İnsan Bilimlerinde Olgu-Değer Ayrımının Meydana Getirdiği Problemler

Düşünce tarihinde olgu-değer ayrımına ait problem alanının pratik ve teorik yansımaları vardır. Bu haliyle tartışmaların kaynağı, oldukça eskidir. Bu eski problem alanının köklerinin daha çok metodolojik ve epistemolojik olduğu varsayılır. İnsan bilimleri ise son dönemlerde ortaya çıkmış oldukça yeni bir disiplindir. İnsan bilimlerinin günümüzde herkesçe kabul edilen uzlaşımsal bir tanımı yoktur. İnsan bilimleri, ortaya çıktığı günden beri doğa bilimlerinin metodolojik ve epistemolojik gölgesinde kalmıştır. Bundan kurtulmak isteyen insan bilimleri, kendi metodolojik yöntemini ve kendi problem alanını belirlemeye çalışmıştır. Bu yapılırken düşünce tarihinde eskiden beri bir problem alanı olan olgu-değer ayrımı, insan bilimleri alanında da problem olmaya devam etmiştir. Bu çalışma, insan bilimleri alanındaki mevcut olgu-değer ayrımının meydana getirdiği problemleri ve bu problemlere yönelik muhtemel çözüm yollarını ele almaya çalışır.

Anahtar Kelimeler:

Doğa Bilimleri, İnsan Bilimleri, Olgu-Değer, Pozitivizm

The Problems of Case-Value Discrimination in Human Sciences

There are practical and theoretical reflections of the problem field which belongs to case-value discrimination in intellectual history. Discussion’s sources are quite old as is. It is assumed that the roots of this old problem area is more of methodological and epistemological. Human sciences is a quite new discipline which shows up recently. There is no any conventional definition of human sciences which was accepted by everybody. Human sciences had been in natural sciences’ methodological and epistemological shadow since it showed up. Human sciences which desires to get rid of this had tried to determine its own methodological technic and its own problem field. While doing this, case-value discrimination which is a longstanding problem area in intellectual history has continued to be a problem also in human sciences field. This study tries to catch available problems that case-value discrimination generates in human sciences and to tackle possible solution ways for these problems.

Keywords:

Naturel Sciences Human Sciences, Case-Value, Positivism, Historicism,

PDF

___

A.Kadir ÇÜÇEN, Modern Bilimin Öncüleri: “Francis Bacon”, Felsefe Dünyası, Kış 1995, Sayı 18, sS. 50-55.
Ahmet İNAM, Bilimin Binbir Yüzü, Vadi Yayınları, Ankara 1999.
Atilla ERDEMLİ, Yaşama Sorunu Bakımından Bilgi-Değer Bağlamı, Bilgi ve Değer, Muğla Üniversitesi Felsefe Bölümü Sempozyum Bildirileri, Vadi Yayınları, Ankara Kasım 2002, ss. 220-234.
Doğan ÖZLEM, Kültür Bilimleri ve Kültür Felsefesi, İnkılâp Kitapevi, Anka Basım, Ankara 2000.
---------------------,Değerler Sorununda Nesnelcilik/Mutlakçılık ve Öznelcilik/Rölativizm Tartışması Üzerine, Bilgi ve Değer, Muğla Üniversitesi Felsefe Bölümü Sempozyum Bildirileri, Vadi Yayınları, Ankara Kasım 2002, ss. 282-312.
---------------------,Evrenselcilik Mitosu ve Sosyal Bilimler, Sosyal Bilimleri Yeniden Düşünmek(Sempozyum Bildirileri), Metis Yayınları, İstanbul, ss. 53-63.
---------------------,Günümüzde Felsefe Disiplinleri, Ara Yayıncılık, İstanbul 1990.
Erol GÖKA- Abdullah TOPÇUOĞLU, Önce Söz Vardı, Vadi Yayınları, İstanbul 1996.
Gülbenkian Komisyonu, Sosyal Bilimleri Açın, Metis Yayınları, İstanbul 2000, s. 85.
H.P. RICKMAN, Anlama ve İnsan Bilimleri, çev. Mehmet DAĞ, Etüt Yayınları, Samsun 2000.
Hakan, Poyraz, Hare Etiğinde Evrenselliğe Geçiş Yolları, Felsefe Dünyası, Türk Felsefe Derneği Yayınları, Kış 1997, Sayı 23, s. 143-156.
Haluk BERKMAN, Kuantum Kuramının Modern Epistemolojiye Etkileri, Felsefe Dünyası, Türk Felsefe Derneği Yayınları, Yaz 1995, Sayı.16, ss. 40-49.
Hüsamettin ARSLAN, Bilgi, Natüralizm ve Değerler, Bilgi ve Değer, Muğla Üniversitesi Felsefe Bölümü Sempozyum Bildirileri, Vadi Yayınları, Ankara Kasım 2002, ss. 91-100.
John W. MURPY, Postmodern Sosyal Analiz ve Postmodern Eleştiri, çev. Hüsamettin ARSLAN, Paradigma Yayınevi, İstanbul 2000.
Kamıran BİRAND, Dilthey ve Rickert’te Mânevî İlimlerin Temellendirilmesi, Kâmıran Birand Külliyatı.
---------------------,Mânevî İlimler Metodu Olarak Anlama, Kâmıran Birand Külliyatı, Akçağ Yayınları, Ankara 1998.
Mustafa GÜNAY, Hermeneutik Felsefe Açısından Bilgi-Değer İlişkisi, Bilgi ve Değer, Muğla Üniversitesi Felsefe Bölümü Sempozyum Bildirileri, Vadi Yayınları, Ankara Kasım 2002, ss. 265-274.
Neşet TOKU, Değerlerin Dilemması: Sübjektiflik ve Objektiflik, Bilgi ve Değer, Muğla Üniversitesi Felsefe Bölümü Sempozyum Bildirileri, Vadi Yayınları, Ankara Kasım 2002, ss. 101-113.
Russel KEAT- John URRY, Bilim Olarak Sosyal Teori, çev. Nilgün ÇELEBİ, İmge Yayınevi, Ankara 1994.
Sabri BÜYÜKDÜVENCİ, Postmodern Anlayışta Ahlâk Sorunu, Felsefe Dünyası, Türk Felsefe Derneği Yayınları, Kış 1997, Sayı. 23, ss. 41-46.
Susan HEKMAN, Bilgi Sosyolojisi ve Hermeneutik, çev. Hüsamettin ARSLAN- Bekir BALKIZ, Paradigma Yayınları, Engin Yayıncılık İstanbul 1999.
Şahabettin YALÇIN, Bilginin Normatif Yönü, , Bilgi ve Değer, Muğla Üniversitesi Felsefe Bölümü Sempozyum Bildirileri, Vadi Yayınları, Ankara Kasım 2002, ss. 122-132.
Wilhelm DİLTHEY, Hermeneutik ve Tin Bilimleri, çev. Doğan ÖZLEM, Paradigma Yayınları, İstanbul 1999.