Dil, bir millet için varlık yokluk meselesidir. Bireyleri birbirine bağlayan, onlardan bir millet inşa eden dilin kudretidir. Dil, milletleri hayat sahnesine çıkarmakla kalmaz; onları çeşitli taarruzlara karşı da korur. Milletler, var olmak için daha çok kültürel birikimlerinin tüm imkânlarını kullanıldıkları siyasi mücadelede başarılı olmak zorundadırlar. Bu mücadele devresinde ise kültürün taşıyıcısı olan dili kullanırlar. Milletler, dili etkin olarak kullandıklarında güç ve otorite sahibi olur. Dile hakkı olan dikkati göstermediklerinde ise tüm varlıkları istimlak edilir. Kısacası dil, milletlerin varlık mücadelesinde başat aktördür. Dili berkitip, bereketlendirenler kazanırken, ihmal edenler kaybeder. Kaşgarlı Mahmud, milleti hesabına bu gerçeği fark ederek dilin yanında durur. O, dilin millet demek olduğunu iyi bilir. Eseri Divanü Lügati’t-Türk’te, Türk dilinin imkânlarını anlatmaktan çok bir milletin siyasi kudretini tarihe not düşer. Kaşgarlı Mahmud’un eseri sadece bir dil öğretim kitabı olarak değerlendirilemez. Dönemin şartları, eserin mahiyeti, yazarın kimliği ve eserin sunulduğu makam birlikte değerlendirildiğinde bu gerçek daha iyi anlaşılabilir.

Language is a matter of life or death for a nation. The thing connecting individuals to each other and building a nation from them is language's power. Language not only put nations on the stage of life, but also protects them against various assaults. To come into existence, nations have to be successful in the political struggle in which they rather use all the possibilities of their cultural accumulation. And in this struggle they use language which is the culture conveyer. When nations use language effectively, they gain power and authority. When they don't show the rightful attention to language, all their assets are expropriated. In short, language is the leading actor in the nation's struggle for existence. Kaşgarlı Mahmud’s work is not accessed only as a language teaching book. When the conditions of the era, nature of the work, the author's identity, and the position that the work was submitted are accessed together, this fact can be understood better.