İran - Türk Mûsikîsi'ne Etnomüzikolojik Yaklaşım

Türk medeniyetleri ve topluluklarının çok geniş bir coğrafyada bulunması, Türk Mûsikîsi'nin kullanım ve etkileşim sahasının niteliğini belirlemiştir. İran'ın çeşitli kesimleri de birçok Türk topluluğunun yaşadığı bölgelerdir. Buralarda İran Türkleri'nin mûsikîsi hüküm sürmekte ve bu mûsikî özünden hiçbir şey kaybetmeyerek Anadolu'daki aynı altsoya mensup Türk boylarıyla benzer özellikler taşımaktadır. Bu anlamda İran'da yaşayan Terekemeler ve Karamanoğlu Beyliği'nin dağılan, göçen bazı toplulukları ile Anadolu'da, Trabzon ve çevresinde yaşayan Kıpçak, Çepni ve Karamanoğlu halkları arasındaki ağız özellikleri ve ezgisel motifler birbiriyle örtüşmektedir. Bu çalışma; İran coğrafyası ile Trabzon ve çevresi ortak halklarının mûsikî ve ağız özelliklerindeki benzerlikleri etnolojik ve müzikolojik bir incelemeye tâbî tutmayı amaçlamaktadır. Çalışma; iki coğrafyada yaşayan aynı soya mensup toplulukların söz konusu hususlarda benzerliklerini kaynaklarla temellendirmesi bakımından önemlidir. Etnomüzikoloji evreninden İran ve Türk Mûsikîsi'nin ortak özelliklerinin örneklem olarak kabul edildiği çalışmada; kaynak tarama, analiz, derleme ve karşılaştırma yöntemleri kullanılmıştır

Ethnomusicological Approach to Iranian-Turkish Music

Turkish civilizations and communities stay in a large geograph and this determines the quality of interaction area of Turkish Music. Many Turkish communities livein various regions in Iran. In these regions Iran Turk's Music prevails and this music, without losing anything from its soul, has the same characteristics of Turkish tribes living in Anatolia. In this sense, accent properties and melodic patternscouncide each other between ''Terekemes'' and some immigrated communities of ''Karamanoğlu Beylic'' living in Iran and ''Kıpçak'', '' Çepni'' ''Karamanoşlu'' people living in Anatolia around Trabzon. The aim of this study is to examine the similarities of music and accent of people living in Iran geography and Trabzon and its around ethnomusicologicaly and musicologicaly. Thsi study is important in respect to strenghten these smilarities being talked about by sources between communities belonging same ancestry and living in two geography. In this study, which is considered as sample of same properties between ıran and Turkish Music in ethnomusicology world, literatüre review, analysis, garland and comparison methods are used

PDF

___

Caferoğlu, Ahmet, Türk Kavimleri, İstanbul: Enderun Kitabevi, 1988.
Gülcan, Ali, Karamanoğulları'nın Kökenleri ve Selçuk - Osmanlılar Karşısında Kişilikleri, Eskişehir: Uğur Ofset, 1995.
Hacire Çebi ile Röportaj, Görüşme Tarihi: 15.06.2016, Görüşme Yeri: Trabzon - Sürmene, 1935.
Erişim tarihi: 11.10.2016,12:34 http://www.irankulturevi.com/turkce/muziktarih.htm.
Başer, Fatma Âdile, Türk Halk Müziği ile Türk Klâsik Müziği'nin Oluşumu ve İlişkilerine Târihten Bakmak, Erişim Tarihi: 25.10.2016, 12:30, http://www.musikidergisi.net/?p=1646,
Erişim Tarihi: 25.10.2016, 11:15, https://prezi.com/ifxtdwsnbqu_/iran-muzigive-turk-muzigi-karsilastirmasi/
Kafkasyalı, Ali, İran Türkleri, İstanbul: Bilgeoğuz Yayınları, 2010.
Kafkasyalı, Ali, İran Türk Âşıkları ve Millî Kimlik, Erzurum: Eren Ofset, 1. Baskı, 2007.
Kemaloğlu, Muhammed, Terekeme - Karapapah Türkleri Ağzına Ait Sözcükler "Muş - Bulanık Çevresi", İstanbul: Türkiyat Mecmuâsı, C. 22, 2012.
Kırzıoğlu, Fahrettin, Osmanlılar'ın Kafkas - Elleri'ni Fethi, Ankara: TTK Basımevi, 1993.
Köse, Bayram Arif, Ortaçağda Trabzon ve Çevresinin Tarihî Coğrafyası, Yayınlanmamış Doktora Tezi, 2012.
Ögel, Bahaeddin, Türk Kültür Tarihine Giriş, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, C. 8, 1987.
Ögel, Bahaeddin, Türk Kültür Tarihine Giriş, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, C. 9, 1987.
Öztuna, Yılmaz, Türk Mûsikîsi Kavram ve Terimleri Ansiklopedisi, Ankara: AKM Yayınları, 2000.
Tongal, Murat, Geçmişten Günümüze Karaman Türkleri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2007.