XVI. Yüzyıl’da Osmanlı İmparatorluğu’nda ve İngiltere’de Vergi Toplama Usûlleri
Bu çalışmada sosyal hayat ve devletin vergi toplama sorunu arasındaki ilişki İngiltere ve Osmanlı İmparatorluğu örnekleri mukayese edilerek anlatılmaya çalışılmaktadır. İktisat tarihi çalışmalarında kurumların etkisi son yıllarda öne çıkmaktadır. Ortaçağ Avrupa’sının yaşadığı sosyo-ekonomik dönüşümler ve kırılmalar uzun süreçte Avrupa lehine işleyen bir sistem oluştururken, Osmanlı İmparatorluğu’nun geleneksel bir toplum düzeni içinde biçimlenen iktisadi kurumları daha farklı bir model üzerine kurulu olduğu için kurumların devamlılığı sağlanamamıştır. Hiç şüphesiz kurumlar ve devletin mali politikaları arasındaki bağlar bu sürecin belirlenmesinde etkili olmuştur. Makalede iki sistem arasındaki uygulamalar dikkate alınmak suretiyle kurumlar ve vergi toplamayla ilgili yeni bakış getirilmeye çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler:
Aristokrasi, Vergi, Tüccar, İmparatorluk ekonomisi, Ortaçağ
Tax Collection Methods in the Ottoman Empire and England in XVIth Century
In this study, relationship between social life and tax collection problem of government is aimed to explain with comparison between examples of England and Ottoman Empire. In recent years influence of institutions in economic history studies became prominent. While socio-economic transitions and breakings in Medieval Europe created a system which works for the Europe’s benefit; Ottoman Empire’s economic institutions’ which took form in a traditional societal order couldn’t maintain because they built on a different model. Undoubtedly bonds between institutions and fiscal policies of government were effective on specification of this process. In this paper, a new perspective built about institutions and tax collection in order to considering these two systems.
Keywords:
Aristocracy, Tax, Merchant, Economics of empire,
___
- Akar, Şevket Kamil. ‘‘Osmanlı Devleti’nde Kısa ve Uzun Vadeli İç Borçlanmanın Gelişimi’’. İktisat Fakültesi Mecmuası. 51/2 (2001): 99-124.
- Akkuş, Yakup. “XIV. Ve XV. Asırlarda Osmanlı ve Avrupa Ekonomileri: Bir Mukayese Denemesi”. Sosyoloji Konferansları. 40 (2010): 33-69. http://www.journals.istanbul.edu.tr/iumamk/article/view/1023000190.
- Andıç, Fuat ve Andıç, Süphan. Sadrazam Ali Paşa Hayatı, Zamanı ve Siyasi Vasiyetnamesi. İstanbul: Eren Yayınları, 2000.
- Ashley, William J. An Introduction to English Economic History and Theory, The End of the Middle Ages. Londra: Rivingstons, 2. cilt, 4. baskı, 1906.
- Bacon, Francis. History of the Reign of King Henry VII. Londra: Cambridge Press, 1902
- Cezar, Yavuz. Osmanlı Maliyesinde Bunalım ve Değişim Dönemi,18.Yüzyıldan Tanzimat’a Mali Tarih. İstanbul: Yeni Alan Yayıncılık, 1986.
- Conacher, J.B. The Reformation in England: A Reconsideration of Henry VIII Break from Rome. Londra: CCHA, 1955.
- Crowcroft, Robert ve Cannon, John, The Oxford Companion to British History. Oxford: Oxford University Press, 2. baskı, 2015.
- Cunningham, W. The Growth of English Industry and Commerce; During the Early and Middle Ages. Londra: Cambridge University Press, 1890.
- Çakır, Coşkun. Tanzimat Dönemi Osmanlı Maliyesi. İstanbul: Küre Yayınları, 2. baskı, 2012.
- Day, Clive. A History of Commerce. Londra: Longmans, Green anc Co., 1921.
- Dudley, Edmund. Tree of Commonwealth; Sometime Speaker of the House of Commons: President of the Privacy Council and One of that Kings Commisions for Receveing for Feitures of Penal Statues. Manchester: Charles Simms, 1859.
- Genç, Mehmet. Osmanlı İmparatorluğunda Devlet ve Ekonomi. İstanbul: Ötüken Yayınları, 9. basım, 2013.
- Hanks, Mary E. Wiesner. Erken Modern Dönemde Avrupa 1450-1789. çev. Hamit Çalışkan, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2009.
- Hilditch, Richard. Aristocratic Taxation; Its Present State, Origin and Progress. Londra: North of England Magazine, 2. baskı, 1842.
- Hill, Christopher. The Century of Revelution 1603-1714. New York: The Norton Library, 1966.
- Huberman, Leo. Feodal Toplumdan Yirminci Yüzyıla. çev. Murat Belge, İstanbul: İletişim Yayınları, 13. baskı, 2013.
- İnalcık, Halil. Devlet-i Aliyye –1 Klasik Dönem (1300-1600) Siyasal, Kurumsal ve Ekonomik Gelişim. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 52. basım, 2013.
- İnalcık, Halil. Doğu-Batı Makaleler I. Ankara: Doğu – Batı, 2. baskı, 2005.
- İnalcık, Halil. Osmanlı İmparatorluğu Ekonomik ve Sosyal Tarihi 1300-1600. çev. Halil Berktay, İstanbul: Eren Yayınları, 1. cilt, 3. basım, 2009.
- İnalcık, Halil. Osmanlı İmparatorluğu Klasik Çağ 1300-1600. çev. Ruşen Sezer, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 18. baskı, 2013.
- Mantran, Robert. XVI. ve XVII. Yüzyılda İstanbul’da Gündelik Hayat. çev. Mehmet Ali Kılıçbay, İstanbul: Eren Yayınları, 1991.
- Mantran, Robert. Osmanlı İmparatorluğu Tarihi Kuruluş ve Yükseliş Yılları. çev. Server Tanilli, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2. baskı, 2012.
- Montgomery, D.H. The Leading Facts of English History. New York: Athanaeum Press, 2005.
- Özvar, Erol. Osmanlı Maliyesinde Malikâne Uygulaması. İstanbul: Kitabevi, 2003.
- Pamuk, Şevket. Osmanlı-Türkiye İktisadi Tarihi 1500-1914. İstanbul: İletişim Yayınları, 9. baskı, 2014.
- Pirenne, Henri. Ortaçağ Kentleri. çev. Şadan Karadeniz, İstanbul: İletişim Yayınları, 10. baskı, 2011.
- Rogers, James Thorold. Six Centuries of Work and Wages; The History of English Labour. Ontario: Kitchener Publish, 2001.
- Rothmnan, Natalie. İmparatorluk Simsarları Venedik-İstanbul Arasında Mekik Dokuyanlar. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları 2016.
- Sahillioğlu, Halil. ‘‘1524-25 Osmanlı Bütçesi’’, İktisat Fakültesi Mecmuası. 41/1-4 (1985): 415-449.
- Smith, Preserved. Rönesans ve Reform Çağı; Bir Sosyal Arka Plan Çalışması. çev. Serpil Çağlayan, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2001.
- Tawney, R.H. The Agrarian Problem in the Sixteenth Century. Londra: Longmans,Green and Co , 1912.
- Unwin, George. Industrial Organization in the Sixteenth and Seventeeth Centuries. Oxford: The Clarendon Press, 1904.
- Uzunçarşılı, İsmail Hakkı. Osmanlı Devleti’nin Merkez ve Bahriye Teşkilatı. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 3. baskı, 1988.
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2014
- Yayıncı: Okur Yazar Derneği