Özel Sektörde Çalışan Yönetici Kadınların Annelik Anlatıları: Deneyimler, Beklentiler ve Annelik İdeolojileri

Değişen sosyal yapılarla birlikte toplumsal cinsiyet rol ve kalıplarında, ebeveynlik ilişkilerinde değişim yaşanmakta, kadınlar ve annelik rolleri açısından olduğu kadar erkeklik ve babalık rolleri anlamında da çarpıcı dönüşümlere neden olmaktadır. Bu yaşanan dönüşümlerden biri de kadınların tam zamanlı işgücüne katılması ve önemli pozisyonlarda çalışmasıdır. Her ne kadar ev içi rollerde ve çocuğa ilişkin sorumluluk paylaşımında dikkate değer bir değişim yaşansa da, dönüşümün beklenilen düzeyde gerçekleşmediği, çalışan annelerin iş yaşamlarını ve ev içi sorumluluklarını dengelemek için daha fazla yükün altına girmek zorunda kaldıkları tartışılmaktadır. Bu sürece egemen annelik ideolojileri olan “yoğun”, “iyi”, “mükemmel” ve “ideal” annelik ideolojilerinin eklemlenmesi ile birlikte çalışan aynı zamanda çocuğun istek ve sorumluklarını aksatmayan bir annelik biçimi yaratılmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda söz konusu çalışma profesyonel iş yaşamında kadın ve anne olarak bulunmanın toplumsal anlamlarına odaklanmaktadır. Bu çerçevede çalışmanın amacı, yaşanan dönüşümü annelerin deneyimlerinden hareketle ve kendi söylemlerinden ve tanımlamalarından yola çıkarak tartışmaya açmaktır. Çalışma Antalya ilinde beş yıldızlı otellerde çalışan orta ve üst düzey yönetici ve aynı zamanda anne olan kadınlarla yapılan yüz yüze derinlemesine görüşmelerin verilerinin tartışılmasına dayanmaktadır. Derinlemesine görüşmelerden hareketle; kadınların çalışma yaşamını, ev içi rollerini ve özellikle de annelik rollerini dengeleme çabaları onlar üzerinde bir baskı yarattığı görülmektedir. Bu durum çalışma saatlerinin dışında kalan vaktin ev içi sorumluklara veya çocuğun bakımına ayırılmasına neden olmakta ve kadınların sosyal hayatı üzerinde bir kısıtlamaya yol açmaktadır. İdeal anneliğin ölçütünü belirleyen egemen annelik ideolojileri de kadınlar üzerinde gerilime yol açmakta, yetersizlik duygusu, vicdan yapma, daha iyi olma çabası, sosyal aktivitelerden geri çekilme bu gerilimlerden bazılarıdır.

Motherhood Narratives of Executive Women Working in the Private Sector Experiences, Expectations and Motherhood Ideologies

Together with changing social structures; gender roles, patterns and parenting relationships are also changing resulting in dramatic transformations in terms of manhood and fatherhood roles as well as women and motherhood roles. One of the transformations occurring is the participation of women in full time labour force and their employment in significant positions. Although there has been a remarkable change in domestic roles and division of child responsibility, it is discussed that transformation is not enough as it is expected, working mothers are forced to have much more burden in order to balance their professional life and domestic responsibilities. Together with attaching dominant motherhood ideologies which are “intense”, “good”, “perfect” and “ideal” to this process, it is tried to be created a form of motherhood that does not ignore a child’s wishes and responsibilities while having a professional life. In this context, this study focuses on the social implications of existing as a woman and a mother in the professional working life. In this framework, the aim of this study is to discuss occurring transformation on the basis of mothers’ experiences, their own discourses and definitions. The study is based on the discussion of face-to-face in-depth interviews data conducted with women who are middle and senior managers, and also mothers who work in five-star hotels in Antalya province. With reference to in-depth interviews; it is seen that women’s efforts to balance work life, domestic roles and especially motherhood roles create a pressure on them. This situation results that they have to use their spare time for their domestic responsibilities and childhood care, also it causes a limitation on their social lives. The dominant motherhood ideologies which determine ideal motherhood standard cause a tension on women; the feeling of inadequacy, conscience, effort to be better and withdrawal from social activities are some of these tensions.

___

  • AÇEV (2017). Türkiye’de Babalığı Anlamak Serisi I: Türkiye’de İlgili Babalık ve Belirleyicileri Ana Raporu, http:// ilkisbabalik.acev.org/wpcontent/uploads/2017/06/ilgilibabalikyoneticiozeti.08.06.17.web_.pdf, Erişim tarihi: 1 Ekim 2019.
  • Arendell, T. (2000). “Conceiving and Investigating Motherhood: The Decade’s Scholarship”. Journal of Marriage and the Family. 62(4), 1192-1207, https://doi.org/10.1111/j.1741-3737.2000.01192.x.
  • Badinter, E. (1992). Annelik Sevgisi: 17. Yüzyıldan Günümüze Bir Duygunun Tarihi. Çelik K. (Çev.) İstanbul: AFA Yayınları.
  • Başak, S., Kıngır, S., & Yaşar Ş. (2013). Kadının Görünmeyen Emeği: İkinci Vardiya. Anka Kadın Raporları No: 13-01, Ankara: Ames Matbaacılık.
  • Barutçu A ., & Hıdır N. (2016). “Türkiye’de Babalığın Değişen Rolleri, (Pro)Feminist Babalar”. Fe Dergi: Feminist Eleştiri, 8(2), 27-45.