Reel Efektif Döviz Kurunun Türkiye'nin AB-27 ile İkili Ticareti Üzerine Etkisi: FADL Eşbütünleşme

Bretton Woods sistemi sonrası döviz kuru sistemlerinde meydana gelen değişimle birlikte döviz kuru politikalarının önemi artmıştır. Türkiye'de günümüze kadar farklı döviz kuru sistemleri uygulanmıştır. Türkiye'de meydana gelen ekonomik krizler öncesi ve sonrası Türk lirasının değerinde gerçekleşen önemli değişimler uygulanan kur sisteminin sorgulanmasına yol açmıştır. Günümüzde kurların piyasa koşulları içinde belirlenmesiyle birlikte döviz kurlarında oynaklık artış göstermiştir. Döviz kurlarında meydana gelen değişimler birçok makro ekonomik değişkenle birlikte ihracatı ve ithalatı da etkilemektedir. Döviz kurlarında meydana gelen değişimler ihracat ve ithalat üzerinde belirsizlik yaratmaktadır. AB ülkeleri Türkiye'nin dış ticaret ilişkisi açısından hem ihracat hem de ithalatta önemli paya sahip olan ülke grubudur. AB ülkelerinde ortak para birimi olarak Euro ile birlikte farklı yerel paralar da kullanılmaktadır. Ekonomik birliklerin yarattığı etkilerden biri birlik dışında kalan ülkeyle olan dış ticarette, birlik içine doğru meydana gelen sapmadır. Birlik içindeki bazı ülkelerde parasal birliğin de sağlanmış olması Birlik dışında kalan Türkiye gibi ülkeler açısından döviz kurunda meydana gelen değişimlerin önemini de artırmaktadır. Bu çalışmanın amacı Türkiye ve 27 AB ülkesi arasındaki ikili ticaret ve reel efektif döviz kuru arasındaki uzun dönemli ilişkiyi araştırmaktır. Çalışmada 1998-2020 dönemi için çeyreklik GSYİH, reel efektif döviz kuru, ihracat ve itahalat verileri, Fourier ADL eşbütünleşme testi kullanılarak araştırılmaktadır. Çalışmada serilerin durağanlığı için ADF ve FADF testleri kullanılmış ve tüm seriler I(I) olarak tespit edilmiştir. FADL eşbütünleşme testi sonuçlarına göre ihracat ve ithalatın bağımlı değişken olduğu her iki model için de eşbütünleşme ilişkisi tespit edilmiştir. Çalışma sonuçları, reel efektif döviz kurunun Türkiye'nin AB-27 ülkelerine olan ihracat ve ithalatı üzerinde istatistiki açıdan anlamlı bir etkisi bulunamamıştır. Anahtar Kelimeler: İhracat, İthalat, Reel Efektif Döviz Kuru, Avrupa Birliği Fourier ADL Eşbütünleşme Analizi

Anahtar Kelimeler:

İhracat, İthalat, Reel Efektif Döviz Kuru, Avrupa Birliği Fourier ADL Eşbütünleşme Analizi

Impact of The Real Effective Exchange Rate on Turkey's Bilateral Trade With 27 European Union Countries: FADL Cointegration

Exchange rate policies have become important after the change resulting from the Bretton Woods system. Until today, different exchange rate systems were implemented in Turkey. Drastic changes in the Turkish Lira's value before and after economic crises led to the questioning of the exchange rate system in Turkey. Fluctuations have increased due to the determination of exchange rates within market conditions. With several macro-economic variables, changes in exchange rates impacted exportation and importation as well, causing uncertainty for both.EU countries have a significant share in Turkey's foreign trade regarding exports and imports. In the EU, local currencies are in use along with the EU's common currency, the Euro. A significant impact of economic unions is the inbound deviation within the union regarding trade with non-members. Monetary union among member states increases the importance of exchange rate fluctuations in non-member states such as Turkey.This study investigates the long-term relation between bilateral trade and real effective exchange rate in terms of Turkey's trade with 27 EU countries. Data regarding the 1998-2020 period's GDP, real effective exchange rate, imports and exports was investigated by Fourier ADL cointegration test. For series' stationarity, ADF and FADF tests were used; all series were determined as I (I). According to the results of the FADL cointegration test, a cointegration relation was determined for both models, where exports and imports were dependent variables. This study has found that real effective exchange rate does not have a statistically significant impact on Turkey's import and export with 27 EU countries.

