir. Tespit edilen riskler arasında en fazla ergonomik, fiziksel ve psikososyal risk etmenleri bulunmaktadır. Fine-Kinney metodu ile fabrikanın her alanı değerlendirilmiş ve olası tehlikeler belirlenmiştir. FMEA yöntemi ile de acil durumlar, yüksekte çalışma, yangın ve hareketli parçalar ile ilgili tehlikeler yeniden değerlendirilmiştir. Türkiye’de bir Çay fabrikasında yapılmış olan bu çalışmanın, literatürde risk değerlendirmesi ile ilgili boşluğa katkı sağlaması planlanmaktadır. Böylece ülkemizde istihdam oranı yüksek olan bir sektörde iş kazaları ile meslek hastalıklarının önüne geçilmesi için öncü bir çalışma olması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Risk Değerlendirmesi, Fine Kinney Metodu, HTEA Metodu, Çay Endüstrisi, İş Güvenliği

Risk Assessment in a Tea Factory with Fine-Kinney and FMEA Methods

In this study, a risk assessment was conducted in terms of occupational health and safety within the scope of Turkish legislation in a tea factory in Rize. Among the hazards detected by the Fine-Kinney method, for general dangers that may be encountered in all sectors, Failure Mode and Effects Analysis (FMEA) method was also used. Before performing a risk assessment, necessary information about the working environment, employees and workplace was collected in order to identify the hazards. In the light of this information gathered, hazards were identified and risk assessment was conducted using Fine-Kinney and FMEA methodology. By using Fine-Kinney method, 47 dangers were identified and 6 of these dangers were re-evaluated by FMEA method which could have caused by 40 failures. By using the Fine-Kinney method, every area of the factory was evaluated and possible dangers were determined. With the FMEA method, dangers related to emergencies, working at height, fire and moving parts have been re-evaluated. This study which is conducted in a tea factory in Turkey, contributes to the risk assessment gap for this industry in the literature. Thus, it is expected to be a pioneering work to prevent occupational accidents and diseases in a sector with a high rate of employment in our country.

Keywords:

Risk Assessment, Fine Kinney Method, FMEA, Tea Industry, Occupational Health and Safety,

