Gençler Yerli Dizileri Nasıl İzliyor? Türkiye’de Yeni Televizyon Ekosistemi Çerçevesinde Eleştirel Bir İzleyici Araştırması

Medya ortamını değiştiren dijital teknolojiler, televizyon yayıncılığı alanında da OTT platformların ortaya çıkmasıyla önemli bir değişime sahne olmuştur. Türkiye’de ulusal çapta faaliyet gösteren OTT platformlarının erişime açılmasıyla, televizyon yapım pratikleri ve izleyici tercihleri/deneyimleri açısından bir değişimin başladığı görülmektedir. Bu noktadan hareketle, bu çalışmanın amacı Türkiye’deki genç dizi izleyicilerinin OTT platformlarındaki yerli dizi izlemeye ilişkin görüş ve tutumları ile izleme davranışlarına yansıyan deneyim ve pratiklerin tutarlılığını incelemektedir. Bu bağlamda anket ve odak grup görüşmelerinden oluşan iki aşamalı bir araştırma tasarlanmıştır. İlk aşamada internet üzerinden paylaşılan anketle dizi izleyicilerinin geleneksel televizyon ve OTT platformlardaki dizi deneyiminin farklılıkları ve benzerlikleri belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışmanın ikinci aşamasında ise anket bulguları doğrultusunda yerli dizi izleyicilerinin yarısının 18-34 yaş aralığında olduğu verisine dayanarak sınırlı bir örneklem üzerinden araştırma soruları derinleştirilmiştir. Bu kapsamda üç oturumda on sekiz katılımcıyla görüşülmüştür. Her iki araştırmadan elde edilen veriler birlikte değerlendirilmiş; üç tematik başlıkta toplanmış, tablolar aracılığıyla görselleştirilmiş ve yakın dönem izleyici çalışmalarında öne çıkan eleştirel kuramlar bağlamında analiz edilerek yorumlanmıştır. Bulgular, yerli OTT platformlarında yerli dizi izleme alışkanlıkları, deneyimleri ve buna karşı olan tutumların pratikten ve kişisel tecrübeden doğmadığını aksine katılımcıların söylemleri ile pratikleri arasında büyük bir çelişki olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler:

Televizyon, OTT Platform, İzleyici, Yerli Dizi

How Do Youth Watch Dizi? A Critical Audience Research in the Framework of the New Television Ecosystem in Turkey

Digital technologies, which have changed the media environment, have witnessed a significant change with the emergence of OTT platforms in television broadcasting. With the opening of national OTT platforms in Turkey, a change has begun in terms of television production practices and audience preferences/experiences. From this point of view, this study aims to examine the opinions and attitudes of young audiences in Turkey towards watching dizi (Turkish TV drama) on OTT platforms and the consistency of their experiences and practices reflected in their watching behaviours. In this context, two-stage research consisting of survey and focus group interviews was designed. The first stage -an internet survey- determines the differences and similarities of audience experience on the traditional television dizi versus on OTT platform dizi. In the second stage of the study, the research questions were deepened on a limited sample based on the data that half of the dizi audience were between the ages of 18-34, in line with the survey findings. In this context, focus group discussions were held with eighteen participants in three sessions. In the sessions, questions categorized in three themes according to the survey results were asked. The data obtained from both studies were evaluated together; collected under three thematic titles, visualized through tables, and analyzed and interpreted in the context of critical theories prominent in recent audience studies.

Keywords:

Television, OTT Platform, Audience, Turkish Dizi,

PDF

___

Akyol, O. & Ünlü, T.T. (2020). Televizyon Yayıncılığı ve Etkileşimli Televizyon Uygulamaları. E. Sirer içinde, Yeni İzlence Yeni İzlerkitle (s 67-95). Konya: Literatürk Academia.
Arslan, S. & Tetik, T. (2021). Quality TV, Turkish Television History, and the Transformation of Sıfır Bir. Journal of Popular Film and Television, 49:1, 40-51, DOI:10.1080/01956051.2020.1769018
Atabek, Ü. (2020). Tarihten Geleceğe İletişim Teknolojileri. Ankara: Siyasal Kitabevi.
Ateşalp, S.T. & Başlar, G. (2020). İnternette dizi izleme pratiklerinin dönüşümü: Aşırı izleme (binge-watching) üzerine bir araştırma. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, 32, 109-136.
Benjamin, L. (1993). At the Touch of a Button: A Brief History of Remote Control Devices. in J. R. Walker & R. Bellamy Jr. içinde, The Remote Control in the New Age of Television, London: Praeger.
BluTV, Netflix’e fark attı! İşte en popüler platformlar, (20 Nisan, 2021), https://shiftdelete.net/blutv-netflix-e-fark-atti-populer-platformlar (Erişim tarihi: 9 Mayıs 2021).
Brooker, W. (2001). Living on Dawson’s Creek: Teen Viewers, Cultural Convergence, and Television Overflow. International Journal of Cultural Studies, 4(4), 456-472.
Brunsdon, C. (2010). Bingeing on Box-sets: The National and The Digital in Television Crime Drama. J. Gripsrud içinde, Relocating Television: Television in the Digital Context (63-75). New York: Routledge.
Caldwell, J.T. (2006). Televisuality. New Brunswick: Rutgers University Press.
Casey, B., Casey, N., Calvert, B., French, L. & Lewis, J. (2008). Television Studies The Key Concepts. London: Routledge.
Corner, J. (1999). Critical Ideas in Television Studies. Oxford: Clarendon Press.
Conlin, L., Billings, A. & Averset, L. (2016). Time-shifting vs. Appointment viewing: The role of fear of missing out within TV consumption behaviors. Communication & Society, 29, 151-164.
Coşkun, R., Altunışık, R. & Yıldırım, E. (2017). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
Çamur, M. & Zinderen, İ. E. (2021). Yeni medya ve ideoloji: Netflix yapımı dizilere Althusser’ci bir yaklaşım. İNİF E- Dergi, 6(1), 465-484. DOI: 10.47107/inifedergi.889258
Demir, M. & Vural Batık, M. (2020). Dizi İzleme Nedenleri Ölçeği ile Problemli Dizi İzleme ve Belirtileri Ölçeği’nin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Online Journal of Technology Addiction & Cyberbullying, 7(2), 1-31.
Dikkol, S. (2020). Türkiye’de BluTV Deneyimini Ekonomik ve Sembolik Sermaye Bağlamında Okumak. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 8 (1), 478-502 DOI: 10.19145/e-gifder.671271
Dikmen, E. Ş. (2017.) Türkiye’de Televizyon Yayıncılığının Dönüşümü: Sosyal TV Yayıncılığı. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi (e-Gifder), 5 (1): 425-448
Ellis, J. (2000). Seeing Things – Television in the Age of Uncertainty. New York: I.B. Tauris Publishers.
Enli, G. & Syvertsen, T. (2016). The End of Television—Again! How TV Is Still Influenced by Cultural Factors in the Age of Digital Intermediaries. Media and Communication, 4 (3), 142-153.
Grandinetti, J. (2017). From Primetime to Anytime Streaming Video, Temporality and the Communal Television. C. Barker & M. Wiatrowski içinde, The Age of Netflix (s 11-30). North Carolina: McFarland & Company.
Gray, J. (2008). Television Entertainment. New York: Routledge.
Gülcan, C. (2021). Nitel Bir Veri Toplama Aracı: Odak (focus) Grup Tekniğinin Uygulanışı ve Geçerliliği Üzerine Bir Çalışma. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü e-Dergisi, 4 (2), 94-109.