Keywords:

Export Import, Real Effective Exchange Rate, European Union, Fourier Autoregressive Distributive Lag Cointegration Test,

PDF

___

Aktaş, C. (2010). Türkiye'de Reel Döviz Kuru İle İhracat ve İthalat Arasindaki İlişkinin VAR Tekniğiyle Analizi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 6(11), 123-140.
Alev, N. (2020). Döviz Kuru Ve Döviz Kuru Volatilitesinin İhracat Ve İthalat Üzerine Etkisi. Omer Halisdemir Universitesi Iktisadi ve Idari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(4)
Baharumshah, A. Z. J. A. E. J. (2001). The Effect of Exchange Rate on Bilateral Trade Balance: New Evidence from Malaysia and Thailand. Asian Economic Journal, 15, 291-312.
Bahmani-Oskooee, M., & Goswami, G. G. (2004). Exchange rate sensitivity of Japan's bilateral trade flows. Japan and the world economy, 16(1), 1-15.
Bahmani-Oskooee, M., & Harvey, H. (2017). Exchange Rate Volatility and Its Impact on Commodity Trade Flows between Singapore and Malaysia. Journal of economic development, 42, 17-33.
Banerjee, P., Arčabić, V., & Lee, H. (2017). Fourier ADL cointegration test to approximate smooth breaks with new evidence from crude oil market. Economic Modelling, 67, 114-124.
Barışık, S., & Demircioğlu, E. (2006). Türkiye'de Döviz Kuru Rejimi, Konvertibilete, İhracat-İthalat İlişkisi 1980-2001. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 2(3), 71-84.
Becker, R., Enders, W., & Lee, J. (2006). A stationarity test in the presence of an unknown number of smooth breaks. Journal of Time Series Analysis, 27(3), 381-409.
BIS. (2021). Effective exchange rate indices. Retrieved from https://www.bis.org/statistics/eer.htm?m=6%7C381%7C676
Bozdan, D., Özenci, İ., & Benli, Y. K. (2018). Döviz Kuru İle İhracat Ve İthalat Arasindaki İlişkinin Analizi: Ampirik Bir Çalişma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(25), 638-649.
Chang, B. H., Rajput, S. K. O., Bhutto, N. A., & Abro, Z. (2020). Asymmetric effect of extreme changes in the exchange rate volatility on the U.S. imports: Evidence from multiple threshold nonlinear autoregressive distributed lag model. Studies in economics and finance.
Cheung, Y.-W., & Sengupta, R. (2013). Impact of exchange rate movements on exports: an analysis of Indian non-financial sector firms. Journal of International Money and Finance, 39, 231-245.
Christopoulos, D., León-Ledesma, M. A., & Finance. (2010). Current account sustainability in the U.S.: What did we really know about it? Journal of International Money Finance, 29(3), 442-459.
Genç, E. G., & Artar, O. K. (2014). The effect of exchange rates on exports and imports of emerging countries. European Scientific Journal, 10(13), 128-141.
Gül, S. (2018). Türkiye'de Reel Kur Hareketlerinin İhracat Üzerindeki Asimetrik Etkileri. Working Papers 1812, Research and Monetary Policy Department, Central Bank of the Republic of Turkey. Retrieved from https://EconPapers.repec.org/RePEc:tcb:wpaper:1812
Güler, A. (2021). Reel Döviz Kuru Şoklarının İhracat ve Dış Ticaret Dengesi Üzerindeki Asimetrik Etkileri: Türkiye İçin NARDL Yaklaşımından Kanıtlar. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(2), 950-970.
Hepaktan, C. E., Çinar, S., & Dündar, Ö. (2011). Türkiye'de Uygulanan Döviz Kuru Sistemlerinin Diş Ticaret İle İlişkisi. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD), 3(5), 62-82.
Li, H., Ma, H., & Xu, Y. (2015). How do exchange rate movements affect Chinese exports? — A firm-level investigation. Journal of International Economics, 97, 148-161.
Nguyen, V. C., & Do, T. T. (2020). Impact of exchange rate shocks, inward FDI and import on export performance: a cointegration analysis. The Journal of Asian Finance, Economics, and Business, 7(4), 163-171.
Nyeadi, J. D., Atiga, O., & Atogenzoya, C. A. (2014). The Impact of Exchange Rate Movement on Export: Empirical Evidence from Ghana. International Journal of Academic Research in Accounting, Finance and Management Sciences, 4, 41-48.
Shirvani, H., & Wilbratte, B. (1997). The relationship between the real exchange rate and the trade balance: An empirical reassessment. International Economic Journal, 11(1), 39-50.
Sweidan, O. D. (2013). The effect of exchange rate on exports and imports: The case of Jordan. The International Trade Journal, 27(2), 156-172.
Şendilmen, B. (2017). The Impact of Real Effective Exchange Rate Volatility on the Trade between the U.S. and Turkey: An ARDL Approach. Journal of Yaşar University, 12, 103-112.
Tekin, R. B., & Yazgan, M. E. (2009). Exchange rate pass-through in Turkish export and import prices. Applied Economics, 41(17), 2221-2228.
TURKSTAT. (2021). Foreign trade statistics. Retrieved from https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=ticaret-ve-hizmet-115&dil=2
Yıldırım, E., & Kesikoğlu, F. (2012). Ithalat-Ihracat-Döviz Kuru Bagimliligi: Bootstrap ile Düzeltilmis Nedensellik Testi Uygulamasi/Dependence of Import-Export-Exchange Rate: Application of Bootstrap-Corrected Causality Test. Ege Akademik Bakis, 12(2), 137.
Yılmaz, Ö., & Kaya, V. (2007). İhracat, ithalat ve reel döviz kuru ilişkisi: Türkiye için bir VAR modeli. Iktisat Isletme ve Finans, 22(250), 69-84.