16 Nisan Referandum Sürecinde Başkanlık Sistemi Tartışmalarının Türk Basınına Yansımaları
Türkiye’nin siyasal tarihine bakıldığında Özal ile başlayan, Demirel ile devam eden alternatif hükümet sistemi tartışmaları siyasi liderlerin yapmış olduğu açıklamalarla medya gündeminde yerini aldığı görülmektedir. Son olarak Ak Parti Hükümeti döneminde yoğun bir şekilde sürdürülen bu tartışmalarla birlikte 16 Nisan Referandumu’na gidilmiştir. Özellikle başkanlık sistemi gündeminin yaratılmasında haber aktörleri olarak siyasi liderlerin oldukça büyük etkiye sahip oldukları, bununla beraber medya kuruluşlarının haberlerinde benimsemiş oldukları ideolojik yayın çizgisi doğrultusunda haber aktörlerine daha kısıtlı ya da kapsamlı, olumlu ya da olumsuz yer verildiği varsayılmaktadır. Bu kapsamda, gündem belirleme kuramı temelinde 16 Nisan referandumu öncesi, 11 Ekim 2016 -10 Aralık 2016 tarihleri arasında geçen süreçte başkanlık sistemi tartışmalarının Sabah, Hürriyet ve Sözcü gazetelerinin vitrin sayfalarına yansıması niceliksel ve niteliksel değerlendirmeyi barındıran içerik analiz yöntemiyle incelenecektir.
Anahtar Kelimeler:
başkanlık sistemi, gündem belirleme, referandum
Reflection of the Presidential System Discussions During April 16 Referendum in Turkish Press
From historical point of view on Turkish politics, the discussions of alternative system of government which began with Ozal and extended to Demirel’s tenure, statements made by political leaders have taken place on Media agenda. Finally, intense discussions continued during the period AK Party governement which led to the April 16 referendum. News actors and Political leaders have great influence especially on the creation of the presidential system agenda, as it is assumed that news actors are more restricted or comprehensive, positive or negative in the direction of the ideological publication line they have adopted in news covered by media organizations. In this context, based on Agenda-setting theory, period before the April 16 referendum and between October 11, 2016 and December 10, 2016, on media coverage of the presidential system discussions will be examined by content analysis method which includes qualitative and quantitative evaluation on the first pages of Sabah, Hürriyet and Sözcü newspapers.
Keywords:
Presidential system, Agenda setting, Referendum,
___
- Akgün, Mert Hüseyin. “Başkanlıktan Cumhurbaşkanlığı Sistemine: 2012 ve 2016 Ak Parti Anayasa Önerileri, https://setav.org/assets/uploads/2017/01/Perspektif163.pdf (2017 Ocak): 1-6. (erişim 10.05.2017).
- Alver, Füsun, “Basında Siyasal Liderlerin ve Köşe Yazarlarının Sosyal Haklara İlişkin İletilerinin Analizi”, http://www.sosyalhaklar.net/2011/bildiri/alver.pdf (2011): 289-338, (erişim 10.05.2017).
- Duman, Selçuk. Türkiye İçin Başkanlık Sistemi Değerlendirmeleri, Yeni Türkiye Dergisi, 2013.
- Gönenç, Levent. Türkiye’de Hükümet Sistemi Değişikliği Tartışmaları Olanaklar ve Olasılıklar Üzerine Bir Çalışma Notu. Haz., Teoman Ergül. Ankara: Türkiye Barolar Birliği Yayınları, 2005.
- Gönenç, Levent. Türkiye’de Hükümet Sistemi Tartışmalarına Kısa Bir Bakış ve Mevcut Hükümet Sisteminin Niteliği. Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı, 2011.
- Hans, Mathias Kepplinger. Medya Etki Araştırmaları. Çev., Murat S. Çebi, Ankara: Alternatif Yayınları, 2003.
- Kurban, Samed. “Başkanlık Sisteminden Beklentiler ve Türkiye”, Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi, 2014.
- Küçükoba, Gamze. “Başkanlık Sistemi ve Türkiye’ye Uygunluğu Sorunsalı”, Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi, 2014.
- Oder, Bertil Emrah. Türkiye’de Başkanlık ve Yarı Başkanlık Rejimi Tartışmaları: 1991- 2005 Yılları Arasında Basına Yansıyan Öneri ve Tepkilerden Kesitler. Haz,. Teoman Ergül. Ankara: Türkiye Barolar Birliği Yayınları, 2005.
- Onar, Erdal.Türkiye’nin Başkanlık ya da Yarı Başkanlık Sistemine Geçmesi Düşünülmeli mi?. Haz,. Teoman Ergül. Ankara: Türkiye Barolar Birliği Yayınları, 2005.
- Basın açıklaması. “Yeni Yıl Mesajı”. Erişim 10 Mayıs, 2017. https://www.tccb.gov.tr/basin-aciklamalari-ahmet-necdet-sezer/1720/6491/yeni-yil-mesaji.html
- TBMM. “10.5.2007 Tarihli ve 5660 Sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ve Anayasanın 89 uncu ve 104 üncü Maddeleri Gereğince Cumhurbaşkanınca Bir Daha Görüşülmek Üzere Geri Gönderme Tezkeresi ile Anayasa Komisyonu Raporu (1/1368)”. Erişim 10 Mayıs, 2017. https://www.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem22/yil01/ss1433m.htm
- Terkan, Banu. Gündem Belirleme Medya ve Siyasal Gündem Üzerine Bir Çalışma, Konya: Tablet Kitapevi, 2005.
- Tosun, Gülgün ve Tosun, Tanju. Türkiye’nin Siyasal İstikrar Arayışı Başkanlık ve Yarı Başkanlık Sistemleri, İstanbul: Alfa Yayınları, 1999.
- Yazıcı, Serap. Başkanlık ve Yarı-Başkanlık Sistemleri Türkiye İçin Bir Değerlendirme, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversiteleri Yayınları, 2013.
- Yılmaz, Sait. Başkanlık Sistemi; ABD, Türkiye’ye Örnek Olabilir mi?, Yeni Türkiye Dergisi, 2013.
- Yüksel, Erkan. Medyanın Gündem Belirleme Gücü, Konya: Çizgi Kitapevi Yayınları, 2001.
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2014
- Yayıncı: Okur Yazar Derneği