Sosyal Kimlik Ürünü Olarak Kaft T-Shirtleri: Tasarım Baskıları Üzerinden Göstergebilimsel Bir Analiz

Her satın alınan bir ürün bireyin kimliğine eklemlenmekte iken, ürünün ortaya çıkarken geçirdiği süreç tasarım hikayesi oluşturmaktadır. Bireyin o ürünü kullandığı süreç de bireyin kendi kimlik tasarım hikayesini oluşturmaktadır. Dolayısıyla kimlik, tasarım ve süreç birbiriyle var olduğu sürece bir hikaye oluşturmaya zemin hazırlamaktadır. Bu çalışmada amaç bireyin Kaft markasının tasarım ürünü t-shirtleri satın alırken gerçekte sosyal kimliğine hangi hikayeleri eklediğine dair bir inceleme yapmaktır. Araştırmanın evrenini Kaft markasının 68 tasarım t-shirtleri oluşturmaktadır. Örneklem olarak araştırmacı tarafından seçilen t-shirtlerden oluşmaktadır. Baskı ve t-shirt’lerin tasarım hikayeleri (mottolar ve ünlülerin sözleri) dikkate alınarak Kunrath vd. (2020)’nin makalesinde yer alan 10 ayrı kişilik özelliği; güven (confidence), yaratıcılık (creativity), duygular (emotions), empati (empathy), etik (ethics), liderlik (leadership), motivasyon (motivation), açıklık (openness), sorumluluk (responsibility), sosyal yetenekler (social ability) temaları seçilerek bu temalara uygun şekilde yerleştirilmiştir. Bu temalardan güven (confidence) ve sosyal yetenekler (social ability) temasına dahil edilebilecek bir t-shirt araştırmacı tarafından bulunamadığından araştırmadan çıkarılmıştır. Bu temalara uygun olmayan ancak t-shirtlerin dahil olması gereken beş farklı tema daha eklenmiştir. Bu temalar gerçeklik (reality) ve değişim (change), içe dönüklük (introversion), özgürlük (freedom) ve sınırlılık (boundedness). Araştırmanın yönteminde araştırmacı tarafından on üç ayrı temaya dahil edilen t-shirtler tasarım baskıları açısından göstergebilimsel analiz ile değerlendirilmiştir. Araştırmada elde edilen temel sonuçlar Kaft-tshirtlerinin kişilerin imaj satın almalarına etki ettiği yönündedir. Ayrıca en çok duyguları ve yaratıcılıkları yansıtmak için bu t-shirtleri giydikleri analiz sonucu ortaya çıkmaktadır. Sözsüz iletişimi destekleyen ürünlerin sosyal kimlikleri ortaya koyma konusunda hız kazandırdığı ve kolaylaştırdığı, gruba aidiyeti arttırdığı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Kaft T-Shirtleri, Sosyal Kimlik, Tasarım Hikayesi

Kaft T-Shirts As A Product Of Social Identity: A Semiotic Analysis Through Design Prints

While each purchased product is added to our identity, the process the product goes through when it comes to life creates a design story. The process in which the individual uses that product also creates the individual's own identity design story. Therefore, as long as identity, design and process coexist, it lays the groundwork for creating a story. The aim of this study is to examine which stories the Kaft brand actually adds to their social identity when purchasing designer t-shirts. The universe of the research consists of 68 design t-shirts of the Kaft brand. The sample consists of t-shirts chosen by both researchers. Considering the design stories (mottos and words of celebrities) of prints and t-shirts, Kunrath et al. (2020) 's 10 personality traits included in the article; confidence, creativity, emotions, empathy, ethics, leadership, motivation, openness, responsibility, social skills ) themes were selected and placed in accordance with these themes. Among these themes, a t-shirt matching the themes of confidence and social ability could not be found by both researchers and was excluded from the study. Five different themes have been added that are not suitable for these themes but should be included in t-shirts. These themes are reality and change, introversion, freedom and boundedness. In the method of the study, t-shirts included in thirteen different themes by two researchers were evaluated with semiotic analysis in terms of design prints.

Keywords:

