Osmanlı coğrafyasında Batı kaynaklı akımların hızla yayılmaya başladığı bir dönemde yaşayan Abdullah Cevdet, savunduğu fikirler ve bunları ifade etme biçimiyle çokça tartışılan kişilerden biridir. Dindar bir ailede dünyaya gelmekle birlikte zamanla materyalizme kayan Abdullah Cevdet, fikirlerini yaymak için telif ve çeviri faaliyetine girişmiş ve bu süreç, onun din algısının şekillenmesinde etkili olmuştur. Onun din hakkındaki görüşleri, iç dünyasındaki dalgalanmalara ve dönemin şartlarına bağlı olarak da değişmektedir. Abdullah Cevdet’in pratik dindarlığın sorunlarına yönelik görünen eleştirileri, dinin en temel kavramlarını sorgulayan ve bunlar üzerinde ciddi şüpheler uyandıran bir noktaya varmaktadır. Bu nedenle, hem yaşadığı dönemde hem de sonrasında dinsizlikle itham edilen Cevdet, materyalizmin ülkeye girmesine önayak olan isimlerin başında gösterilmiştir. Cevdet’in, bilimsel maddeciliğe ulaşmak için dini bir araç olarak kullanıp İslam dininin içeriğinden yararlandığı, ayrıca dine değil, taassuba ve dinin yanlış uygulamalarına karşı olduğuna dair birtakım görüşler de ileri sürülmüştür. Bu makalede, yaptığı çalışmalarla Cumhuriyet dönemi din politikalarını ve toplumun din anlayışını önemli ölçüde etkileyen Abdullah Cevdet’in din algısı, başlıklar halinde ele alınacak; onun, dinî konu ve kavramlar üzerinde ciddi tereddütlere ve yıkıcı etkilere sebebiyet veren bir sorgulama tarzını benimsediği gösterilecektir.

Doctor Abdullah Cevdet, who lived in a period in which trends of western origin were spreading rapidly in the Ottoman territory, is among the individuals who have been frequently discussed because of the ideas he defended and the manner in which he expressed them. Even though he was born into a devout family, he turned towards materialism and translated many works to Turkish, aiming to spread his views. While he was spreading his ideas through translations, books, and articles, he accepted that political preferences are tools for philosophical issues, and that the whole is organized by philosophy. His perception of religion was formed around these ideas which he transmitted to his country. Cevdet’s views about religion varies in relation to changes in his inner world, and the circumstances of his period. His criticism seems to be directed towards the way in which religion is understood or the problems of practical religiosity, but its dose increases in some places and turns into total criticism of most basic religious concepts. In addition, he never drew back from benefiting from the content of Islam to advocate his own views using this. For this reason his attitude towards religion was questioned, and he was accused by various groups of being an irreligious materialist. In this paper the religious understanding of Abdullah Cevdet who influenced religious polices and public understanding of religion in the republican period of Turkey will be discussed.