Holat, O. (2020). Dijital Hikâye Anlatıcılığı Bağlamında Çapraz Medya Stratejisi: Stranger Things Örneği. A İgit & Ö. Sayılgan içinde, Dijital İletişim Kuram ve Araştırmaları (s 181-206). Ankara: Nobel Akademik Yayın.
Karaduman, S. & Çetinkaya, E. (2020). “Atiye” Dizisi Bağlamında İnternet Dizi İzleyicisi Alımlama Analizi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13 (73), 956-969.
McNutt, M. (2018). Social TV Fandom and The Media iIdustries. Transformative Works & Cultures, 26, 1-7. doi:10.3983/twc.2018.1504
Murdoch, G. (2004). Building the Digital Commons: Public Broadcasting in the Age of the Internet, The 2004 Spry Memorial Lecture, Vancouver, 18th November/Montreal 22nd November, http://www.com.umontreal.ca/spry/spry-gm-lec.htm (Erişim tarihi: 20 Haziran 2021)
Özbudun, S. (2009). Ayinden Törene / Siyasal İktidarın Kurulma ve Kurumsallaşma Sürecinde Törenlerin İşlevleri. İstanbul: Anahtar Kitaplar Yayınevi.
Özkent, Y. & Can, A. (2021). “Nitelikli Televizyon”: Netflix Platformunda “Nitelikli Drama”nın Yeniden İnşası. Selçuk İletişim Dergisi, 14(2), 674-698. DOI: 10.18094/ JOSC.871771
Prey R. (2018). Nothing Personal: Algorithmic Individuation on Music Streaming Platforms. Media Cult Soc. Oct 40(7), 1086-1100. doi: 10.1177/0163443717745147.
Sarı, Ü. & Türker, H. (2021). Dijital Platform Kullanıcılarının İzleme Alışkanlıklarına Yönelik Bir Araştırma: Netflix Örneği. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (1) , 59-80 . DOI: 10.18037/ausbd.902558
Sarı, Ü. & Sancaklı, P. (2020). Küyerelleşmenin Dijital Platformların İçerik Tanıtımına Etkisi: Netflix Örneği. Erciyes İletişim Dergisi, 7 (1), 243-260 DOI: http://10.17680/erciyesiletisim.647463
Sanz, E. & Crosbie, T. (2015). The Meaning of Digital platforms: Open and Closed Television Infrastructure. Poetics. 55, 76-89.
Söğüt, F. (2020). BluTV Netflix’e Karşı: İçeriklere Yönelik Bir Karşılaştırma. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication – TOJDAC, 10 (4), 408-422 DOI: 10.7456/11004100/006
Turhan, F. (2021). Aydın Doğan Yalçındağ & Jamie Cooke Özel Röportaj. Episode Yerli, 26, 16-21.
Unkel, J. & Kümpel, A. S. (2020). (A)synchronous Communication about TV Series on Social Media: A Multi-Method Investigation of Reddit Discussions. Media and Communication, 8 (3) 180-190 DOI: 10.17645/mac.v8i3.3046
Ünal, S., Binark, M. & Çetindağ, S. (2018). New Broadcasting Ecosystem and The Second Screen Phenomenon In Turkey: Case Study On The Serial Insider. Observatorio (OBS*) Journal, Special Issue 122-144
Walker, J. & Bellamy, R. Jr. (1993). The Remote Control in the New Age of Television. London: Praeger.
Williams, R. (1975). Television – Technology and Cultural Form. London: Routledge.
Winston, B. (1998). Media, Technology and Society – A History: From the Telegraph to the Internet. New York: Routledge.
Yazıcı, T. (2019). Dizi Seyircisi ve Hayranlık İlişkisi Bağlamında Instagram Fan Sayfaları Üzerine Bir İnceleme. Kocaeli Üniversitesi İletişim Fakültesi Araştırma Dergisi, 13, 104-127
Yıldırım, N. (2020). Transformation of Comedy with Streaming Services: The Case of Bartu Ben. CINEJ Cinema Journal, 8(2), 404-425 DOI 10.5195/cinej.2020.300
Yıldırım, O. (2021). Pandemi Döneminde Talebe Bağlı Video platformları: “Netflix, BluTV, Exxen”. H. Yüksel içinde, Geleneksel Yayıncılıktan Dijital Yayıncılığa Televizyon Macerası (s 165-196). İstanbul: Kriter Yayınları.