PDF

___

Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik. (2013, Haziran 18). Resmi Gazete (Sayı No: 28681 (Mükerrer)). Aralık 28, 2019 tarihinde https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/06/20130618-8.htm adresinden alındı
Başer, A. (2006). Türkiye'de Tarım Destekleme Politikaları ve Çay Sektörü. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Yayınlanamamış Yüksek Lisans Tezi.
Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik. (2007, Aralık 19). Resmi Gazete (Sayı No: 26735 (Mükerrer)). Aralık 28, 2019 tarihinde https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/3.5.200712937.pdf adresinden alındı
Borgohain, P. (2013). Occupational Health Hazards of Tea Garden Workers Of Hajua And Marangi Tea Estates of Assam, India. The Clarion , 129-140.
Cihang, K. (2015). World Tea Production and Trade Current and Future Development. Rome: FAO.
Çaykur. (2018a). Çay Üretim Rekabet Stratejisi Ve Yol Haritası. Rize. Aralık 2019 tarihinde https://www.rtb.org.tr/uploads/files/791-9)_%C3%87ay_%C3%9Cretim_Rekabet_Stratejisi_Ve_Yol_Haritas%C4%B1.pdf adresinden alındı
Çaykur. (2018b). Çay Sektörü Raporu. Rize: Çay işletmeleri Genel Müdürlüğü. Ocak 2020 tarihinde http://www.caykur.gov.tr/Pages/Yayinlar/YayinDetay.aspx?ItemType=5&ItemId=542 adresinden alındı
Çol, S. (2019). Çay İşletmelerinde Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Algılarının Değerlendirilmesi. Rize: Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Devren, M. E. (2016). Asansör Sistemlerinde FMEA ve Fıne-Kınney Metodlarının Risk Değerlendirmelerinin Karşılaştırılması. İstanbul: İstanbul Aydın Üniversitesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Erdoğan, M. (2019). Türk Çay Sektörü Genel Durum Raporu. Rize: Rize Ticaret Borsası.
Eskiömeroğlu, B. (2018). Tam Teşekküllü Spor Komplekslerinin Risk Analizlerinin Fıne Kınney ve 5x5 L Matris Yöntemleri ile Yapılarak Karşılaştırılması. İstanbul: Gedik Üniversitesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Güneysu, G. (2016). Bir Kereste İşletmesi Üretim Sürecinde İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirme Çalışması. Bartın: Bartın Üniversitesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği. (2013, Nisan 25). Resmi Gazete (Sayı No: 28628 (Mükerrer)). Aralık 18, 2019 tarihinde https://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.18318&MevzuatIliski=0 adresinden alındı
İş Kanunu. (2003, Mayıs 22). Resmi Gazete (Sayı: 4857 (Mükerrer)). Ocak 2020 tarihinde https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.4857.pdf adresinden alındı
İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu. (2012, Haziran 20). Resmi Gazete (Sayı: 6331 (Mükerrer)). Ocak 3, 2020 tarihinde https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6331.pdf adresinden alındı
İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliği. (2012, Aralık 26). Resmi Gazete (Sayı No: 28509 (Mükerrer)). Ocak 11, 2020 tarihinde https://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=9.5.16909&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=i%C5%9Fyeri%20tehli adresinden alındı
İşler, B. (2019). Taş Ocaklarında İş Güvenliği ve Risk Değerlendirmesi. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi . İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemlerine İlişkin Yönetmelik. (2013, Temmuz 17). Resmi Gazete (Sayı No: 28710 (Mükerrer)). Aralık 28, 2019 tarihinde https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/07/20130717-2.htm adresinden alındı
Karakaya, F. (2015). Ticari Araç Üretiminde Risk Değerlendirmesi. Ankara: Gazi Üniversitesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Kobi Strateji Yönetim ve Danışmanlık. (2020, Ocak 11). nacesorgulama.com: http://www.nacesorgulama.com/nace-kodu/10.83.01 adresinden alındı
Korkmaz, F. (2012). Türkiye Çay Sektörünün Mevcut Durumu ve Bir Çay Fabrikasında Enerji Verimliliği Analizi. İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Mittal, D. A., & Gupta, R. K. (2008, March ). Plucking the Pain . New Delhi : Centre for Education and Communication .
Oğuz, M. (2019). Bir Küçük Sanayi İşletmesindeki Risklerin İş Sağlığı ve Güvenliği Yönünden İncelenmesi. Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Özkan, A. (2019). İki Farklı İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirme Metodolojisinin Bir İşletmede Uygulamalı Karşılaştırılması. Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Sarıahmetoğlu, Y., Tanrıvermiş, D. H., Karakaş, D. A., & Günler, N. (1997). Çayda Yeniden Yapılanma (Cömertler Matbaası b.). İstanbul: İpekyolu Yayıncılık.
Toptancı, Ş., & Erginel, N. (2017). Hata Türü ve Etkileri Analizi ve Kalite Fonksiyon Yayılımı İle Bir İnşaat Firması İçin Risk Değerlendirmesi. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 189-199.
Turan, M. (2018). Transformatör Üreten Bir Firmada Bulanık Fmea ile Risk Analizi Uygulaması. Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Uslu, M. K. (2016). Laboratuvar Çalışanlarının Karşılaştığı Fiziksel Risklerin Hata Türü ve Etkileri Analizi (HTEA) İle Değerlendirilmesi: Bir Üniversite Hastanesi Örneği. Konya: Selçuk Üniversitesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Usta, R., Albayrak, L., Ayışığı, F., Demir, İ., Korkmaz, D. Ö., Koyuncu, R., . . . Kotanoğlu, N. (2019). Karadeniz'de Hayatın İzleri. Rize: DOKAP. karadeniz.gov.tr adresinden alındı
Uzundede, J. (2017). Otomobil Bakım Servislerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Önlemlerinin Sağlanmasına Yönelik Bir Örnek Alan İncelemesi. İstanbul: Üsküdar Üniversitesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Yamurluklu, Y. (2019). Plastik Sektöründe Fine Kinney Metodu ile Risk Değerlendirmesi. Ankara: Gazi Üniversitesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği. (2013, Ekim 5). Resmi Gazete (Sayı No: 28786 (Mükerrer)). Aralık 28, 2019 tarihinde https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/10/20131005-2.htm adresinden alındı
Yıldırım, M. (2019). Hastane Sektöründe Fine Kinney ve Fmea İsig Risk Değerlendirmesi Uygulamalarının Karşılaştırılması Yönünde Bir Saha Çalışması. Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Yıldızlar, H. Y. (2018). Çay Fabrikasında Gürültü, Titreşim ve Termal Konfor Parametrelerinin Araştırılması. Trabzon: Avrasya Üniversitesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.