Social Identity, Kaft T-Shirts, Design Story,

PDF

___

Akerson, E. A. (2005). Göstergebilime Giriş. İstanbul: Multilingual Yayıncılık.
Avcı, K. E. & İbret, Ü.B. (2019). Sosyal Bilgilerde Kimlik. İ. H. Demircioğlu, S. Kaymakcı, E. Demircioğlu, (der.) Türkiye’de Sosyal Bilgiler Eğitimi Araştırmaları El Kitabı, (s.309-322) içinde. Ankara: Pegem Akademi.
Ashforth, B. E. & Mael, F. (1989). Social Identity Theory and the Organization. Academy of Management Review, 14(1), 20-39.
Asiliskender, B. (2004). Kimlik, Mekân ve Yer Deneyimi, H. Nalçacıoğlu (Ed.), Kültür ve İletişim (ss. 73-94) içinde. Ankara: Desen Ofset.
Barnard, M. (2002). Fashion as Communication. New York: Routledge.
Barthes, R. (2005). Göstergebilimsel Serüven, (Çev. M. Rifat & Rifat), İstanbul: Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık.
Bauman, Z. (1998). Work, Consumerism and the New Poor, Philadelphia: Open University Press.
Birkök, M. C. (1994). Bilgi Sosyolojisi Işığında Kimlik Sorunu. Yayımlanmamış Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Brewer, M. B. (1991). The Social Self: On Being the Same and Different at the Same Time. Personality and Social Psychology Bulletin, 17(5), 475-482.
Burke, P. J. & Reitzes, D. C. (1981). The Link Between Identity and Role Performance. Social Psychology Quarterly, 44(2), 83-92.
Çelik, H. (2012). Küreselleşme Sürecinde Kimlik Tartışmaları ve Medyanın Rolü: Kosova Örneği. Global Media Journal, 2(4), 21-44.
Çetin, F. & Çelebi, M. A. (2019). Bireysel Performansta Sosyal Kimlik Bileşenleri ve Davranışsal Niyetin Rolü: Akademisyenler Üzerine Bir Araştırma. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(2), 133-145.
Dalbay, R. S. & Avcı, N. (2018). Kimlik İnşasına İlişkin Temel Yaklaşımlar ve Bu Yaklaşımların Türkiye’ye Yansımaları. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(1), 17-39.
Ertürk, V. (2011). İstanbul Kentsel Kıyı Alanındaki Dönüşüm Uygulamalarının Sosyal Kimlik Açısından İrdelenmesi: Kartal/Küçükçekmece Uygulamaları. İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Hebdige, D. (1981). Subculture: The Meaning of Style. New York: Routledge.
Hornsey, M. J. (2008). Social Identity Theory and Self-Categorization Theory: A Historical Review. Social and Personality Psychology Compass, 2(1), 204-222.
Jenkins, R. (2016). Bir Kavramın Anatomisi Sosyal Kimlik. İstanbul: Everest Yayınları.
https://www.kaft.com/company/about, adresinden alındı (Erişim Tarihi: 25.03.2023).
https://www.kaft.com/tisort, adresinden alındı (Erişim Tarihi: 20.08.2020).
Kağıtçıbaşı, Ç. (2004). Yeni İnsan ve İnsanlar. İstanbul: Evrim Yayıncılık.
Kunrath, K., Cash, P. & Kleinsmann, M. (2020). Designers’ Professional Identity: Personal Attributes and Design Skills, Journal of Engineering Design, 31(6), 297-330.
Karakaş, M. (2006). Yeni Yoksulluk Bağlamında Sosyal Kimlik ve Tüketimde Eşitsizlik. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(2). 1-16.
Mael, F. & Ashforth, B. E. (1992). Alumni and Their Alma Mater: A Partial Test of the Reformulated Model of Organizational Identification. Journal of Organizational Behavior, 13(2), 103- 123.
Moscovici, S., (1988), Notes Towards a Description of Social Representations, European Journal of Social Psychology, Vol 18, 211-250.
Oyserman, D., Elmore, K. & Smith, G. (2012). Self, Self-Concept, and Identity, in Leary, M. R. & Tangney, J.P. (Eds.), Handbook of Self and Identity (ss. 69-104). Newyork-London: The Guilford Press.
Sözen, E. (2019). Kimlik Demir Kafesten Plastiğe, İstanbul: Profil Kitap.
Tajfel H., (1981). Human Groups and Social Categories. Cambridge University Press, Cambridge.
Tajfel, H. & Turner, J. C. (1979). An Integrative Theory of Intergroup Conflict. in Austin, W.G. & Worchel, S. (Eds.), The Social Psychology of Intergroup Relations. Monterey, CA: Brooks-Cole.
Tajfel H. & Turner J. C., (1986). The Social Identity Theory of Inter-Group Behavior. in Worchel, S. & Austin, L. W. (Eds.), Psychology of Intergroup Relations. Chigago: Nelson-Hall.
Turner, J. C., Oakes, P. J., Haslam, S. A. & Mcgarty, C. (1994). Self and Collective: Cognition and Social Context. Personality and Social Psychology Bulletin, 20(5), 454-454.
Vignoles, V. L. (2017). Identity: Personal and Social, in Deaux, K & Snyder, M. (Eds.), Oxford Handbook of Personality and Social Psychology. Oxford: Oxford University Press.
Van Dijk, R. (2001). Identification in Organizational Contexts: Linking Theory and Research from Social and Organizational Psychology. International Journal of Management Reviews, 3(4), 265-283.
Yıldız, S. (2007). Kimlik ve Ulusal Kimlik Kavramlarının Toplumsal Niteliği. Millî Folklor, 19(74), 9-16.